Port of Antwerp-Bruges zet verder koers naar een duurzame haven van de toekomst. Vanuit het imposante Havenhuis is er een prachtig uitzicht over de stad Antwerpen. Luc Arnouts, directeur internationale betrekkingen en netwerken, wijst op de nabijgelegen dynamiek in het havengebied. Zo is momenteel de renovatie van de Royerssluis in volle gang. De sluis verbindt de Schelde met de dokken en het Albertkanaal. Grotere binnenschepen geraken er niet meer door, maar daar komt dus verandering in. Bereikbaarheid, capaciteit én duurzaamheid zijn topprioriteit voor Port of Antwerp-Bruges. De wereldhaven heeft daarbij een duidelijke focus op het verenigen van economische groei en duurzaamheid.
Met haar sterke internationale positie kan Port of Antwerp-Bruges het verschil maken in uitdagingen als de energietransitie. Samen met haar partners en dankzij financiële steun, zoals de belangrijke Europese financiering van meer dan 350 miljoen euro voor de Antwerp- en Kairos@C-projecten, kan de tweede haven van Europa klimaatimpact realiseren die veel verder reikt dan de geografische grenzen van Port of Antwerp-Bruges.
India
Arnouts (60) staat aan de vooravond van een handelsmissie naar India. Dat land is net als de Verenigde Staten, Canada en China een belangrijke handelspartner van Port of Antwerp-Bruges. Na 10 jaar commercieel directeur is de jurist sinds 2017 als VP (vicepresident) het gezicht van de haven in het buitenland en onderhoudt hij wereldwijd relaties met bedrijven die zaken doen met de haven van Antwerpen-Brugge.
Luc Arnouts, directeur internationale betrekkingen en netwerken.
Fusie
Inmiddels gaat het dus om business relaties met Port of Antwerp-Bruges. Nog geen jaar geleden was namelijk de officiële fusie tussen de havens van Antwerpen en Zeebrugge een feit. Na de sfeervolle happening kregen de bezoekers als cadeautje zowel een Triple d’Anvers als een Brugse Zot, symboliek voor de eengemaakte haven.
Eén geïntegreerd bedrijf
,,Het is evident dat de fusie voor iedereen een aanpassing was, wellicht nog meer voor Zeebrugge. De fusie tussen 1500 medewerkers uit Antwerpen en 170 collega’s uit Zeebrugge was een grote stap. Het is cruciaal om Port of Antwerp-Bruges als één geïntegreerd bedrijf te zien. Vandaar ook dat we diverse informatiesessies voor de medewerkers hebben voor kennisdeling tussen de platformen Antwerpen en Zeebrugge. Nu we bijna een jaar verder zijn kunnen we zeggen dat de integratie van de twee entiteiten goed is verlopen”, aldus Luc Arnouts.
Toegevoegde waarde
De fusie is ook extern positief ontvangen. ,,Dankzij de complementariteit van beide platformen zien we duidelijk de toegevoegde waarde van de fusie. Als eengemaakte haven staan we sterker om ook toekomstige uitdagingen aan te gaan. Naar onze relaties toe hebben we succesvolle inspanningen geleverd om transparant te zijn in onze bereikbaarheid. Er was met name bij klanten uit Zeebrugge enige zorg of ze nog wel makkelijk toegang zouden krijgen bij de grotere haven Port of Antwerp-Bruges. Die zorgen hebben we gelukkig kunnen wegnemen.
Speerpunt van beleid
De energietransitie is een belangrijk speerpunt van beleid, gaat het directielid van Port of Antwerp-Bruges verder. ,,De gefuseerde haven kan een cruciale rol spelen in de energietransitie. Wij werken aan verduurzaming van de haven met concrete projecten in partnership.”
Lokale groene productie
De haven heeft vier stappen in de energietransitie voor ogen, om de weg te plaveien naar een duurzame haven van de toekomst. Stap 1 is lokale productie van groene elektronen en groene moleculen via het grootste onshore windpark in Antwerpen en offshore windindustrie in Zeebrugge.
Binnenvaart.
Plug Power
In Antwerpen gaat het Amerikaanse Plug Power op NextGen District (de voormalige site van General Motors) een groene waterstoffabriek bouwen. Plug Power wil met lokaal geproduceerde zonne- en windenergie en geïmporteerde groene stroom, jaarlijks 12.500 ton vloeibare en gasvormige groene waterstof produceren voor de Europese markt.
