Port of Antwerp zet sterk in op duurzaamheid. Speerpunten zijn voldoende capaciteit, een goede bereikbaarheid en het verenigen van economische groei en duurzaamheid. Er wordt ingezet op een ambitieuze modal shift. Zo wil men in 2030 het containervervoer over de weg van de huidige 56 naar 43 procent doen dalen, het aandeel van de binnenvaart optrekken van 36 naar 42 procent en het spoorvervoer nagenoeg verdubbelen van 8 naar 15 procent. De haven van Antwerpen is de grootste economische motor van het land, met een toegevoegde waarde van zo’n twintig miljard euro. Eén op de zestien Vlamingen of één op de 26 Belgen werkt in of voor de haven van Antwerpen. Bovendien is de haven aanjager voor tal van andere sectoren in België, zoals onder andere industrie, groothandel, transport en logistieke dienstverlening.
Bijna 150.000 mensen hebben hun baan direct of indirect aan de haven te danken. Er heerst in Antwerpen een gunstig innovatief ondernemersklimaat, met een goed arbeidsethos, waardoor er veel business wordt gecreëerd.
Containertrafiek
Het containertrafiek naar de Antwerpse haven blijft jaarlijks groeien, en vertegenwoordigt een groot deel van de overslag. In 2019 nam het aantal TEU toe met 6,8 procent, tot 11,86 miljoen. Door deze groeiende aantallen is er behoefte aan meer ruimte. Daarom legde de Vlaamse regering in december in het complexe project ‘Extra Containercapaciteit Antwerpen’ een voorkeursalternatief vast.
Belangrijke stap
Dit voorkeursalternatief voorziet onder andere in de bouw van een tweede getijdendok in de Antwerpse haven en diverse inbreidingsprojecten. Na de goedkeuring door de overheid volgt nu de uitwerkingsfase, waarbij de overheid, het Havenbedrijf en diverse stakeholders de verschillende projecten concreet vormgeven. De beslissing is een belangrijke stap voor de duurzame ontwikkeling van het potentieel van de haven van Antwerpen en haar bijdrage aan de Vlaamse en Belgische economie.
Voorkeursbesluit
,,We zijn tevreden dat we 2019 konden afsluiten met een definitief voorkeursbesluit ECA, een belangrijke en noodzakelijke stap voor de ontwikkeling van het economisch potentieel en de perspectieven van de haven van Antwerpen en haar bijdrage aan de Vlaamse en Belgische economie”, aldus Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp. ,,Met de goedkeuring van het voorkeursbesluit geeft de Vlaamse regering een sterk signaal dat de economische urgentie van de haven, als de motor van onze economie, vooropstelt”, onderstreept Annick De Ridder, Antwerps Schepen voor de Haven.
Maatschappelijk
Port of Antwerp was in 2019 goed voor een totale goederenoverslag van 238 miljoen ton, een record voor het zevende jaar op rij. Hoewel sommige segmenten wegens geopolitieke onzekerheden duidelijk onder druk staan, gaat de haven er nog steeds op vooruit. Dat doet ze niet alleen op economisch vlak; ook maatschappelijk zet de haven duidelijke stappen voorwaarts op het vlak van duurzaamheid en mobiliteit.
Containeroverslag
Port of Antwerp groeit ondanks toenemende spanningen in de wereldhandel verder door als wereldhaven. Voornamelijk de containeroverslag wint aan marktaandeel (van 27,5 procent naar 28,2 procent) en ook in het segment droge bulk stijgt de totale overslag met 6,6 procent. Bij de breakbulk, met staal als belangrijkste product, zijn de gevolgen van de mondiale handelsperikelen voelbaar. Dit resulteerde in een totale daling van 13 procent. Ook in de vloeibare bulk daalt de overslag met 5 procent. Dat is voornamelijk te verklaren door economische groeivertragingen en schommelende olieprijzen.
