In de IJmondhaven was op woensdag 21 september onder zonnige omstandigheden de officiële opening van het Operations & Maintenance-gebouw in IJmuiden. Vanuit deze basis vinden de komende 35 jaar de beheer- en onderhoudsactiviteiten van Vattenfall aan windpark Hollandse Kust Zuid plaats. Het gezamenlijke eigendom is in handen van Vattenfall, BASF en Allianz. Medio 2021 startte Vattenfall de bouw van Hollandse Kust Zuid en de oplevering is naar verwachting medio 2023.
Het pand is CO2-neutraal gebouwd en grotendeels circulair. Hiermee houdt Vattenfall (naast het opwekken van duurzame energie) ook de voetafdruk in het beheer en onder-houd zo klein mogelijk. De medewerkers onderhouden na oplevering de windturbines zodat deze zoveel mogelijk op volledige capaciteit kunnen draaien om groene energie te produceren.
Constructieve samenwerking
Tijdens het officiële gedeelte van de opening van de nieuwe onderhoudsbasis was Robin van Buchem, Directeur Operations & Maintenance van Vattenfall, de eerste spreker en tevens moderator. Hij sprak zijn waardering uit over de constructieve samenwerking die Vattenfall ondervond bij het vestigen in de Zeehaven van IJmuiden. Vervolgens gaf hij het woord aan Peter van de Meerakker, algemeen directeur van Zeehaven IJmuiden N.V.
Openingshandeling
Als openingshandeling viste de voorman van de haven symbolisch de sleutel van het gebouw uit de Noordzee en overhandigde deze aan Vattenfall. Met de symboliek wordt bedoeld dat de sleutel voor succes ligt in het opwekken van duurzame energie in combi-
natie met het beschermen van het eco-systeem van de Noordzee. Van de Meerakker schetste in zijn toespraak het traject dat werd afgelegd, ondanks ‘de nodige impact van de corona pandemie’, om de bouw van het fraaie operations & maintenance gebouw uiteindelijk te verwezenlijken.
Ambities
,,Traditionele oliemaatschappijen willen graag investeren in ‘wind’ omdat de marges in offshore wind rond de 25 procent hoger zijn dan die in olie en gas. De kosten om duurzame windenergie te produceren bedragen slechts 9 cent per kWh, terwijl de marktprijs nu op 40 cent per kWh ligt. Als zeehaven willen we de markt zoveel mogelijk faciliteren bij de offshore wind ambities. De Nederlandse regering heeft zich ten doel gesteld om het vermogen aan geïnstalleerd vermogen te laten toenemen tot 21 GW in 2030 en 70 GW in 2050. Dat betekent dus ook dat de kade-infrastructuur moet worden uitgebreid”, aldus Van de Meerakker.
Symbolische overdracht van de sleutel, v.l.n.r. Peter van de Meerakker (Zeehaven IJmuiden N.V.),
Robin van Buchem (Vattenfall), Eric Hiensch (Vattenfall) en Tobias Staeb (BASF).
Energiehaven
In dit verband pleitte de haven-directeur nadrukkelijk voor de noodzakelijke ontwikkeling van de Energiehaven, ‘aan de overzijde van de haventoegang’, voor de bouw van toekomstige windparken. Voor de nieuwe Energiehaven (de voormalige Averijhaven) wordt nauw samengewerkt tussen Zeehaven IJmuiden N.V., gemeente, provincie, Tata Steel en havenbedrijf Amsterdam. Het cluster van ruim 75 bedrijven Amsterdam IJmuiden Offshore Ports (AYOP) heeft recentelijk Vattenfall mogen verwelkomen als nieuw lid. Na het officiële
gedeelte, met ook toespraken van Tobias Staeb (BASF) en Eric Hiensch (Vattenfall) werd met buren, partners en contractpartijen non-alcoholisch getoost op een voorspoedige toekomst in het offshore wind energie cluster.
Eerste stroom
De komende maanden blijven de bouwactiviteiten aan Hollandse Kust Zuid doorgaan. Het windpark heeft inmiddels al stroom aan het Nederlandse net geleverd. Hoewel de eerste draaiende turbine nog in de testfase zit, produceert die al wel stroom. De elektriciteit wordt via offshore transformatorstation Alpha aan land gebracht.