Hyoffwind
Het Belgische consortium Hyoffwind gaat een groene waterstoffabriek bouwen in Zeebrugge. De 25 MW elektrolyse installatie aan de Belgische kust zal naar verwachting in 2024 operationeel zijn. Het HyoffWind-project heeft tot doel een power-to-gas-installatie te ontwikkelen die hernieuwbare elektriciteit kan omzetten in groene waterstof.
Import
Stap 2 is de import van energiedragers zoals waterstof, methanol en ammoniak. ,,Importeren vanuit plekken op de aardbol met veel wind en zon, waar groen kan worden geproduceerd. Groene moleculen als alternatieve grondstof voor bijvoorbeeld de chemie, staal- en betonwarenindustrie. Het is belangrijk dat groene moleculen fossiele grondstoffen gaan vervangen. Groene moleculen kunnen bijvoorbeeld worden geïmporteerd uit Oman naar Zeebrugge en via Antwerpen ook verder worden gedistribueerd naar het achterland zoals naar Duitsland (Ruhrgebied) waar de talrijke (chemische) industrie eveneens moet vergroenen.”
NextGen District
De 3e stap is het NextGen District in Antwerpen, de toekomstige hub voor circulaire economie. De invulling van het eerste deel van NextGen District is bijna afgerond en naar verwachting zal eind dit jaar de eerste spadesteek gegeven worden. ,,Er is nood aan grondstoffen. Een circulaire in plaats van een lineaire industrie is belangrijk. Grondstoffen uit de aardbol halen en weggooien moet vermeden worden.”
INEOS.
Hotspot
Bij circulariteit gaat het erom welke producten aan het eind van de cyclus opnieuw gebruikt kunnen worden voor een 2e of 3e leven, gaat Arnouts verder. ,,NextGen District wordt een hotspot voor innovatieve bedrijven die mee bouwen aan een circulaire economie; bedrijven die duurzame oplossingen bedenken voor wereldwijde milieu- en klimaatuitdagingen.”
PureCycle Technologies
Diverse bedrijven hebben inmiddels al aangekondigd zich te vestigen met een nieuwe site op het NextGen District. Zo gaat PureCycle Technologies er haar eerste polypropyleen recyclingfabriek in Europa bouwen. PureCycle is met haar flinke investering goed voor de economie en werkgelegenheid in Antwerpen. Deze pionier krijgt in de Antwerpse thuisbasis voor circulaire economie alle ruimte om te innoveren en bij te dragen aan versterking, synergie en diversificatie van de haven.
Bolder Industries
Ook het Amerikaanse Bolder Industries en het Belgische Triple Helix zijn investeerders van het eerste uur in NextGen District. Het Amerikaanse Bolder Industries is specialist op het gebied van duurzame chemieproductie op basis van afgedankte autobanden. Het bedrijf levert enorme milieubesparingen op voor de wereldwijde rubber- en kunststofindustrie. Bolder verpulvert de afgedankte autobanden tot initiële moleculen om er grondstoffen van te maken voor hergebruik in rubber, kunststof en chemieproducten. Er wordt maar liefst 98 procent van de materialen van de band gerecupereerd.
Triple Helix
Het Belgische BlueChem-bedrijf Triple Helix gaat op NextGen District een recyclingfabriek bouwen om polyurethaanschuim, afkomstig van onder meer oude matrassen, isolatiepanelen en autostoelen, samen met gebruikte PET uit de retail- en voedingsindustrie, om te zetten in polyolen en amines. Die zuivere chemische stoffen kunnen dan opnieuw ingezet worden bij de verwerking van nieuwe materialen. De installatie zal volledig circulair werken en in haar eigen energiebehoeftes voorzien.
Short sea.
Ecosysteem
,,NextGen District is een stimulator en inspirator voor de chemische industrie in heel Antwerpen. BlueApp en BlueChem bedrijven zijn incubatoren die zich met name bezighouden met de chemische industrie. Zo wordt er een soort ecosysteem van circulariteit gebouwd.”
Ekopak
Ook het Belgische waterzuiveringsbedrijf Ekopak gaat flink investeren in NextGen District. Tegen 2025 zal het gezuiverde afvalwater van de Antwerpse gezinnen opgewerkt worden tot koelwater voor bedrijven op het Antwerpse platform. Het wordt een belangrijk project in de transitie naar een duurzame haven.
