Port of Antwerp-Bruges heeft een duidelijke focus op het verenigen van economische groei en duurzaamheid. De strategie van de wereldhaven is de ontwikkeling van een Europese waterstofhub voor de import, lokale productie en distributie naar het achterland van groene energie. Zo wordt verder koers gezet naar een duurzame haven van de toekomst.
Als wereldhaven en poort naar en van Europa is Port of Antwerp-Bruges een cruciale schakel in de internationale logistieke keten. Daarom staat duurzame groei centraal, niet alleen door investeerders aan te trekken, maar ook door zelf te investeren. De komende tien jaar voorziet de haven daarom in een investeringsprogramma ter waarde van € 2,9 miljard, onder andere in nieuwe infrastructuur zoals een kaaimuur voor de Europa Terminal, de Royerssluis en restgronden op Linkeroever.
Warmtenet Antwerpen Noord
Zowel wat betreft de energiebevoorrading als de energietransitie wil de haven ook in de toekomst haar pioniersrol blijven vervullen. Zo wordt de circulaire economie gestimuleerd met de implementatie van het Warmtenet Antwerpen Noord-project, in samenwerking met duurzame afvalbeheerder Indaver. Binnenkort zal de eerste levering van warmte plaatsvinden.
De Hydrotug 1, de eerste sleepboot op waterstof die ingezet wordt in het Antwerpse havengebied.
Port of Antwerp-Bruges
Dit warmtenet zal warmte leveren aan Boortmalt. Die heeft in de Antwerpse haven, zo’n 10 km van de site van Indaver in Doel, de grootste mouterij ter wereld met een grote warmtevraag voor het moutproces. Binnenkort zal Boortmalt mout kunnen produceren met de warmte van Warmtenetwerk Antwerpen Noord.
Residentieel netwerk
In opdracht van de Stad Antwerpen wordt ook een residentieel netwerk aangelegd. Daardoor zullen de bewoners van zo’n 3200 sociale woningen van Woonhaven, scholen en openbare gebouwen in de wijken Luchtbal en Rozemaai gebruik kunnen maken van de industriële restwarmte. Dit warmtenet is een cruciaal onderdeel van het stedelijk klimaatbeleid van Stad Antwerpen dat als doel heeft om de stad klimaatneutraal te maken.
Belangrijke besparing
Doordat Boortmalt en de residentiële gebruikers geen fossiele brandstof meer hoeven aan te spreken, wordt een belangrijke besparing van onder meer aardgas gerealiseerd. De transitie van fossiele brandstof naar restwarmte betekent ook een vermindering van CO2-uitstoot met 80.000 ton per jaar (wanneer de volledige capaciteit van het warmtenet wordt benut). Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van 25 000 Antwerpse gezinnen.
NextGen District
Bijzonder aan dit netwerk is dat het een ‘open access’ netwerk wordt. Elk bedrijf in de haven dat warmte produceert en/of wil afnemen kan met andere woorden ook in een latere fase nog toetreden. Het leidingennetwerk loopt onder meer langs de terreinen van het NextGen District, Deze voormalige site van General Motors) wordt verder ontwikkeld tot een hotspot voor innovatieve bedrijven die mee bouwen aan een circulaire economie.
Import groene energie
Om te voldoen aan de aanzienlijke vraag naar hernieuwbare energie, richt de haven zich niet alleen op lokale zonne- en windenergie, maar wordt ook sterk ingezet op de import van groene energie. Waterstof fungeert als grondstof voor de industrie en brandstof voor de scheepvaart. Hiermee wordt de strategie om van de haven een Europese klimaatneutrale waterstofhub te maken, concreet vormgegeven. Zo zal dit jaar de eerste bunkering van groene methanol plaatsvinden.
Vergroening vloot
Als onderdeel van de vergroening van de vloot van Port of Antwerp-Bruges worden twee baanbrekende schepen geïntroduceerd: de Methatug, ‘s werelds eerste sleepboot op methanol, en een elektrische RSD, een primeur voor Europa. Daarnaast wordt walstroom verder ontwikkeld zodat de walstroominstallatie voor de cruiseterminal in Zeebrugge in 2026 operationeel kan zijn. De haven werkt ook samen met de industrie aan CO2-reductie door het afvangen van CO2. Naar verwachting zullen de werkzaamheden aan de CCS-terminal dit jaar van start gaan.
De MSC Aurora is onlangs met 16 meter diepgang naar Antwerpen gevaren.
Hydrotug 1
Eind vorig jaar vond al de doop plaats van de Hydrotug 1, de eerste sleepboot op waterstof die ingezet wordt in het Antwerpse havengebied. Deze baanbrekende ontwikkeling speelt een cruciale rol in de inspanningen van Port of Antwerp-Bruges om de eigen vloot groener te maken en tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. De Hydrotug 1 bevestigt de internationale voortrekkersrol van CMB.TECH in de transitie naar schepen, aangedreven door een milieuvriendelijke brandstof. De Hydrotug 1 is de eerste sleepboot ter wereld die wordt aangedreven door verbrandingsmotoren die waterstof verbranden in combinatie met traditionele brandstof.
Waterstof
,,Waterstof is een van de sleutels tot een economie en samenleving met een minimale impact op het klimaat. Als zodanig is het een van de grondstoffen, energiebronnen en brandstoffen van de toekomst. Port of Antwerp-Bruges wil zijn potentieel ten volle benutten en engageert zich als actieve pionier in de waterstofeconomie op Europese schaal”, aldus Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp-Bruges.
