Zeehaven IJmuiden NV is een veelzijdige specialist, die sterk inzet op de energietransitie en verduurzaming van de visserij en de ferry- en cruisevaart. Vanuit de IJmondhaven heeft Vattenfall inmiddels de laatste hand gelegd aan de realisering van Hollandse Kust Zuid. Het is met een geïnstalleerd vermogen van 1,5 MW het grootste en eerste subsidievrije windpark ter wereld. De hoeveelheid elektriciteit staat gelijk aan het verbruik van ongeveer 1,5 miljoen Nederlandse huishoudens. Bijna twee jaar nadat werd begonnen met de bouw van Hollandse Kust Zuid is in juni de laatste van de 140 turbines van het windpark op zee geïnstalleerd. Het windpark wordt later dit jaar officieel in gebruik genomen.
Zeehaven IJmuiden is in het afgelopen decennium uitgegroeid tot dé specialist voor offshore windenergie op de Noordzee. Bouw, onderhoud en beheer van diverse windparken voor de Hollandse Kust zorgen voor een ongekende spin off aan nieuwe bedrijvigheid in IJmuiden.
‘Stopcontacten op zee’
De opgewekte stroom van Hollandse Kust Zuid komt aan land via twee door TenneT aangelegde offshore transformatorstations. In deze ‘stopcontacten op zee’ wordt alle stroom van het windpark verzameld en vervolgens doorgeleid naar het Nederlandse elektriciteitsnet. Ruim een jaar geleden was in de IJmondhaven de officiële opening van het Operations & Maintenance-gebouw voor Hollandse Kust Zuid. Vanuit deze basis zullen de komende decennia de beheer- en onderhoudsactiviteiten van Vattenfall aan dit windpark plaatsvinden.
Hollandse Kust Noord
Vanuit de haven aan de monding van het Noordzeekanaalgebied wordt momenteel door CrossWind (een joint Venture van Shell en Eneco) het subsidievrije windpark Hollandse Kust Noord ontwikkeld, met een vermogen van ruim 750 MW. Daarvoor is, aan de Vlissingenstraat in IJmuiden, ook een operations & maintenance-basis gebouwd. Begin dit jaar is de sleutel van dit nieuwe O&M-gebouw officieel overgedragen. De O&M-technici onderhouden de windturbines zodat deze zoveel mogelijk op volledige capaciteit kunnen draaien om groene energie te produceren.
Hollandse Kust West
Ondertussen zijn ook al de eerste voorbereidingen voor Hollandse Kust West in volle gang. De realisatie van dit windpark is gegund aan Ecowende (kavel VI) en RWE Renewables (kavel VII). Het betreft eveneens een subsidievrij windpark met een geïnstalleerd vermogen van ruim 750 MW. Het Ecowende windpark (Hollandse Kust (west) kavel VI) komt op zo’n 53 kilometer van de Nederlandse kust, ter hoogte van IJmuiden. Met een geïnstalleerd vermogen van zo’n 760 MW kan met Ecowende (ook een joint venture van Shell en Eneco) ongeveer 3 procent van de huidige Nederlandse elektriciteitsvraag worden vergroend. De ingebruikname van dit windpark is voorzien in 2026.
RWE
Ook het Duitse RWE zal voor Hollandse Kust West ruim 760 MW aan offshore windenenergie kunnen leveren. Dat is genoeg om bijna een miljoen Nederlandse huishoudens te voorzien van groene stroom. Dit windpark zal voor 2030 volledig operationeel zijn.
Peter van de Meerakker is algemeen directeur van Zeehaven IJmuiden NV en voorzitter van Amsterdam IJmuiden Offshore Ports (AYOP).
Geopolitieke spanningen
Door geopolitieke spanningen is de druk op het vergroten van de energieonafhankelijkheid toegenomen. Mede daardoor is de ambitie van de landelijke overheid voor wind op zee in 2030 bijna verdubbeld van 11,5 GW naar 21 GW gerealiseerd vermogen. Eind vorig jaar is deze ambitie verder opgeschaald naar 50 GW in 2040 en 70 GW in 2050. De ambitie is het bereiken van klimaatneutraliteit in 2050, conform de doelstellingen van de Europese Unie.