Waterkracht
Dit project Waterkracht omvat het recupereren en filteren van het afvalwater van de hele stad Antwerpen. Met deze circulaire operatie zal jaarlijks 20 miljard liter water gerecycleerd worden. Dit is het equivalent van het waterverbruik van 400.000 gezinnen. Door gebruik te maken van een circulaire, alternatieve waterbron, wordt de druk op de zoetwatervoorraden verminderd.
CO2 afvangen
,,Als het echt niet anders kan dan komen we bij stap 4 uit: CO2 afvangen. Met bijvoorbeeld blauwe waterstof produceer je eigenlijk grijs, maar de CO2 wordt afgevangen”, zegt Luc Arnouts.
Short sea
Tegen 2030 wil Port of Antwerp-Bruges het wegvervoer met 4 procent doen dalen ten voordele van de binnenvaart. Tegelijk promoot Port of Antwerp-Bruges short sea shipping voor goederen, die vanuit België of omliggende landen naar bijvoorbeeld Spanje of Turkije moeten. Dankzij het platform Zeebrugge wordt short sea versterkt naar het Verenigd Koninkrijk, de Baltische staten en Scandinavië.
Port of Antwerp-Bruges is ook op spoorgebied ambitieus.
Spoor
Ook ten aanzien van het spoor is Port of Antwerp-Bruges ambitieus: het aandeel per trein getransporteerde goederen moet tegen 2030 verdubbelen van 7 naar 15 procent. ,,Het blijft moeilijk, maar ook hier zetten we intens op in, om verschuiving van de weg naar het spoor te versnellen”, aldus Arnouts.
Economische motor
Port of Antwerp-Bruges is de grootste economische motor van het land, met een toegevoegde waarde van 21 miljard euro dankzij 1400 (haven)bedrijven. Met 287 miljoen ton per jaar is de overslag van goederen stabiel. Ongeveer 165.000 mensen hebben hun baan direct of indirect aan de haven te danken. Er heerst in de haven een gunstig innovatief ondernemersklimaat, met een goed arbeidsethos, waardoor er veel business wordt gecreëerd.
Synergie
De petrochemie is van oudsher verankerd in Antwerpen, met een sterke stijging van de natte bulk in de afgelopen jaren. De inbedding van de petrochemie in Antwerpen biedt diverse synergievoordelen. Alle grote afnemers zijn hier aanwezig, waardoor de bouw- en grondstoffen in no time op de plaats van bestemming zijn. Dit komt uiteraard duurzaamheid, een van de speerpunten van de haven, ten goede.
Groene transitie
Port of Antwerp-Bruges beschikt over het grootste petrochemische cluster van Europa, waarin veel wordt geïnvesteerd. ,,Wij willen voorloper zijn in groene transitie in de industrie door het bouwen van partnerships, zowel in België als internationaal en zo bijdragen aan de vergroening van de economie en de gezondheid van onze planeet”, aldus de directeur internationale betrekkingen en netwerken.
RoRo shipping Zeebrugge
Operationele ervaring
Een groot voordeel in zijn promotionele activiteiten is dat Arnouts de haven tot in al zijn facetten goed kent. Zo heeft hij voorheen rijke operationele ervaring opgedaan bij private bedrijven in de haven van Antwerpen, zoals bij Katoen Natie, onder leiding van CEO Fernand Huts.
Katoen Natie
,,Bij de bedrijven in de haven gebeurt het allemaal. Ik heb in 1986, na een algemene studie rechten, stage gelopen bij Katoen Natie. Fernand vroeg op de laatste dag: ‘heb je al een job’? Nee, kom dan morgenvroeg op kantoor. Na zes maanden kennismaken met alle facetten bij Katoen Natie werd ik hoofd expeditie forest products: lossen van schepen, opslag in magazijnen en distributie in Europa.”
Jonge snaak
Als ‘jonge snaak’ kreeg hij na een half jaar al een afdeling onder zich. ,,Bij mij krijgt men veel vertrouwen, tenzij bewijs van het tegendeel”, zei Fernand. Er werkten in die tijd 600 mensen bij Katoen Natie, tegenwoordig zijn dat er 10.000. In de afgelopen decennia is het platform Antwerpen dan ook enorm gegroeid”, aldus Luc Arnouts.
