Port of Amsterdam profileert zich als voorloper in de overgang naar een duurzame samenleving. Voor het havenbedrijf is de energietransitie dan ook speerpunt van beleid. Zo vervult Port of Amsterdam een cruciale rol met het oog op realisatie en onderhoud van de diverse windparken in het Noordzeekanaalgebied.
,,Doelstelling van Nederland is 21 GW geïnstalleerd vermogen in 2030 en 70 GW in 2050. Dat is ruim 12 keer zoveel dan het huidige vermogen. Wij kunnen een grote rol spelen in de energietransitie. Amsterdam is enorm gunstig gelegen. Wij geloven in een brede regionale aanpak in het Noordzeekanaalgebied”, aldus Allard Klinkers, commercieel manager offshore & logistiek bij Port of Amsterdam.
Nieuwe aanvragen
De Amsterdamse havenregio is een van ’s werelds belangrijkste logistieke knooppunten en staat in de top vijf van zeehavens van West-Europa. De centrale ligging in Europa maakt de haven makkelijk bereikbaar met uitstekende verbindingen met alle grote Europese markten.
Strategisch
Het Noordzeekanaalgebied is strategisch gelegen voor de offshore. Naast productie en logistiek zet Port of Amsterdam samen met Zeehaven IJmuiden sterk in op installatie en onderhoud van de diverse (toekomstige) windparken voor de Hollandse kust. De IJmondhaven (voor de sluis) is ideaal voor operations & maintenance, terwijl achter de sluis alle ruimte is voor de productie van onderdelen voor de offshore wind.
Offshore windparken
,,Het Noordzeekanaalgebied heeft unieke eigenschappen voor een snelle en efficiënte aanleg van de toekomstige offshore windparken zoals voldoende kaderuimte, een goede infrastructuur en beperkte vaartijd tot deze parken. De clustering van bedrijvigheid in het Noordzeekanaalgebied is voor Port of Amsterdam een belangrijke reden om offshore wind regionaal aan te pakken.”
Ideale uitvalsbasis
Er heeft zich in de IJmondhaven de belangrijkste offshore onderhoudshub van Nederland ontwikkeld. Van hieruit wordt al jaren het onderhoud verricht voor het Prinses Amaliawindpark, Luchterduinen en Egmond aan Zee. ,,Daar kan niemand omheen. Daarnaast wordt ook de nieuwe Energiehaven (de oude Averijhaven) geschikt gemaakt voor installatie en onderhoud van toekomstige windparken zoals Hollandse Kust West en IJmuiden Ver. Het is een ideale ruime uitvalsbasis. Belangrijk want de turbines worden steeds groter”, vervolgt Klinkers.
De olieterminals in de Amsterdamse haven spelen een grote rol bij de energietransitie
Ruimte
Amsterdam is van oudsher een haven waar veel op- en overslag plaatsvindt van brandstoffen en heeft daarbij steeds sterker de focus op de energietransitie. ,,Wat je ziet in Europa is dat er behoefte is aan extra haven- en kaderuimte in het kader van offshore wind en waterstof. Wij hebben de ruimte om de energietransitie te versnellen. Zo hebben we ook een groot terrein in de Afrikahaven gereserveerd ten behoeve van offshore wind en waterstof. Groot voordeel is tevens de nieuwe zeesluis waardoor we de grootste schepen kunnen ontvangen.”
Waterstof
Port of Amsterdam maakt zich ook sterk voor waterstof. Met bijvoorbeeld het project H2era wordt het fundament gelegd voor een duurzame waterstofeconomie in de regio Amsterdam. HyCC heeft in samenwerking met Port of Amsterdam het project H2era gelanceerd voor de bouw van een groene waterstof-fabriek in de haven. Daarmee wordt een grote stap gezet in de ontwikkeling van de waterstofeconomie in het Noordzeekanaalgebied om de industrie en mobiliteit te verduurzamen. ,,Er gebeurt ontzettend veel in Amsterdam. De productielocatie in Amsterdam wordt met 500 MW de grootste waterstof-fabriek van Nederland”, vervolgt de commercieel manager.
Lokaal
De inzet van waterstof is cruciaal om emissies te reduceren uit industrieën zoals staal, chemie en luchtvaart. Met het project H2era kan een belangrijk deel van de benodigde waterstof lokaal worden geproduceerd. De nieuwe fabriek in de Amsterdamse haven zal naar verwachting in 2027 operationeel zijn. De 500 MW aan groene waterstofproductie wordt een enorme verrijking voor de waterstofeconomie. De Amsterdamse haven versterkt daarmee haar positie als koploper in de transitie naar een duurzame, circulaire economie.
