In 2022 blijft, naast de grote veerkracht die de afgelopen twee jaar door iedereen binnen Port of Antwerp werd getoond, de nadruk liggen op doelgerichte transitie en duurzame groei als strategische prioriteiten. Hoewel 2021 opnieuw een jaar vol uitdagingen was met verstoringen in de globale toeleveringsketen, presteerde de haven van Antwerpen sterk en werd het recordjaar 2019 geëvenaard. De totale goederenoverslag in 2021 bedroeg 240 miljoen ton cargo, een groei van 3,8% ten opzichte van 2020 en een lichte groei ten opzichte van 2019.
Antwerpen beschikt over de unieke combinatie van een inlandhaven met de nautische toegankelijkheid van een diepzeehaven voor de grootste containerschepen. Goederen en producten worden quadri modaal naar het achterland gedistribueerd: over de weg, het water, per spoor en via pijpleidingen.
Haven van de toekomst
,,De haven van de toekomst moet er één zijn die de klimaatambities en milieudoelstellingen volledig begrijpt en onderschrijft. Daartoe zijn in 2021 bijzonder veel en vooral ook bijzonder grote stappen gezet; stappen die steeds ingebed zijn in vruchtbare samenwerkingen, ook buiten de grenzen. 2021 is voor de Antwerpse haven zeker ook het jaar geweest van ‘slimme veiligheid’. Innovatie en digitalisering zijn cruciaal om de duurzame groei van onze haven op de lange termijn te garanderen”, onderstreept havenschepen Annick De Ridder.
Landinwaartse ligging
Het unieke samenspel tussen maritieme activiteiten, industrie en logistiek heeft de haven naar de wereldtop geleid. De aantrekkelijkheid voor rederijen en bedrijven wordt versterkt door de bijna 100 kilometer landinwaartse ligging die het klanten toelaat de Europese consument snel en efficiënt te bereiken.
Circulaire industrie
De haven onderneemt verschillende initiatieven om duurzaam te groeien, waarbij de beschikbare ruimte binnen de bestaande haven zo efficiënt mogelijk wordt benut. Zo wordt de voormalige Opelsite ontwikkeld tot een proeftuin voor circulaire industrie: NextGen District. Mede op deze manier trekt Port of Antwerp industrie aan die de transitie maakt naar circulaire economie. Hierin worden reststromen niet langer als afval beschouwd, maar als producten die zo hoogwaardig mogelijk worden ingezet in de economie.
Containertrafiek
De containertrafiek in de haven van Antwerpen hield, ondanks de moeilijke omstandigheden stand in 2021 met een status quo (-0,1%) in TEU. De wereldwijde containerlijnvaart was sterk ontregeld, wat zorgde voor onregelmatige aanlopen van zeeschepen en havens die overgeslagen werden in de rotatie. Als gevolg hiervan werden de gemiddelde callsizes (het aantal containers dat door schepen wordt gelost) steeds hoger en werd er vaker gepiekt. Dit betekende een uitdaging van formaat voor de hele logistieke keten in en rond de haven. Daarnaast speelde het tekort aan havenarbeid, voornamelijk door de pandemie en de federale maatregelen ter bestrijding van het virus, ook een rol.
Conventioneel stukgoed
Conventioneel stukgoed groeide met maar liefst 73,6%. Het segment kende in 2021 de hoogste overslag van de voorbije 10 jaar en behaalde tijdens 7 maanden een overslag van meer dan 1 miljoen ton. Voornaamste oorzaak hierbij is de sterke overslag naar staal (+81%), de belangrijkste goederengroep binnen dit segment. De RoRo overslag groeide, in vergelijking met 2020, in ton met 13,9%. Ook het aantal voertuigen, zowel nieuwe als tweedehandswagens, vertoonde een groei ten opzichte van 2020 (+8%), maar zit nog 15% onder het niveau van 2019.
Port of Antwerp – Bruges ziet op 28 april officieel het levenslicht. Vlnr: Jacques Vandermeiren
(CEO Port of Antwerp), Dirk De fauw (voorzitter havenbestuur Zeebrugge), Annick De Ridder
(Havenschepen Antwerpen) en Tom Hautekiet (CEO Port of Zeebrugge).
Droge bulk
Droge bulk kende een groei van 15,1%. Vooral meststoffen deden het wegens prijsontwikkelingen erg goed met de hoogste overslag in 10 jaar. Vloeibare bulk bleef, met 3,1%, in lijn met de voorbije jaren. De sterke toename in de overslag van benzine compenseerde de sterke daling in overslag van diesel en stookolie. De overslag van chemicaliën kende in 2021 het beste jaar ooit en eindigde op +12,9%.
Brexit
Als gevolg van de logistieke en administratieve uitdagingen veroorzaakt door Brexit, daalde de goederenstroom tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Desondanks tekende de haven van Antwerpen, vooral dankzij de uitgebreide shortsea verbindingen, een groei van 6,0% op in de totale overslag met het VK en 14,6% met Ierland vergeleken met 2020.
Reefercontainers
Het aantal reefercontainers groeide in 2021 met 2,6% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dit komt enerzijds door een verhoogde vraag en anderzijds dankzij de sterke maritieme positie op de vaargebieden Latijns-Amerika, Afrika en de Verenigde Staten.
Petrochemie
Antwerpen is na Rotterdam de grootste haven van Europa en beschikt na Houston over het grootste petrochemische cluster ter wereld. De petrochemie is van oudsher verankerd in de haven van Antwerpen, met een sterke stijging van de natte bulk in de afgelopen jaren. De inbedding van de petrochemie in Antwerpen biedt diverse synergievoordelen. Alle grote afnemers zijn hier aanwezig, waardoor de bouw- en grondstoffen in no time op de plaats van bestemming zijn. Dit komt als vanzelfsprekend duurzaamheid, belangrijk speerpunt van de haven, ten goede.