Grootste windpark
Hollandse Kust Zuid wordt het grootste en eerste subsidievrije windpark op zee ter wereld. Het windpark ligt in de Noordzee, zo’n 18-35 kilometer voor de kust tussen Den Haag en Zandvoort. De Siemens turbines die in het windpark verrijzen hebben elk een vermogen van 11 MW. De hoeveelheid elektriciteit die het 1,5 GW tellende windpark zal produceren, staat gelijk aan het verbruik van ongeveer 1,5 miljoen Nederlandse huishoudens.
‘Stopcontacten op zee’
De opgewekte stroom komt aan land via twee door TenneT aangelegde offshore transformatorstations. In deze ‘stopcontacten op zee’ wordt alle stroom van het windpark verzameld en vervolgens doorgeleid naar het Nederlandse elektriciteitsnet. Inmiddels zijn alle 140 funderingen in de zeebodem geheid. Na de 34 funderingen in de zomercampagne van 2021 zijn afgelopen zomer de overige 106 funderingen geheid.
21 GW geïnstalleerd vermogen
IJmuiden is cruciaal voor de energietransitie van Nederland vanwege de ambitie van het kabinet om 21 GW geïnstalleerd vermogen te hebben gerealiseerd op de Noordzee in 2030, waarvan 15 GW voor de kust van Noord-Holland. In de IJmond wordt groene stroom vanuit zee aangeland en deze zal in de toekomst worden omgezet in waterstof. Daarnaast vindt in de IJmond ook de transitie naar de productie van groen staal plaats. Tegelijk met de offshore wind energiemarkt is IJmuiden namelijk ook belangrijk voor de waterstofeconomie.
State of the art steiger
Ruim een jaar geleden was in IJmuiden ook al de officiële oplevering van de state of the art steiger die Vattenfall gebruikt voor het vervoer van personen en klein materieel tijdens de bouw, operatie en het onderhoud van windpark Hollandse Kust Zuid, dat zich ongeveer 20 kilometer buiten de haven van IJmuiden bevindt. De steiger ligt direct naast de nieuwe O&M-hub en beschikt over drie aanlegplaatsen voor de Crew Transfer Vessels die van en naar het windpark varen.
Artist impression van de O & M basis van Crosswind voor windpark Hollandse Kust Noord.
Werkgelegenheid
Wanneer het windpark volledig operationeel is zullen in de nieuwe O&M-basis zo’n 25 vaste medewerkers aan de slag gaan. Afhankelijk van het seizoen kan het aantal onderhoudstechnici oplopen tot ongeveer 60 mensen. De komst van Vattenfall is dus niet alleen goed voor de economie, maar brengt ook de nodige werkgelegenheid met zich mee.
Gunstige ligging
Zeehaven IJmuiden N.V. is door Vattenfall gekozen vanwege haar gunstige ligging ten opzichte van Hollandse Kust Zuid en andere toekomstige windparken. De lange termijn visie van de haven rondom wind op zee en de aanwezige infrastructuur en toeleveranciers in de omgeving hebben een belangrijke rol gespeeld bij deze keuze.
Veelzijdige hub
De ontwikkelingen binnen het cluster Energy (olie- en gaswinning en offshore wind) leiden tot veel toenemende bedrijvigheid in Zeehaven IJmuiden. Met olie- en gaswinning op de Noordzee en de sectoren visserij en leisure (ferry- en cruisevaart) is IJmuiden al jarenlang een veelzijdige hub. In het afgelopen decennium is de haven aan de monding van het Noordzeekanaalgebied tevens uitgegroeid tot specialist voor offshore windenergie op de Noordzee.
Track record
IJmuiden heeft al een prima track record opgebouwd in de offshore wind. Mede vanwege de gunstige ligging (voor het sluizencomplex) en de betrekkelijk korte afstand tot de belangrijkste (nog te bouwen) windmolenparken zijn de afgelopen vijftien jaar grote projecten deels vanaf de IJmondhaven gerealiseerd.
