De Kop van Noord-Holland staat voor een grote opgave vanwege vergrijzing, ontgroening en wegvallen van oude bedrijvigheid. De energietransitie op de Noordzee van fossiel naar duurzaam biedt echter grote kansen. Het Helderse bedrijfsleven biedt een uitstekend track record op het gebied van de offshore. Deze expertise zet men nu al in ten behoeve van de windparken die elders in operatie zijn. Met het samenwerkingsverband North Sea Energy Gateway geven Port of Den Helder, Den Helder Airport, haven- en scheepvaartvereniging HSV en Tech@Connect, onder regie van het Ontwikkelingsbedrijf NHN, extra impulsen aan de regio. Deze partijen hebben de handen ineen geslagen om de Kop van Noord-Holland zowel nationaal als internationaal goed voor het voetlicht te brengen. Den Helder biedt met toonaangevende kennisinstituten in de nabije omgeving, de zeehaven, de aanwezige helikopterluchthaven Den Helder Airport en de unieke geografische ligging een uitstekend vestigingsklimaat voor de operatie en het onderhoud van offshore windparken.
De bundeling van krachten is gericht op de offshore energiemarkt, zowel de huidige olie & gas winning als de ontwikkeling van diverse windparken voor de Hollandse kust. De strategische ligging, het innovatieve bedrijfsleven en de aanwezigheid van kennis en logistieke verbindingen spelen Den Helder in de kaart. Mede dankzij de directe ligging aan de Noordzee en de nabijheid van luchthaven Schiphol heeft Den Helder een sterke concurrentiepositie. Den Helder is strategisch gelegen langs een van de drukste zeeroutes ter wereld, ideaal voor zowel de traditionele offshore als de hernieuwbare energie.
Regio
,,De regio speelt een belangrijke rol in de energiemarkt met haar unieke ligging, infrastructuur, kennis en ervaring. In plaats van individuele marketing profileren we ons met North Sea Energy Gateway onder één brand met het offshore cluster in Den Helder en in de rest van de regio Holland boven Amsterdam. Samen sta je sterk en kun je laten zien wat je in gezamenlijkheid te bieden hebt. Vandaar dat we ons ook op beurzen gezamenlijk presenteren”, aldus Jacoba Bolderheij, directeur van Port of Den Helder.
Energietransitie
De haven van Den Helder is van origine een offshore haven vanwege de olie- en gaswinning op de Noordzee. ,,We willen echter ook graag de energietransitie bedienen. Vandaar dat North Sea Energy Gateway in het leven is geroepen. De windparken komen op een goed te bereiken afstand voor de kust van Den Helder te liggen. Ideaal om van hieruit operatie en onderhoud aan de windparken te verzorgen.”
Concurrentie
De ambities van andere regio’s en havens ziet Bolderheij als vanzelfsprekend. ,,De taart op de Noordzee wordt zo groot, dat er voor alle havens in dit gebied genoeg werkzaamheden zullen zijn. Daarbij zal er gezien onze ligging ook voor Den Helder een grote rol weggelegd zijn. Het bedrijfsleven in Den Helder is van oudsher ingericht op de offshore en die functie willen we verder uitbouwen met de renewables. De kracht van Den Helder ligt in onderhoud, service, logistiek én kennis.”
Waterstof
Daarbij heeft Bolderheij het vizier ook op de langere termijn, met een potentiële rol van Den Helder in de waterstof economie. De strategische ligging kan een belangrijke rol spelen in de systeemintegratie van wind en gas. ,,Voor de windparken verder op zee wordt waterstof gezien als de toekomstige energiedrager. Voor de productie, opslag en distributie van dit waterstof bestaan concrete plannen om mede gebruik te maken van de bestaande gasinfrastructuur. Den Helder komt in beeld voor de aanlanding van waterstof als strategisch knooppunt tussen de gasleidingen op zee en op het land. Als de bestaande infrastructuur daarvoor benut kan worden, is dat een economisch aantrekkelijke uitgangspositie en biedt dat weer mooie kansen voor ontwikkeling in de haven van Den Helder!”