Toegevoegde waarde
Naast het chemische cluster heeft Antwerpen een enorm complex aan magazijnen en opslagmogelijkheden. Er is meer dan zes miljoen vierkante meter overdekte opslagruimte. Antwerpen is dan ook veel meer dan een transithaven. Naast doorvoerhaven, wordt er veel toegevoegde waarde gecreëerd via de industriële en logistieke centra.
Methatug
Dit jaar worden essentiële stappen voorwaarts gezet op het gebied van duurzame groei, zoals de oplevering van de eerste op methanol aangedreven sleepboot, de methatug. Voor het NextGen District, de toekomstige hotspot voor circulaire economie in het hart van de haven, wordt het een belangrijk jaar. De eerste concessionarissen hebben ondertussen officieel getekend en in de komende maanden zal de invulling verder geconcretiseerd worden.
Transitie
,,Port of Antwerp wil dit jaar opnieuw haar pioniersrol bevestigen op het gebied van de transitie naar klimaatneutraliteit. Dankzij baanbrekende lighthouse projecten zoals de waterstofimportcoalitie en Antwerp@C/Kairos@C, voor de afvang en opslag van CO2, kunnen we die rol waarmaken en de transitie versnellen. Daarnaast blijft duurzame groei van onze haven een absolute prioriteit. We hopen dan ook dat we snel de vergunning voor de vernieuwing van de Europaterminal rondkrijgen zodat we kunnen starten met de werken”, aldus Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp.
Koolstofarme economie
,,De pandemie, de vele openstaande vacatures, het Suez-incident en de daarmee gepaard gaande wereldwijde verstoringen maakten van 2021 opnieuw een uitdagend jaar voor onze haven. Dankzij de inzet en veerkracht van het volledige havenplatform hebben we deze stormen niet alleen doorstaan, we hebben zelfs weer kunnen aanknopen bij het recordjaar 2019. Samen kunnen we nog meer inzetten op de transitie naar een koolstofarme economie en op de verdere digitalisering van de logistieke keten”, zegt Havenschepen De Ridder.
Consortium
Het Antwerp@C consortium zet belangrijke stappen vooruit in de transitie naar een duurzame, koolstofarmere haven. Het project, een initiatief van Air Liquide, BASF, Borealis, ExxonMobil, INEOS, TotalEnergies, Fluxys en het Havenbedrijf Antwerpen, heeft het potentieel om de CO2-uitstoot in de haven van Antwerpen tegen 2030 met de helft te verminderen door CO2 af te vangen en te gebruiken of permanent op te slaan.
Foto’s: Port of Antwerp
Aandachtspunten
,,Ondanks de sterke prestaties, was 2021 geen makkelijk jaar voor onze haven. Dankzij de veerkracht en de wereldwijd bekende kwaliteiten van onze havengemeenschap, hebben we na amper een jaar aangeknoopt met het pre-COVID-jaar 2019. Er blijven echter belangrijke aandachtspunten. Op korte termijn gaat het om de beschikbaarheid van arbeidskrachten, op de langere termijn zijn het stikstofdossier, de realisatie van de broodnodige extra containercapaciteit en de energietransitie uitdagingen van formaat. Daarom is het historisch akkoord van de fusie met de haven van Zeebrugge visionair. Samen staan we sterker om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan”, vervolgt Vandermeiren.
Economische motor
Het industriële en logistieke havenplatform van Antwerpen is de krachtigste economische motor van België. Eén op de zestien Vlamingen werkt in of voor de haven van Antwerpen. De haven genereert direct en indirect een toegevoegde waarde van 21 miljard euro. Dat is 8,1% van het totaal voor de Vlaamse regio.
Duurzame groei’
Als één van de belangrijkste schakels in het handelsverkeer tussen Europa en de rest van de wereld, ligt de haven midden in een wereld die in een recordtempo evolueert en soms onvoorspelbaar is. Daarom is ‘duurzame groei’ de eerste prioriteit. Met verdere groei wordt de positie als duurzame wereldhaven behouden en verder uitgebouwd, ook met het oog op toekomstige generaties.
Extra containercapaciteit
In de Waaslandhaven wordt extra containercapaciteit gecreëerd. De nieuwe containerterminal wordt de groenste ter wereld, met de laagste emissies. Er worden handvaten aangereikt om effectiever in te zetten op industriële symbiose. Clusterversterking wordt gefaciliteerd, zodat bedrijven in de haven makkelijker kunnen samenwerken en reststromen kunnen uitwisselen.
Port of Antwerp – Bruges
Na de goedkeuring van de Belgische Mededingingsautoriteit zijn in de afgelopen periode ook de laatste formele stappen genomen om de fusie tussen de havens van Antwerpen en Zeebrugge te finaliseren. Op donderdag 28 april zal Port of Antwerp – Bruges juridisch het levenslicht zien. Het wordt de eerste dag van een ambitieuze toekomst van de eengemaakte haven Port of Antwerp – Bruges die dé energiepoort naar Europa wil worden.
Complementair
De havens van Antwerpen en Zeebrugge zijn in hoge mate complementair: zo is Antwerpen sterk in de trafiek en opslag van containers, breakbulk en chemische producten, terwijl Zeebrugge een belangrijke haven is voor ro/ro-verkeer, containerbehandeling en de overslag van vloeibaar aardgas. Door nauwer samen te werken wordt de duurzame groei van zowel het individuele als het gezamenlijke marktaandeel van beide havens bestendigd.