Spin off
Vanuit de haven van IJmuiden wordt al jaren het onderhoud verricht voor de windmolens van het Prinses Amaliapark voor de kust van IJmuiden, van Luchterduinen voor de kust van Zandvoort en voor het offshore windpark Egmond aan Zee (Shell). De bouw van de windparken Hollandse Kust Zuid en Hollandse Kust Noord zorgen voor een ongekende spin off aan nieuwe bedrijvigheid in IJmuiden.
Twee nieuwe bootlandings
Inmiddels worden ten behoeve van Hollandse Kust Noord twee nieuwe bootlandings gerealiseerd aansluitend aan de bestaande faciliteiten aan de noordzijde van de Monnickendamkade. De nieuwe bootlandings komen op een steenworp afstand van de state-of-the art steiger met drie bootlandings aan de Volendamkade voor Hollandse Kust Zuid.
After party bij de opening van het nieuwe O&M-pand van Vattenfall. V.l.n.r: Martijn Haeser
(gemeente Velsen), Willem van der Wel (Windcat Workboats), Ron Davio en Yolanda Los (AYOP).
CrossWind
Consortium CrossWind, een joint venture van Shell en Eneco, is inmiddels gestart met het subsidievrije windpark op zee Hollandse Kust Noord. Daarvoor wordt (aan de Vlissingenstraat) eveneens een geavanceerde operations & maintenance basis gebouwd in IJmuiden. Ook dit windpark zal een aardig steentje bijdragen om de doelstellingen van het Nederlandse Klimaatakkoord en de Europese Green Deal te behalen. Dit windpark heeft een geïnstalleerd vermogen van in totaal 759 MW en levert ten minste
3,3 TWh per jaar. Dit is genoeg om meer dan een miljoen huishoudens van groene stroom te voorzien. Het windpark komt op 18,5 kilometer van de Nederlandse kust bij Egmond aan Zee te staan.
Hollandse Kust West
Ook de toekomstige aanleg van Hollandse Kust West is goed voor een geïnstalleerd vermogen van ruim 750 MW. De uitslag van de tender voor Hollandse Kust West wordt op 12 november verwacht.
Traditionele offshore
De haven van IJmuiden heeft dus veel kennis en ervaring op het gebied van hernieuwbare energie. Tegelijkertijd is er in IJmuiden in de traditionele offshore nog veel werk, met name op het gebied van onderhoud, reparaties, modificaties en decommissioning. Vanuit IJmuiden kan ook de nodige ondersteuning geschieden bij gaswinning van kleinere velden op de Noordzee. Met de torenhoge energieprijzen van vandaag de dag kan dit ook een belangrijke factor worden.
Gasvelden Noordzee
Door dreigende gastekorten en hoge energieprijzen, met name door de oorlog in Oekraïne, staan de gasvelden in de Noordzee momenteel weer volop in de belangstelling. Er is al sprake van toenemende activiteiten op de Noordzee. Door de energiecrisis neemt het aantal boringen
toe en hebben (potentiële) kopers weer interesse. Een kuub gas levert inmiddels bijna 2 euro op, terwijl dat enkele jaren geleden slechts een dubbeltje was. Daarnaast was er ook een ontmoedigings-beleid van de overheid om milieutechnische redenen: duurzame energie is immers de toekomst.
Kistos
Eventuele kopers van oude platforms worden ook opgezadeld met de verantwoordelijkheid om de enorme platforms te ontmantelen. Transacties zijn daarom al jaren schaars op de Noordzee. Uitzondering is de Britse investeerder Kistos dat het Nederlandse Tulip Oil overnam. De gestegen gasprijzen schudden echter investeerders wakker. De totale winbare voorraad is verhoogd naar bijna 80 miljard kuub, twee keer het gemiddelde jaarlijkse gasverbruik in Nederland..
Importafhankelijkheid’
Het beleid van het kabinet is inmiddels, uiteraard versterkt door de energiecrisis, dat er voorlopig nog ‘een zekere behoefte’ aan gas zal blijven. De energietransitie vergt tenslotte de nodige tijd. Als er dan toch nog gas nodig is, is het veel beter dat dit uit Nederland komt dan uit het verre buitenland. Dat scheelt de nodige CO2-uitstoot en het spekt bovendien de Nederlandse schatkist. Vandaar het pleidooi van het kabinet om de ‘importafhankelijkheid’ van aardgas te beperken.