Dankbaar
,,Ik kan niet trots genoeg zijn op dit zevende recordjaar. Maar na één jaar als havenschepen ben ik vooral dankbaar, want het succes van onze haven is vooral toe te schrijven aan de havengemeenschap. Werkgevers en werknemers zetten zich dagelijks in voor de belangrijkste economische motor van Vlaanderen en dat blijkt ook duidelijk uit de cijfers. Met de recente goedkeuring van de Vlaamse Regering in het dossier rond de extra containercapaciteit kunnen we op dat elan verdergaan”, aldus havenschepen De Ridder.
Investeringen
In 2019 werd een sterke basis gelegd voor het toekomstig succes van de haven van Antwerpen en de economische activiteit waarmee ze onlosmakelijk verbonden is. Zowel in de chemische als in de logistieke sector werden belangrijke investeringen bekendgemaakt. Naast de recordinvestering van 3 miljard euro door INEOS in de Antwerpse chemische cluster, werd in 2019 jaar ook het startschot voor het ECLUSE-stoomnetwerk gegeven. Daarnaast is ook de Delayed Coker Unit van ExxonMobil in bedrijf gegaan en waren er nog tal van andere investeringen zoals van BASF, Borealis en Standic om er maar enkele te noemen.
Churchill Industrial Zone
Als één van de laatste grote beschikbare terreinen in de haven vlakbij de chemische cluster biedt de Churchill Industrial Zone, de voormalige Opel-site aan het Churchilldok, veel mogelijkheden voor de transitie naar een duurzame, circulaire haven. Het inrichtingsplan biedt ruimte aan innovatieve startups die hieraan kunnen bijdragen. Het plan omvat ook een ‘proeftuin’ voor duurzame chemie met de nodige faciliteiten om innovatieve concepten in de praktijk te testen.
Multifuel port
Met Churchill Industrial Zone en andere pilotprojecten zet Port of Antwerp grote stappen in het waarmaken van haar ambities als duurzame en circulaire haven. Zo maakt Antwerpen zich sterk voor een multifuel port. ,,We ijveren voor een haven waar meerdere duurzame brandstoffen naast elkaar bestaan: een multifuel port. Binnenkort experimenteren we met sleepboten op duurzame methanol en waterstof. Ook het afvangen van koolstof via het proces van Carbon Capture and Utilisation en Carbon Capture and Storage en het hergebruiken van die koolstof in circulaire processen, is een interessante piste om verder te onderzoeken. Het is immers onze ambitie om werk te maken van een duurzame transitie en Port of Antwerp speelt hierin een voortrekkersrol”, aldus CEO Vandermeiren.
Nieuwe jobs
,,De Churchill-site is met haar strategische ligging dé ideale locatie om de transitie in het Antwerpse chemiecluster te versnellen. Als haven willen we hier onze duurzame en circulaire ambities echt waarmaken. Daarom leggen we de lat om op de site toegelaten te worden hoog. We behouden evenwel nog een strategische reserve die ons toelaat om in de toekomst een groot en ambitieus project te faciliteren. Met dit inrichtingsplan beogen we honderden nieuwe jobs die verder bijdragen aan de duurzame groei van onze haven”, vult havenschepen Annick De Ridder aan.
Mobiliteit
Port of Antwerp blijft sterk inzetten op mobiliteit door het beter bundelen van goederentrafiek, de verdere digitalisering van de haveninfrastructuur en een gecoördineerd beheer van de spoorweginfrastructuur. ,,Een groeiende haven is een haven in beweging. We streven ernaar om ook in de toekomst de modal shift door te zetten. In 2019 werd er 481.000 TEU aan goederen per spoor vervoerd. Dat is 8 procent van de totale overslag. Dit aandeel moet tegen 2030 verdubbelen. Ook pijpleidingen gaan een steeds grotere rol innemen”, benadrukt Vandermeiren.
Waterbus
Ook voor personenvervoer wordt er blijvend ingezet op nieuwe en innovatieve oplossingen. Zo werd er eind 2019 een nieuwe tramlijn naar het Havenhuis ingehuldigd. Ook de fiets- en de waterbus blijven een enorm succes in 2019. In januari 2020 stapte de miljoenste pendelaar aan boord van de waterbus.