Regionale economie
De haven van Den Helder en het gevestigde bedrijfsleven zijn van groot belang voor de regionale economie en de werkgelegenheid. Het is een a-typische haven, met weinig op- en overslag, maar wel een toegevoegde waarde van ongeveer 300 miljoen euro per jaar. De haven is goed voor 2500 directe en 3800 indirecte arbeidsplaatsen volgens de Havenmonitor van de Erasmus Universiteit, en dat is exclusief de Koninklijke Marine!
Olie- en gaswinning
Vanuit Den Helder worden traditiegetrouw diverse olie- en gasplatforms in de Noordzee bediend, met een breed scala aan logistieke en onderhoudsactiviteiten. ,,We blijven kijken naar een verdere ontwikkeling van de haven om het bedrijfsleven zo goed mogelijk te faciliteren. We zijn daarom blij dat de investeringsaftrekmogelijkheden worden verbreed. Dat betekent ook dat de gasvelden in de Noordzee weer meer tot ontwikkeling kunnen komen. De olie- en gaswinning zal nog decennia door gaan. Het is fijn dat het kabinet extra ruimte heeft vrijgemaakt om ook de traditionele offshore te stimuleren. We kunnen nog steeds niet van het gas af. Jaarlijks varen er nog 1800 schepen vanuit Den Helder naar de olie en gasplatforms”, verklaart Bolderheij.
Civiel-militaire samenwerking
Ze legt uit dat Port of Den Helder wil uitbreiden voor een bestendige toekomst van de haven. ,,Daarom zetten we in op de verdere ontwikkeling van de Paleiskade met het Harssensterrein. Het gaat om een uitbreiding van 4 hectare. We willen de markt zicht geven op voldoende ruimte in de zeehaven voor de toekomst. We zijn in gesprek met Defensie om dit gebied voor civiele doeleinden te ontwikkelen. Momenteel wordt de haalbaarheid onderzocht. Vervolgens hopen we volgend jaar aan de slag te kunnen. Er bestaat al een civiel-militaire samenwerking waarbij offshoreschepen kunnen uitwijken naar ligplaatsen op het marineterrein. Ook is Maritiem Vliegkamp De Kooy/Den Helder Airport natuurlijk een prachtig voorbeeld van civiel-militaire samenwerking.”
Den Helder Airport
De samenwerking tussen de verschillende offshorebedrijven en oliemaatschappijen maakt al ruim 45 jaar een effectieve bevoorrading van platforms mogelijk. Door een nauwere afstemming tussen helikoptervluchten en schepen wordt gewerkt aan een nog grotere efficiencywinst. De samenwerking met Den Helder Airport biedt hiervoor unieke kansen.
Offshorehelihaven
Den Helder Airport heeft zich sinds de beginjaren zeventig ontwikkeld tot een van de grootste offshorehelihavens van Noordwest-Europa. Dagelijks vervoeren helikopters offshore professionals naar en van booreilanden en olie- en gasproductieplatforms op het Nederlands Continentaal Plat. Dit dankzij haar ideale ligging ten opzichte van de primaire offshore energievelden die centraal en in zuidelijke delen van de Noordzee zijn gelegen.
Nieuw leven
,,Den Helder Airport werkt al heel lang samen met de haven, de Haven en Scheepvaart Vereniging en het Ontwikkelingsbedrijf NHN. Met North Sea Energy Gateway zijn de krachten officieel gebundeld. De jarenlange samenwerking op het gebied van olie- en gaswinning wordt nu aangewend om vorm te geven aan de energietransitie. Den Helder Airport is een belangrijke offshore energy hub, en is één van de zes samenwerkende Europese offshore Heliports. De luchthaven is een belangrijke logistieke schakel in de Noordzee en zal zich daarop verder ontwikkelen”, aldus Conny van den Hoff, directeur van Den Helder Airport.