IJmuiden Ver
De tender voor het enorme toekomstige windpark IJmuiden Ver sluit in maart 2024. Dit windenergiegebied gaat ongeveer 6 GW aan stroom leveren aan het Nederlandse elektriciteitsnet. Met het oog op deze tender zijn de havens van Amsterdam en IJmuiden samen met de overheden hard aan het werk om de nieuwe Energiehaven aan de monding van het Noordzeekanaalgebied tot stand te brengen. Daar moet 15 hectare haventerrein komen met 600 meter kade voor de installatie van de windparken voor de Hollandse Kust op de Noordzee. Voldoende haven- en kade-infrastructuur is een must voor een succesvolle energietransitie.
Dossier Energiehaven
Zeehaven IJmuiden heeft dan ook met alle collega-havenbedrijven en de Nederlandse Wind Energie Associatie een klemmend beroep gedaan op de ministeries van Economische Zaken en Klimaat en Infrastructuur en Waterstaat om vaart te maken met het dossier Energiehaven. De ondersteuning van onderhoud van de windparken voor de kust van IJmuiden leidt tot extra scheepvaartbewegingen van offshore supply schepen en tot verhuur van terreinen en nieuwe uitgiften van gronden in de IJmondhaven.
Herstel kadeverharding na aanleg walstroomvoorziening in de Haringhaven.
Offshore wind ambities
,,Als zeehaven willen we de markt zoveel mogelijk faciliteren bij de offshore wind ambities. De Nederlandse regering heeft zich ten doel gesteld om het vermogen aan geïnstalleerd vermogen fors te laten toenemen. Dat betekent dus ook dat de kade-infrastructuur moet worden uitgebreid”, aldus Peter van de Meerakker vanuit het nieuwe pand van Zeehaven IJmuiden NV, met mooi zicht op de Visserijhaven.
Gunstige ligging
Zeehaven IJmuiden NV is door Vattenfall, CrossWind, Ecowende en RWE met name gekozen vanwege haar gunstige ligging (voor de sluizen) en de betrekkelijk korte afstand tot de belangrijkste (nog te bouwen) windmolenparken. Ook de lange termijn visie van de haven rondom wind op zee en de aanwezige infrastructuur en toeleveranciers in de omgeving hebben een belangrijke rol gespeeld bij hun keuze.
Veelzijdige hub
Naast alle ontwikkelingen in de offshore wind is Zeehaven IJmuiden met olie- en gaswinning op de Noordzee en de sectoren visserij en leisure (ferry- en cruisevaart) al jarenlang een veelzijdige hub. De ruim 25.000 banen op de haventerreinen in de IJmond zorgen voor een toegevoegde waarde van € 2,4 miljard. Op de haventerreinen wordt een importstroom van goederen van € 2,5 miljard verwerkt tot een exportstroom van € 4,2 miljard. Ondanks de oorlog in Oekraïne en de moeilijkheden in de visserijsector was 2022 een redelijk goed jaar voor Zeehaven IJmuiden NV. Uit het jaarverslag blijkt dat de havengelden een positieve boost hebben gekregen door extra scheepvaartbewegingen uit zowel de renewables als de traditionele offshore, pelagische visserij, ferry- en cruisevaart en de overslag van grondstoffen uit de Noordzee.
Het nieuwe pand van Zeehaven IJmuiden NV.
Nieuwe aanlegplaatsen
Na de realisering van drie aanlegplaatsen aan de Volendamkade ten behoeve van Hollandse Kust Zuid zijn inmiddels ook twee nieuwe bootlandings operationeel voor Hollandse Kust Noord aan de Monnickendamkade. Vanaf deze state of the art steigers worden technici en klein materieel vervoerd met crew transfer vessels tijdens de bouw, operatie en onderhoud van de windparken.
Traditionele offshore
Naast de hernieuwbare energie is er in IJmuiden ook in de traditionele offshore nog veel werk, met name op het gebied van onderhoud, reparaties, modificaties en decommissioning. Vanuit IJmuiden kan ook de nodige ondersteuning worden geboden bij gaswinning van kleinere velden op de Noordzee. Door dreigende gastekorten en hoge energieprijzen, met name door de oorlog in Oekraïne, staan de gasvelden in de Noordzee weer volop in de belangstelling. Door de energiecrisis neemt het aantal boringen toe en hebben (potentiële) kopers weer interesse.
