Een juiste draught survey (diepgangsmeting) is van groot belang in de scheepvaart. De missie van Tanido (gevestigd in Terneuzen) is al drie decennia om de maritieme wereld te ondersteunen bij het juist vaststellen van het gewicht van bulkladingen en brandstoffen aan boord van zeeschepen en binnenvaartschepen. De specialisten van het nautisch-technisch expertisebureau zijn als het ware de weight watchers in het internationale handelsverkeer. Door gebruik te maken van eeuwenoude en beproefde natuurkundige principes elimineren de draught surveyors van Tanido de onzekerheid die de relatie tussen de handelspartners onder druk zet. Bij een diepgangsmeting wordt de verandering in de waterverplaatsing van het schip gemeten en de wet van Archimedes gebruikt: een drijvend voorwerp verplaatst zoveel water als het zwaar is.
IJken van binnenvaartschepen
Voor het berekenen van het ladinggewicht dat is geladen of gelost door binnenvaartschepen wordt er ‘geijkt’ en wordt ‘de Meetbrief’ gebruikt. Onderzoeken die Jaap Beemster reeds in 1983 heeft gedaan brachten aan het licht dat de traditionele methode van ladinggewicht berekening via de Meetbrief op de grotere schepen niet juist is. Tanido heeft in samenwerking met de TU Delft en het innovatieve Scheepsbouw Advies en Reken Centrum (SARC) in Bussum een veel effectievere aanpak ontwikkeld. De methode is uitgebreid getest op bunkerschepen en levert zeer betrouwbare resultaten op. ,,Met dit concept maken we van ieder schip een perfecte weegschaal!”, benadrukt ondernemer Jaap Beemster van Tanido. In deze binnenvaartspecial gaat Jaap nader in op de beroepsbescherming en geeft hij een interessante inkijk in het vak van draught surveyor.
Hoe ging het vroeger
,,Hoe ging het vroeger? Na de Hogere Zeevaartschool heb ik vijf jaar als stuurman op de GHV gevaren. Daarna ‘rolde’ ik in 1980 in het vak van Marine Surveyor. Dus dit jaar is een jubileumjaar. Vroeger werden surveyors en controleurs intern door hun werkgever opgeleid. En stap voor stap kwamen er steeds meer verantwoordelijkheden op je bord te liggen. Je kreeg de kans om er in te groeien. En zó bouwden de inspectiebedrijven hun naam ook op.
Beëdiging
Na een periode van inwerken werd je door je werkgever voorgedragen om door de Kamer van Koophandel te worden beëdigd. De beëdiging was vijf jaar geldig. Je beloofde dan dat je ‘naar beste kennis en wetenschap’ je vak zou uitoefenen ‘zoals een goed surveyor betaamt’. In de tachtiger jaren heeft de Haven en Vervoersschool zich sterk gemaakt om voor de diverse disciplines binnen de ladingcontrolesector opleidingen te ontwikkelen. Zo heb ik ooit nog van Koos Wernke de opleiding voor het certificaat ‘IJkopnemer Binnenvaartschepen’ en ‘Controle Vloeibare lading’ gehad.
Opleiding draught surveyors
In die tijd heb ik náást een onderzoek van de nauwkeurigheid van binnenvaartmeetbrieven en de uitvoering van draught surveys (in samenwerking met de Technische Universiteit van Delft), óók een opleiding voor draught surveyors ontwikkeld. Uiteraard heb ik eerst een stukje marktonderzoek gedaan. Verschillende grote ondernemingen die commercieel belang hebben bij de correcte uitvoering van een draught survey heb ik bezocht, aangesproken en aangeschreven en zij reageerden zéér positief op dat initiatief.