De Vos Precious en De Vos Paradise actief bij het aanvoeren van materiaal voor boringen naar gas op de Noordzee vanaf de Volendamkade in de IJmondhaven.
Onderzoeksbureau
De economische impact en het belang van de havens in de IJmond voor de energietransitie zijn onlangs in kaart gebracht door onderzoeksbureau Decisio, in opdracht van Zeehaven IJmuiden N.V. Duidelijk is dat deze havens essentieel zijn voor de energietransitie in Nederland. Ook het belang voor de economie en werkgelegenheid is groot. De vier IJmond havenclusters zijn goed voor
€ 2,4 miljard aan toegevoegde waarde en ruim 25.000 banen. Daarnaast hebben 11.000 mensen hun baan in de Metropoolregio Amsterdam aan de IJmondse havenbedrijvigheid te danken. Met name in het energiecluster groeit de werkgelegenheid fors.
Draaischijf voor vis
De havens in IJmuiden hebben van oudsher ook een echte draaischijffunctie voor verse en gevroren vis. In IJmuiden worden verse vis en pelagische vis aangevoerd. Aanvullend daarop wordt vanuit verre oorden vis geïmporteerd. Deze drie soorten inkomende vissoorten worden vervolgens vanuit IJmuiden over heel Europa gedistribueerd. Daarnaast worden diepgevroren vissoorten ook naar buiten Europa geëxporteerd.
Marktleider
De Hollandse visveiling in IJmuiden is in het eerste half jaar van 2022 uitgegroeid tot de grootste visafslag van Nederland. Daarmee heeft IJmuiden, als nieuwe marktleider, voor het eerst in de geschiedenis Urk achter zich gelaten. In het eerste semester van 2022 noteert IJmuiden een omzet van 29 miljoen euro, tegenover 26,4 miljoen euro voor Urk. Daarbij profiteert de haven van IJmuiden onder meer van de minder brandstof verbruikende flyshoot vissersboten die vooral duurdere vissoorten aanvoeren. Dit terwijl veel andere vissersschepen al geruime tijd aan de kant liggen vanwege de hoge brandstofprijzen.
Historisch
,,Het is historisch dat IJmuiden dit eerste half jaar de grootste afslag van Nederland is geworden. De consument is kennelijk bereid hogere prijzen te betalen voor kwaliteitsvis. De centrale ligging met goede achterlandverbindingen en haveninfrastructuur in combinatie met de aanwezige zeevisgroothandel is daarbij cruciaal voor IJmuiden als centrale draaischijf voor de visserij”, aldus Peter van de Meerakker.
Verhuizing Zeehaven IJmuiden N.V.
Zeehaven IJmuiden N.V. verhuist binnenkort van het gedateerde pand aan de Halkade 4 naar het fraaie gebouw aan de Dokweg 17 waar voorheen de Rabobank was gehuisvest. Het is ontworpen rond de nautische thema’s ‘Kade, Schip en Water’. Zeehaven IJmuiden N.V. neemt het zuidelijke deel ‘Water’ in gebruik en de delen ‘Kade en Schip’ komen beschikbaar voor verhuur aan derden. In de komende maanden vindt een verbouwing plaats, waarna Zeehaven IJmuiden N.V. in zijn geheel (kantoorfuncties, backoffice visafslag, technische dienst en havendienst) verhuist naar het pand aan de Dokweg 17.
Maritieme uitstraling
,,Het is een mooi pand met maritieme uitstraling, met vol zicht op de Visserijhaven. Met dit nieuwe pand beschikt Zeehaven IJmuiden N.V. over een toekomstbestendige en duurzame huisvesting op een centrale plek in de haven, met alle faciliteiten voor het nieuwe werken (zoals hybride werk- en vergaderplekken). We zullen over enkele maanden verhuizen”, zegt Van de Meerakker. De nieuwe huisvesting sluit mooi aan op de herinrichting van de Viskade van vorig jaar. De openbare ruimte van de Halkade tussen de Dokweg en de Kruitenstraat is daarbij flink opgeknapt. Met de renovatie van het ‘oude pand’ van de Rabobank is de metamorfose aan de Visserijhaven compleet.