Aardgas
Het beleid van het inmiddels demissionaire kabinet is, uiteraard versterkt door de energiecrisis, dat er voorlopig nog ‘een zekere behoefte’ aan gas zal blijven. De energietransitie vergt tenslotte de nodige tijd. Als er dan toch nog gas nodig is, is het veel beter dat dit uit Nederland komt dan uit het verre buitenland. Dat scheelt de nodige CO2-uitstoot en het spekt bovendien de Nederlandse schatkist. Vandaar het pleidooi van het kabinet om de ‘importafhankelijkheid’ van aardgas te beperken.
De Vos Precious en De Vos Paradise actief bij het aanvoeren van materiaal voor boringen naar gas op de
Noordzee vanaf de Volendamkade in de IJmondhaven.
Noordzee
,,Demissionair minister Jetten heeft genuanceerd gereageerd op de Engelse premier Sunak, die aankondigde dat in Engeland weer meer aardgas zal worden gewonnen. Het is nodig als transitiebrandstof en ons kabinet wil daarom dat er ook op het Nederlandse deel van de Noordzee weer gas wordt gewonnen. Kleine gasvelden, waar tot voor kort geen boringen meer werden uitgevoerd, zijn nu weer rendabel om te exploiteren”, aldus algemeen directeur Peter van de Meerakker van Zeehaven IJmuiden NV.
Draaischijf voor vis
De havens in IJmuiden hebben van oudsher ook een echte draaischijffunctie voor verse en gevroren vis. In IJmuiden worden verse vis en pelagische vis aangevoerd. Aanvullend daarop wordt vanuit verre oorden vis geïmporteerd. Deze drie soorten inkomende vissoorten worden vervolgens vanuit IJmuiden over heel Europa gedistribueerd. Daarnaast worden diepgevroren vissoorten ook naar buiten Europa geëxporteerd.
Marktleider
De Hollandse visveiling in IJmuiden is uitgegroeid tot de grootste visafslag van Nederland, voor Urk. Daarbij profiteert de haven van IJmuiden onder meer van de minder brandstof verbruikende flyshoot vissersboten die vooral duurdere vissoorten aanvoeren. Er is in IJmuiden een groeimarkt voor flyshootvis (met name rode mul, rode poon en inktvis). Dit compenseert het verlies aan aanvoer van de boomkorvloot (met name platvissen als tong en schol).
Ook de ferry- en cruisevaart is weer goed op gang gekomen.
Historisch
,,Het is historisch dat IJmuiden de grootste afslag van Nederland is geworden. De consument is kennelijk bereid hogere prijzen te betalen voor kwaliteitsvis. De centrale ligging met goede achterlandverbindingen en haveninfrastructuur in combinatie met de aanwezige zeevisgroothandel is daarbij cruciaal voor IJmuiden als centrale draaischijf voor de visserij”, benadrukt Van de Meerakker.
Verhuisd
Zeehaven IJmuiden NV. is enkele maanden geleden verhuisd van het gedateerde pand aan de Halkade naar het fraai gerenoveerde gebouw aan de Dokweg, waar voorheen de Rabobank was gehuisvest. Het is ontworpen rond de nautische thema’s ‘Kade, Schip en Water’. In het zuidelijke deel ‘Water’ zijn kantoorfuncties, backoffice visafslag, technische dienst en havendienst gehuisvest.
Maritieme uitstraling
De openbare ruimte van de Halkade tussen de Dokweg en de Kruitenstraat is twee jaar geleden flink opgeknapt. Met de renovatie van het ‘oude pand’ van de Rabobank is de metamorfose aan de Visserijhaven compleet. ,,Met dit nieuwe pand met maritieme uitstraling beschikt Zeehaven IJmuiden N.V. over een toekomstbestendige en duurzame huisvesting op een centrale plek in de haven, met alle faciliteiten voor het nieuwe werken (zoals hybride werk- en vergaderplekken). De nieuwe huisvesting sluit mooi aan op de herinrichting van de Viskade”, vervolgt de voorman van Zeehaven IJmuiden NV.
AYOP
De bevlogen bestuurder – sinds 2004 algemeen directeur van Zeehaven IJmuiden NV – is enkele maanden geleden tot voorzitter gekozen van Amsterdam IJmuiden Offshore Ports (AYOP). Dionne Ruurda treedt per 1 oktober in functie als nieuwe directeur van AYOP, een cluster van ruim 75 bedrijven in het IJmondgebied. ,,We gaan met AYOP voort op de ingeslagen weg van de energietransitie. Daarbij is de ruimte van de nieuwe Energiehaven hard nodig om de groei van de offshore windenergie goed te faciliteren”, onderstreept Van de Meerakker.