Import van waterstof
Naast de bouw van een waterstoffabriek, waarmee het mogelijk is om waterstof lokaal te produceren, onderzoekt Port of Amsterdam ook de mogelijkheden van import van waterstof. Dat is in de toekomst cruciaal om aan de enorme vraag naar waterstof te voldoen. Daarom tekende Port of Amsterdam medio september een Memorandum of Understanding met Ierland’s eerste groene waterstof bedrijf, EIH2, en Port of Cork. Deze samenwerking is gericht op het creëren van een importketen naar de haven van Amsterdam voor in Ierland geproduceerde groene waterstof. Ierland heeft veel potentie voor de productie van offshore windenergie.
Stimuleren
Eerder dit jaar heeft de Ierse overheid een additionele twee GW aan offshore wind capaciteit aangewezen voor de productie van groene waterstof. Deze groene waterstof kan vervolgens naar de haven van Amsterdam worden geëxporteerd en daarvandaan verder worden getransporteerd naar andere bestemmingen in Europa. Port of Amsterdam wil de import van groene waterstof stimuleren en faciliteren.
Allard Klinkers, Commercieel Manager Offshore & Logistiek bij Port of Amsterdam.
Groene waterstofketen
Samen met EIH2 en Port of Cork wordt gekeken naar de mogelijkheden om een importketen tussen Ierland en de haven van Amsterdam te ontwikkelen. Bovendien gaat de haven van Amsterdam met deze partijen samenwerken om additionele, commerciële partners te vinden die een cruciale rol zullen spelen in deze realisatie.
Partnership
Het partnership onderstreept de sterke relatie met Ierland en de inzet op Europees niveau om het eerste Net Zero continent te worden. Ierland en Nederland hebben een sterke en historische (handels)relatie, en beide landen zien de ontwikkeling van productiecapaciteit en internationale distributie van groene waterstof als een strategische prioriteit.
Waterstof bunkeren
Dat de eerste toepassingen met waterstof al plaatsvinden zien we ook in het Noordzeekanaalgebied. In de haven van IJmuiden is onlangs de eerste waterstof bunkervergunning verleend. Met deze vergunning kan Windcat Workboats in de haven van IJmuiden de Hydrocat 48 met waterstof bunkeren. Het bunkeren van waterstof voor schepen is een belangrijke ontwikkeling voor de verduurzaming van de havens van IJmuiden en Amsterdam en de scheepvaart. Varen op waterstof draagt bij aan de ambitie van de provincie Noord-Holland om in 2050 klimaatneutraal te zijn.
Omgevingsvergunning
De Noordzee is een belangrijke locatie voor de aanvoer van duurzame energie. Nu de schepen die richting windparken gaan op waterstof kunnen bunkeren, wordt het werken aan deze transitie zo schoon mogelijk gemaakt. Windcat Workboats onderzocht samen met Omgevingsdienst IJmond, Zeehaven IJmuiden N.V. en Port of Amsterdam wat er nodig is om het bunkeren van waterstof mogelijk te maken. Omgevingsdienst IJmond heeft namens gemeente Velsen een omgevingsvergunning verleend voor deze activiteit.
Vergroenen
Met deze vergunning is een belangrijke stap gezet om waterstof als brandstof voor schepen te kunnen gebruiken en ook deze industrie te vergroenen. Het bunkeren van waterstof voor de scheepvaart is een nieuwe ontwikkeling waardoor het vergunningsproces niet makkelijk was. Het gebruik van waterstof als groene brandstof zal door deze eerste waterstofbunkervergunning worden versneld.
Patrouilleschip in Amsterdam.
Neo Orbis
Port of Amsterdam zet sterk in op schone scheepvaart. Een mooi voorbeeld is de Neo Orbis. Dit ‘vlaggenschip’ van Port of Amsterdam wordt momenteel gebouwd en is het eerste schip ter wereld dat elektrisch zal varen, voortgestuwd met waterstof in vaste vorm als energiedrager: natriumboorhybride. Naar verwachting wordt medio 2023 gestart met proefvaren.
Emissieloos
Next Generation Shipyards, scheepswerf uit Lauwersoog, heeft de gunning gekregen voor bouw van de Neo Orbis na een Europees aanbestedingstraject. Door continu te zoeken naar duurzame toepassingen en technieken, werkt Next Generation Shipyards aan het stimuleren van emissieloze scheepvaart. ,,Dit sluit goed aan op onze visie Schone Scheepvaart, waarmee we toewerken naar emissievrije scheepvaart in de Amsterdamse haven in 2050. Door samen aan dit innovatieve waterstofschip te werken, komen we daar een stap dichterbij.”