Kopie marktonderzoek
De Haven- en Vervoersschool vroeg aan mij of ik deze draught survey opleiding onder hún vlag wilde verzorgen en ze hadden graag een kopie van mijn marktonderzoek van mij gehad teneinde het opzetten van deze opleiding de nodige bestaansgrond te geven. Er waren voor mij geen redenen om aan hun integriteit te twijfelen, dus ik heb ze die correspondentie in goed vertrouwen gegeven. Echter, ik hoorde er verder niets meer van. Enige jaren later kreeg ik van een vroegere werknemer te horen dat de school, die inmiddels tot de STC groep was gaan behoren, met een ‘draught survey cursus’ op de markt kwam…
Wat er veranderde
Toen ik mijn beëdiging als draught surveyor bij de Kamer van Koophandel weer voor vijf jaar wilde verlengen, kreeg ik te horen dat ik dan éérst het certificaat draught survey aan het STC diende te behalen… Wel, wel…Daar ging ik niet mee akkoord en ik heb deze merkwaardige gang van zaken aangekaart bij de Vereniging van Kamers van Koophandel in Woerden. Uiteindelijk werd mijn beëdiging als draught surveyor door de Kamer van Koophandel in Middelburg alsnog verlengd.
Wildgroei
In het jaar 2000 is het beëdigen door de Kamer van Koophandel van mij en mijn vakbroeders door ‘Den Haag’ afgeschaft. Het politieke adagium van die tijd was ‘zelfregulatie en decentralisatie’. En sindsdien is het respect voor mijn beroep zienderogen verdwenen. De ‘zelfregulatie door de markt’ heeft geleid tot een wildgroei van controleurs en surveyors. Tegenwoordig worden er náást kwetsbare ‘één-pitters’ (zzp-ers) zelfs Chinezen, Grieken en Turken naar de ARA havengebieden gehaald om als surveyor op te treden.
Bunkerhaven.
Als bunkerhaven staat Rotterdam na Singapore op de tweede plaats. En Rotterdam wil graag haar goede naam hoog houden. Daar werkt iedereen die in de haven van Rotterdam actief is aan mee. Daar komt bij dat mijn bedrijf veel aan deze haven te danken heeft. Rotterdam gaf mij de kans om een totaal nieuwe approach van het survey vak te ontwikkelen én te implementeren. Zo kreeg ik de fantastische gelegenheid om op bunkerlichters een ‘weeg’-systeem te testen. Daarover heb ik bij de Havendienst ongeveer 25 jaar geleden een presentatie mogen geven. De reactie van de toehoorders toen? Ze hebben me uitgelachen. En er waren een paar mensen boos…
Discussies
Als het draait om het bunkeren van schepen en er zijn twijfels ontstaan over het geleverde en/of ontvangen gewicht, dan zitten wij er als surveyors vaak ‘tussen in’. Aan de ene kant hebben we de ontvangende partij (de reder of de charterer). Aan de andere kant staat de bunker leverancier. In de bunkerbranche heerst veel onzekerheid en wantrouwen en er zijn legio discussies over de geleverde kwantiteit en de kwaliteit. Dat is lastig, frustrerend, vervelend. En logisch dat men dan de schuld in eerste instantie bij de surveyor zoekt.
‘Slimme trucs’
Maar wij weten inmiddels wel wat er allemaal ‘fout’ kan gaan. En de ‘verschillen’ waarmee de contractpartners elkaar om de oren slaan, hebben meestal niets met de vakkundigheid van de surveyor te maken. De vraag die wij stellen: willen partijen wel dat er zuiver gewerkt wordt? Zolang er lieden zijn die proberen ‘slimme trucs’ uit te voeren ten voordele van zich zelf en dus ten koste van de ander, zal ons bedrijf blijven bestaan. Dus als ons de vraag gesteld zou worden of wij willen dat er door de handelspartners eerlijk gewerkt wordt? Dan zou ons antwoord ‘nee’ zijn. Immers, dan had men Tanido niet meer nodig…
Wie vertrouwt wie nog?
Enerzijds beseffen de contractpartners heel goed dat ze niet zónder elkaar kunnen. Zonder (deugdelijke) brandstof kan een schip niet varen. Anderzijds verwijten ze elkaar van alles en nog wat en vaak probeert men de surveyor onder druk te zetten waar hij (bijvoorbeeld) gedwongen wordt om appels met peren te vergelijken; dat hij ‘moet’ rekenen met gekalibreerde tanktabellen op de bunkerlichters en met niet gekalibreerde tanktabellen op de ontvangende zeeschepen. Begrijpelijk. Het gaat om veel geld. En als surveyor moet je je mannetje weten te staan. Gelóóf me: niet iedereen is geschikt voor dit vak.