Waterstof
Waterstof speelt een belangrijke rol in de mix van toepassingen om de CO2-uitstoot aanzienlijk terug te dringen. Daarom bundelen Deme, Engie, Exmar, Fluxys, Port of Antwerp, Port of Zeebrugge en Waterstof.net de krachten. Een gezamenlijke studie moet de basis vormen voor een aantal concrete projecten die het produceren, transporteren en opslaan van waterstof vormgeven.
Expertise samenbrengen
Cruciaal in de levensvatbaarheid van een waterstofeconomie is het opwekken van voldoende hernieuwbare elektriciteit voor de productie van waterstof. In België is er momenteel niet voldoende wind- of zonne-energie aanwezig om waterstof te produceren. Efficiënte en economische oplossingen voor de import, het transport en de opslag van waterstof vragen echter specifieke expertise. De zeven bedrijven zullen hun expertise gecoördineerd samenbrengen, om zo tot gezamenlijke oplossingen en projecten te komen.
Roadmap
In de eerste fase maken de partners een analyse van de volledige import- en transportketen van waterstof. De opzet is het in kaart brengen van de financiële, technische en regelgevende aspecten van de verschillende onderdelen in de logistieke keten: productie, laden en lossen en transport over zee en via pijpleidingen. De uitkomst moet een roadmap zijn, die aangeeft wat de beste manier is om waterstof te vervoeren voor de verschillende toepassingen binnen de energie- en chemiesector. Naar verwachting zal de analyse ongeveer een jaar in beslag nemen.
Zonnespiegelpark
De haven van Antwerpen had eind 2019 de primeur van het eerste zonnespiegelpark in de Europese procesindustrie. Het Genkse energiebedrijf Azteq installeerde de zonnespiegels bij logistiek bedrijf Adpo.
De installatie maakt deel uit van een proefproject met steun van de Vlaamse overheid.
Stoom
Azteq installeerde 1100 vierkante meter aan zonneparabolen op de site van het logistiek bedrijf Adpo (Antwerp Distribution and Products Operations) in Beveren. Adpo zal de zonnespiegels gebruiken voor de productie van stoom, waarmee het bedrijf containers en tanks reinigt en opwarmt. Het zonnespiegelpark zal naar verwachting jaarlijks 500 MWh gasverbruik vervangen.
Revolutionaire technologie
De installatie is het eerste industriële project met Concentrated Solar Thermal Energy (CST) in Europa. CST is een innovatieve technologie waarbij parabolische spiegels zonlicht opvangen en omzetten in warmte. De zonnespiegels bewegen met de zon mee om het invallend zonlicht op collectorbuizen te concentreren. De temperatuur kan zo oplopen tot 400°C. Om deze warmte ook ’s nachts te gebruiken, installeerde Azteq geïsoleerde vaten.
Groen alternatief
CST produceert drie keer meer energie per geïnstalleerde vierkante meter dan een reguliere zonnepaneleninstallatie. De technologie is een volledig groen alternatief voor de industriële warmtebehoefte en levert daardoor ook een bijdrage aan de reductie van CO2-uitstoot in de haven.
Brexit
Doordat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaat verandert er heel wat voor het goederenvervoer. Port of Antwerp ziet nieuwe opportuniteiten door de Brexit, zoals een verschuiving van ferry- naar containertransport.
Verschuiving
Goederen die Europa binnenkomen of verlaten via ferry-havens krijgen na de Brexit te maken met meer administratie en controles bij de vrachtwagenchauffeurs die de goederen begeleiden. Dit heeft impact op kosten en transittijden. Bovendien groeit het tekort aan vrachtwagenchauffeurs, waardoor een verschuiving van traditioneel (bemand) vrachtvervoer naar (onbemand) containertransport per schip voor de hand ligt.
Short sea
Om optimaal tegemoet te komen aan deze tendens zet Port of Antwerp volop in op het uitbreiden van haar maritieme verbindingen met het Verenigd Koninkrijk. Inmiddels is de Antwerpse haven al met negen Britse en Ierse havens verbonden. Deze short sea-verbindingen winnen aan belang.