Troefkaarten
Zijn huidige functie is ontstaan op vraag van de havengemeenschap om wereldwijd concurrerend te blijven. Hoe kunnen er nog meer goederenstromen en investeerders worden aangetrokken? Op welke landen wil Port of Antwerp-Bruges inzetten? ,,Onze haven is een mooi product om in de wereld uit te rollen. We willen de haven wereldwijd nog meer zichtbaar maken via onze troefkaarten duurzaamheid, innovatie en nautische toegankelijkheid. Ook de grootste containerschepen, inmiddels meer dan 24.000 TEU, kunnen de haven van Antwerpen-Brugge aanlopen.”
LNG terminal Zeebrugge.
Unieke combinatie
Antwerpen beschikt over de unieke combinatie van een inlandhaven met in Zeebrugge de nautische toegankelijkheid van een diepzeehaven voor de grootste containerschepen. Goederen en producten worden quadri modaal naar het achterland gedistribueerd: over de weg, het water, per spoor en via pijpleidingen.
Wereldtop
,,Het unieke samenspel tussen maritieme activiteiten, industrie en logistiek heeft de haven naar de wereldtop geleid. De aantrekkelijkheid voor rederijen en bedrijven wordt versterkt door de bijna 100 kilometer landinwaartse ligging van platform Antwerpen die het klanten toelaat de Europese consument snel en efficiënt te bereiken.”
Overzeese markten
Port of Antwerp-Bruges is ook ideaal voor het aanvoeren van grondstoffen en het beleveren van overzeese markten, gaat Arnouts verder. ,,Belangrijk is de goede connectiviteit van Antwerpen en Zeebrugge naar zowel het voorland als het achterland. De mate van die verbondenheid, de overslagfunctie, is de kern van het succes van de haven. Naast het chemische cluster heeft platform Antwerpen een enorm complex aan magazijnen en opslagmogelijkheden. Er is meer dan zes miljoen vierkante meter overdekte opslagruimte. Wij zijn dan ook veel meer dan een transithaven. Naast doorvoerhaven, wordt er veel toegevoegde waarde gecreëerd via de industriële en logistieke centra.”
Aantrekkingskracht
Toonaangevende internationale spelers in de (petro)chemische industrie zoals INEOS, Borealis, BASF, Sea-Mol, Advario, ExxonMobil, Total, Covestro en Lanxess zorgden in de afgelopen jaren voor een belangrijke investeringsgolf in de haven. Hun keuze voor Port of Antwerp-Bruges bevestigt de sterke aantrekkingskracht van de wereldhaven. De belangrijkste chemiebedrijven ter wereld hebben een productiesite in Antwerpen. Bedrijven die willen investeren worden van A tot Z gefaciliteerd door het havenbedrijf.
Toekomstige generaties
,,De ‘license to operate’ voor de industrie is veel complexer dan bijvoorbeeld 20 jaar geleden. We kunnen de wereld echt niet blijven vervuilen en grondstoffen lineair uitputten. De wereld moet ook voor toekomstige generaties goed zijn om in te leven. De groene transitie is essentieel!”, besluit Luc Arnouts.
Port of Antwerp-Bruges houdt goed stand
2022 was een jaar vol uitdagingen voor Port of Antwerp-Bruges. De geopolitieke spanningen, energiecrisis en de aanhoudende verstoringen in de toeleveringsketens lieten zich voelen en zorgden, naast verschuivingen binnen de verschillende goederenstromen, vooral voor een aanhoudende druk op het containersegment. Dit had impact op de totale goederenoverslag, die vorig jaar 286,9 miljoen ton cargo bedroeg, een daling van 0,7 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. De stroom aan nieuwe investeringen en projecten is een bevestiging van de aantrekkingskracht van de eengemaakte haven en van de toegevoegde waarde van de complementariteit van beide havenplatformen.
Concurrentiekracht
Dankzij de veerkracht van beide havenplatformen konden in 2022 belangrijke stappen worden gezet in projecten die bijdragen aan de duurzame groei van de haven en de pioniersrol in de energietransitie. Projecten die door vereende krachten met partners klaarstaan om in 2023 verder uitgerold te worden. Zo zal de strategie om van de haven een Europese waterstofhub te maken voor de import, lokale productie en doorzet van groene waterstof en waterstofdragers verder geconcretiseerd worden.