DHSS
Ze wijst op diverse activiteiten op de Noordzee die vanuit Den Helder Airport worden bediend. Zo heeft DHSS, een van de gebruikers van Den Helder Airport, onlangs een meerjarig contract afgesloten met windturbinebouwer MHI Vestas, ten behoeve van het Deutsche Bucht windpark dat momenteel wordt aangelegd. Aansluitend wordt het windpark voor een periode van 15 jaar geëxploiteerd en onderhouden. Het park wordt aangelegd door Van Oord, op ongeveer 95 kilometer ten noordwesten van het eiland Borkum. Voor de helikopter services is Den Helder Airport als basis gekozen.
45 jaar ervaring
,,Vanuit de hele wereld verzamelen windmolentechnici zich op Schiphol. Vervolgens is het minder dan een uur rijden naar Den Helder, van waar de medewerkers meteen richting het betreffende windpark vliegen. Er is specifiek gekozen voor Den Helder Airport omdat we al 45 jaar ervaring hebben in de offshore energy sector. We beschikken over alle faciliteiten, zijn volledig geoutilleerd. Schiphol in het klein”, aldus Van den Hoff. Ze voegt hier aan toe dat bijvoorbeeld ook bij minder goede weersomstandigheden van Den Helder Airport gebruik kan worden gemaakt, dankzij het Instrument Landing System (ILS).
Vliegbewegingen
Door de jaren heen steeg het aantal vliegbewegingen op Den Helder Airport naar ruim 22.000 per jaar. Door de teruggang in de sector van olie en gaswinning is dat aantal gedaald naar zo’n 14.500. De laatste jaren passeren gemiddeld 82.000 passagiers per jaar de balies van Den Helder Airport. Dit betreffen met name mensen die op de platforms in de Noordzee werken. ,,We rekenen op een stijging van het aantal vliegbewegingen met de opkomst van offshore wind.”
Helikoptermaatschappijen
Op Den Helder Airport zijn dertig bedrijven gevestigd, waaronder vier helikoptermaatschappijen: CHC Helicopter, NHV, Heli Holland en Bel Air. Deze bedrijven bieden gezamenlijk 500 directe arbeidsplaatsen. Den Helder Airport is een belangrijke economische motor voor de regio en biedt indirect werkgelegenheid voor offshore gerelateerde bedrijven, havenbedrijven en toeleveranciers. ,,Wij zijn aan het oriënteren op een directe verbinding tussen Den Helder en Esbjerg en ook op een lijndienst tussen Den Helder en Aberdeen. In september vorig jaar is het initiatief gelanceerd om een alliantie te vormen van de zes grootste helikopterluchthavens rond de Noordzee”, verklaart Van den Hoff.
North Sea Heliports Alliance (NSHA).
Om een nieuwe strategische koers te kunnen uitzetten na de energietransitie, heeft Den Helder Airport twee onderzoeken laten uitvoeren. Eén van de belangrijkste conclusies betrof het gebrek aan een centrale visie voor de Noordzee offshore luchtvaartsector en daarmee een toekomstperspectief voor de logistieke uitdagingen voor de ver op zee geplande offshore windparken. Op initiatief van Den Helder Airport hebben de zes grootste heliports van vijf landen rondom de Noordzee besloten tot de oprichting van een strategische alliantie. ,,De innovaties die nodig zijn om de energietransitie voor de offshore luchthavens van morgen tot een succes te maken, verbinden de directeuren van Aberdeen International Airport, Emden Airport, Esbjerg Airport, Humberside Airport, Stavanger Airport en Den Helder Airport sinds 2018 in de North Sea Heliports Alliance (NSHA)”, vervolgt Conny Van den Hoff. De drie belangrijkste speerpunten van de NSHA zijn veiligheid, innovatie en duurzaamheid.
Centre of Excellence
Om Den Helder Airport volledig te kunnen laten participeren in de nieuwe offshore energy economie, betekent ook een transitie naar een 2030 businessmodel. Daarin is ruimte om in Nederland met enkele kleine satelliet heliports te werken, gekoppeld aan de nationale hub in Den Helder. ,,Den Helder Airport gaat daarin fungeren als centre of excellence waarin training (veiligheid, hoisting en opleiding), innovatie (drones) en duurzaamheid (vergroening luchthaven) ook zijn verpakt in een totaal nieuwe toekomstvaste formule voor de North Sea Energy Gateway”, zegt Van den Hoff.