‘Green port’
,,Port of Antwerp-Bruges koestert de ambitie om als ‘green port’ en als pioniers dé energiepoort van Europa te worden. Waterstof vervult in die ambitie een belangrijke rol”, onderstreept Annick De Ridder, Havenschepen van de Stad Antwerpen en voorzitter van de raad van bestuur van Port of Antwerp-Bruges. In weerwil van de wereldwijde geopolitieke spanningen en ondanks een daling in de goederenoverslag van 5,5 procent heeft de fusiehaven zelfs aan marktaandeel gewonnen in de Hamburg-Le Havre range. ,,Onze haven is dé economische motor van Vlaanderen. Die motor hield het afgelopen jaar ondanks grote economische en geopolitieke uitdagingen goed stand dankzij alle werknemers en bedrijven die het beste van zichzelf geven”, vervolgt de havenschepen.
Investeringen
De haven zorgt voor de nodige welvaart. ,,Om duurzaam te kunnen blijven groeien is het uiterst belangrijk dat we aantrekkelijk genoeg blijven om de nodige investeringen aan te blijven trekken. Sleutelprojecten zoals ECA (Extra Containercapaciteit Antwerpen) en NSZ (Nieuwe Sluis Zeebrugge) blijven dan ook de hoogste prioriteit hebben om ook in de toekomst onze positie als wereldhaven te verzekeren. Het jaar 2024 is in ieder geval goed gestart met de vergunning voor Ineos. Uitstekend nieuws voor onze jobs én onze Vlaamse welvaart”, aldus de havenschepen.
Klimaatneutrale haven
,,We zijn ondertussen bijna twee jaar één haven en de toegevoegde waarde laat zich duidelijk zien, vooral gezien de huidige moeilijke context. Daardoor kunnen we de containervolumes spreiden over beide platformen en zijn we een sterker merk als haven op internationaal niveau. Als fusiehaven zetten we samen met de industrie ook belangrijke en essentiële stappen in de energietransitie, op weg naar een klimaatneutrale haven in 2050”, aldus Dirk De fauw, burgemeester van de stad Brugge en ondervoorzitter van Port of Antwerp-Bruges.
Omgeving
Naast economie ligt de focus ook duidelijk op mens en omgeving. ,,We willen meerwaarde kunnen creëren voor zowel economie als ecologie en zowel voor de huidige samenleving als toekomstige generaties. We zijn een haven van en voor mensen en ons bewust van de impact van onze activiteiten op de omgeving en de omwonenden. Daarom blijven we inzetten op de kwaliteit van onze omgeving”, gaat De fauw verder.
Allergrootste schepen
De fusiehaven beschikt over de unieke combinatie van een inlandhaven en de nautische toegankelijkheid van een diepzeehaven voor de grootste containerschepen. Ook schepen met meer dan 24.000 TEU kunnen de haven aanlopen. MSC Aurora was onlangs het eerste containerschip dat, onder het normale toelatingsbeleid en niet als proefvaart, met 16 meter diepgang naar Antwerpen is gevaren. Een absolute mijlpaal. Dit opent deuren voor Antwerpen om de eerste aanloophaven te zijn voor de allergrootste schepen.
Internationale positie
Met haar sterke internationale positie kan Port of Antwerp-Bruges het verschil maken in uitdagingen als de energietransitie. In de eerste plaats is er lokale productie van groene energie via het grootste onshore windpark in Antwerpen en offshore windindustrie in Zeebrugge. Bovendien wordt er zowel in Antwerpen als in Zeebrugge een waterstoffabriek gebouwd.
Import
Lokale productie van groene energie is echter bij lange na niet toereikend om in de behoefte te voorzien. Vandaar dat ook sterk ingezet wordt op de import van duurzame energie uit landen met veel wind en zon, waar groen kan worden geproduceerd. In het kader van de energietransitie zijn groene grondstoffen (zoals groene waterstof, methanol en ammoniak) essentieel. Die kunnen bijvoorbeeld worden geïmporteerd uit Oman naar Zeebrugge en via Antwerpen ook verder worden gedistribueerd naar het achterland zoals naar Duitsland (Ruhrgebied) waar de sterk aanwezige (chemische) industrie eveneens moet vergroenen.
Ideale hub
Juist doordat Port of Antwerp-Bruges een uitgebreid ecosysteem heeft van industriële en logistieke bedrijven – met de juiste know how over chemische processen, logistiek, operaties en infrastructuur – is het de ideale hub voor alternatieve energiestromen. ,,Eén van de belangrijkste drijfveren voor de fusie met Zeebrugge is de energietransitie, om een sleutelrol te spelen in zowel de import, de lokale productie als de distributie van groene waterstof en waterstofdragers als ammoniak en methanol. Vanaf 2026 zullen we de eerste groene waterstofmoleculen kunnen ontvangen“, legt de burgemeester van Brugge uit.
LNG terminal
Zeebrugge staat bekend om de grote invoer- en opslagterminal voor vloeibaar aardgas (LNG), waar meer dan een tiende van het Europese gasverbruik binnenkomt. Die ervaring met de invoer en opslag van aardgas is een belangrijke springplank voor hetzelfde verkeer in groene waterstof. Zeebrugge kan zo een draaischijf worden voor groene energiestromen naar zowel de industrie in België als in de naburige landen.
Waterstofsnelweg
Fluxys Belgium bouwt momenteel het eerste deel van een waterstofsnelweg tussen Zeebrugge en Brussel. De pijpleiding betreft het traject tussen Desteldonk en Opwijk, goed voor een totale lengte van 44 kilometer. Deze leiding loopt parallel met een bestaande aardgasleiding. Het deel tussen Desteldonk en Zele is inmiddels al operationeel. De waterstofsnelweg zorgt voor een versnelling in de energietransitie.