Expertise
Ervaring op het vlak van extra-communautair verkeer geeft de vele logistieke dienstverleners in de haven van Antwerpen een voordeel. Hun expertise draagt bij aan een vlotte afhandeling van de douane-administratie.
Buffer
Dankzij de uitgebreide opslagcapaciteit voor alle types van goederen kan de haven ook een tijd als buffer dienen. Zo blijft de logistieke keten betrouwbaar en komen klanten niet voor onvoorziene kosten of andere verrassingen te staan.
Troefkaarten
De haven van Antwerpen profileert zich wereldwijd steeds meer met haar troefkaarten duurzaamheid, innovatie en nautische toegankelijkheid. De haven is ideaal voor het aanvoeren van grondstoffen en het beleveren van overzeese markten. In Antwerpen kunnen de grootste containerschepen, inmiddels meer dan 22.000 TEU, de haven aanlopen. Er is een goede connectiviteit naar zowel het voor- als het achterland.
Unieke combinatie
Antwerpen beschikt over de unieke combinatie van een inlandhaven met de nautische toegankelijkheid van een diepzeehaven voor de grootste containerschepen. Goederen en producten worden quadri modaal naar het achterland gedistribueerd: over de weg, het water, per spoor en via pijpleidingen. De aantrekkelijkheid voor rederijen en bedrijven wordt versterkt door de bijna 100 kilometer landinwaartse ligging die het klanten toelaat de Europese consument snel en efficiënt te bereiken.
Mobiliteit
Om een duurzame groei van de haven te kunnen blijven garanderen zet het Havenbedrijf Antwerpen ook in op vermindering van de mobiliteitsdruk voor zowel vracht- als personenverkeer. Met initiatieven als DeWaterbus en de Fietsbus worden mensen aangemoedigd om de auto thuis te laten en gebruik te maken van een duurzaam alternatief.
Chemie
Antwerpen is na Rotterdam de grootste haven van Europa en beschikt na Houston over het grootste chemische cluster ter wereld. De chemie is van oudsher verankerd in de haven van Antwerpen, met een sterke stijging van de natte bulk in de afgelopen jaren. Zeven van de tien grootste chemische concerns in de wereld, hebben een vestiging in Antwerpen. De inbedding van de chemie in Antwerpen biedt diverse synergievoordelen. Alle grote afnemers zijn hier aanwezig, waardoor de bouw- en grondstoffen in no time op de plaats van bestemming zijn. Dit komt uiteraard duurzaamheid, een van de speerpunten van de haven, ten goede.
Magazijnen
Naast het chemische cluster heeft Antwerpen een enorm complex aan magazijnen en opslagmogelijkheden. Er is meer dan zes miljoen vierkante meter overdekte opslagruimte. Antwerpen is dan ook veel meer dan een transithaven want er wordt veel toegevoegde waarde gecreëerd via de industriële en logistieke centra.
Aantrekkingskracht
Toonaangevende internationale spelers in de (petro)chemische industrie zoals INEOS, Borealis, Nippon, Sea-Mol en Oiltanking/AGT, zorgden de afgelopen jaren voor een belangrijke investeringsgolf in de haven. De laatste vijf jaar werd er vanuit de chemie voor meer dan 7,5 miljard euro aan investeringen aangekondigd. Hun keuze voor Antwerpen bevestigt de sterke aantrekkingskracht van de wereldhaven.
INEOS
Zo heeft INEOS, een van de grootste chemieconcerns ter wereld gekozen voor de haven van Antwerpen als locatie voor een mega-investering van 3 miljard euro. De expansie van de fabrieken van het Britse chemieconcern is goed voor 400 nieuwe banen. De investering is de grootste in de Europese chemie-industrie in 20 jaar tijd. De hoogwaardige plastics dienen voor bouwstenen in tal van sectoren, waaronder ook de offshore wind. Ze zijn bijvoorbeeld nodig voor de wieken van de windturbines waarmee duurzame energie wordt opgewekt.