Kenniseconomie
Klinkers vervolgt: ,,Er gebeurt ontzettend veel in de regio van het Noordzeekanaal op het gebied van energietransitie. We zetten enorme stappen en kijken naar de lange termijn, maar ook op de korte termijn is er al resultaat. Daar is het waterstofvaartuig Neo Orbis een mooi voorbeeld van. De bouw bij Next Generation Shipyards is goed voor de Nederlandse kenniseconomie.”
Faciliteren
,,Er zijn steeds meer activiteiten in het Noordzeekanaalgebied vanwege de energietransitie. Daarbij proberen we zo goed mogelijk het bedrijfsleven te ondersteunen en te faciliteren. We trekken samen op met IJmuiden in het kader van de offshore wind energiemarkt. We geloven sterk in de overgang naar nieuwe energie, zowel op operationeel als op strategisch vlak, met het oog op gezamenlijke investeringen in kademuren en terreinen. Met de offshore wind hebben we zowel de focus op Nederland als Europa, zoals in de toekomst op het Engelse deel van de Noordzee”, zegt Allard Klinkers. Via Amsterdam IJmuiden Offshore Ports (AYOP) wordt al samengewerkt met Engelse havens in de Southern North Sea Energy Alliance.
Energiedrager
Waterstof (H2) is een energiedrager en grondstof met veel toepassingsmogelijkheden, met name voor de industrie en de transportsector. Zo kan waterstof worden ingezet als vervanger voor aardgas in industriële processen, als transportbrandstof, als duurzame industriële grondstof en als energieopslag ter vervanging van accu’s.
De Hydrocat 48 van Windcat Workboats.
Waterstoftankstations
De Amsterdamse haven richt zich daarbij volledig op groene waterstof: waterstof die is gemaakt met hernieuwbare energiebronnen, zoals wind- of zonne-energie. Met waterstoftankstations in de haven, zoals die van OrangeGas en die van Holthausen Energy Points, worden de transportsector (met name vrachtwagens, vuilniswagens en bussen) maar ook (bouw)generatoren en hijs- en liftgereedschappen (zoals heftrucks) al voorzien van deze schone brandstof.
Versnelling
De bijdrage van de uitstoot van broeikasgassen van de scheepvaart aan de opwarming van de aarde bedraagt zo’n drie procent. Het goederentransport over water groeit nog altijd en hoewel deze manier van vervoer één van de energie-efficiëntste is, omgerekend naar de CO2-uitstoot per vervoerde hoeveelheid lading, loopt de scheepvaart achter in verduurzaming. Reden voor Port of Amsterdam om in te zetten op een versnelling van duurzame scheepvaart.
Schone scheepvaart
In de Visie Schone Scheepvaart worden reductiedoelen gesteld voor broeikasgassen zoals CO2. In 2030 moet de zeecruise aan de kade emissievrij zijn en in 2050 moet dat voor alle scheepvaart in de Amsterdamse haven het geval zijn. Hiermee levert het havenbedrijf een belangrijke bijdrage aan de verbetering van de luchtkwaliteit in de stad en de omgeving van het Noordzeekanaalgebied en aan de klimaatopgave van Parijs.
Duurzame scheepsbrandstoffen
Het aanbieden in de haven van duurzame scheepsbrandstoffen zoals waterstof en methanol en het stimuleren van het gebruik daarvan zorgt voor de grootste reductie in de uitstoot van zowel zee- als binnenvaartschepen. Port of Amsterdam zelf heeft al een aantal acties ondernomen. Zo wordt de eigen patrouillevloot omgebouwd zodat die 100 procent op biodiesel kan varen. En het innovatieve waterstofschip Neo Orbis komt dus volgend jaar in de vaart.
Energiehaven Amsterdam
Het Noordzeekanaalgebied heeft alles in huis aan kennis, ervaring, ruimte en ambitie om een prominente rol te spelen in de energietransitie. Port of Amsterdam is een echte energiehaven met alle daarbij behorende infrastructuur. Het Noordzeekanaalgebied en de IJmond zijn zeer gunstig gelegen om alle nieuwe windparken voor de Noordzeekust te faciliteren. Bovendien is er al een uitstekend track record opgebouwd met de al bestaande windparken Prinses Amalia, Luchterduinen en Egmond aan Zee.