‘Knoeien’
Doorgaans wordt ons bedrijf door de ontvangende/kopende partij ingeschakeld om er op toe te zien dat er op een eerlijke manier geleverd wordt. Veel rederijen en charterers denken en verwijten dat leveranciers ‘knoeien’ met de hoeveelheidsmetingen en met de kwaliteit. Maar ís dat ook zo? Staat er niet ergens iets geschreven van ‘wie vrij van zonde is werpe de eerste steen’?
‘Zwarte lijst’
Enige jaren geleden werden wij namelijk gebeld door een leverancier met de vraag of we ook ‘voor hun’ als surveyor konden optreden. Natuurlijk kan dat! Maar wat was er gebeurd? Een grote rederij wilde met deze leverancier zaken doen, maar ze kregen van de surveyor te horen dat deze leverancier op hun ‘zwarte lijst’ (..) stond. Met andere woorden, deze rederij voelde nu argwaan en vroeg zich af of het wel verstandig was om met de betrokken leverancier in zee te gaan… Vandaar het verzoek van de betrokken leverancier aan ons om ‘tegengas’ te geven in de hoop om deze rederij als klant te kunnen behouden…
Suppliers
Sinds wij actief zijn in de bunkerbranche krijgen wij van véél reders en charterers de vraag voor welke supplier ze het beste kunnen kiezen. En inderdaad, wij kennen veel leveranciers. We kennen praktisch alle bunkerlichters en hun bemanningen. En ze zijn allemaal verschillend. Ook in hun ‘handelswijze’. Maar het is niet aan ons om een oordeel te vellen over goed en slecht. Dáár zijn immers hogere machten voor.
Is de Havendienst verantwoordelijk?
Is de Havendienst verantwoordelijk. Het zijn doorgaans alleen de rederijen en de charterers (die havengeld betalen) die bij de Havendienst gaan klagen over vermeende malversaties van bunkerleveranciers. Dus kennelijk is Rotterdam dáárom bang geworden om haar goede naam te verliezen? Onze ervaring: het zijn zeker niet alleen de leveranciers die een zogenaamde ‘slechte naam’ hebben.
Ellende
Ook de grote oliemaatschappijen ‘pikken’ al een extra graantje mee als zij op hún beurt leveren aan de bunker suppliers. Dus dáar begint de ellende al! Want waar we maar bar weinig over horen? Dat er aan boord van de ontvangende schepen net zo goed dingen niet correct/niet eerlijk verlopen en ook dáár hebben wij slimme ‘technieken’ gezien waarmee kopers zichzelf bevoordelen ten koste van de leverancier.
Gesjoemeld
Dat er op alle fronten kan worden gesjoemeld hebben wij trouwens ook gerapporteerd aan de Havendiensten van Rotterdam en Antwerpen. En… niet te vergeten… surveyors zijn óók (maar) mensen. Wij zien met argusogen voor welke lage honoraria sommige surveyors worden aangesteld. Daar kán je geen gezond bedrijf mee opbouwen. Dan ‘moet’ je haast wel op andere manieren wat zien ‘bij te verdienen’.
‘Licenties’ als wapen tegen fraude?
Inmiddels vernam ik via-via (..) dat de Havendienst van Rotterdam via een licentiesysteem á la Singapore orde wil gaan scheppen in de bunkerbranche. Dus de bunkerlichters (transporteurs) en de bunkerleveranciers dienen straks aan een aantal strikte voorwaarden te voldoen vóórdat ze een licentie krijgen. Voor de surveyors zou er een ‘erkende’ opleiding dienen te komen. Sinds haar oprichting in 1986 heeft Tanido haar eigen surveyors opgeleid. De vraag blijft: welke partijen zijn er bevoegd om de specialistische praktijkopleidingen van Tanido, VPS, SGS etc. te erkennen? Is dat niet iets wat we aan de rechtbank of de Kamer van Koophandel dienen over te laten? Net als vroeger?”
