Via de Noordzee vertrekken er jaarlijks honderdduizenden schepen uit ons land. Het Scheldegebied is een van de wateren waarin jaarlijks 160.000 vrachtschepen hun weg van en naar Nederland vinden. Het Gemeenschappelijk Nautisch Beheer (GNB) is een nautisch samenwerkingsverband tussen de Vlaamse en Nederlandse overheid dat verantwoordelijk is voor het stroomlijnen van de scheepvaart op de Westerschelde en een deel van de Noordzee.
Een belangrijk onderdeel hierbij is de SRK. Zij faciliteert de vaarweggebruiker met gegevens, waaronder de hoogte van het water, planningen en weersvoorspellingen en zorgt ervoor dat alle havens, kustwachten en contactpunten up-to-date informatie over de wateren ontvangen. Wat luchtverkeersleiders voor vliegtuigen doen, doet de SRK voor de scheepvaart in het Scheldegebied. Het Beheer & Exploitatieteam is onder andere verantwoordelijk voor het uitvoeren van beheer en onderhoud aan de systemen en applicaties om een hoge beschikbaarheid te realiseren. Door middel van proactief IT-beheer weet de SRK het Scheldegebied veilig te houden. Leo Steenbakker, Nederlandse Hoofdbeheerder bij SRK licht toe.
Een wirwar aan applicaties
Het IT-landschap van SRK is complex en grote hoeveelheden losstaande systemen zijn aan elkaar gekoppeld om ervoor te zorgen dat de vaarweggebruikers, havens en knooppunten allemaal op de hoogte zijn van de huidige situatie op het water. De SRK fungeert als één groot informatieknooppunt voor al deze betrokkenen, die sterk afhankelijk zijn van de systemen en de data die SRK hen toestuurt. “Het uitvallen van een systeem kan desastreuze gevolgen hebben voor schepen, havens en het milieu. Niet alleen veiligheidsrisico’s spelen een rol, maar ook financiële belangen; ladingen moeten immer op tijd geleverd worden. Een 24/7 beschikbaarheid is dus essentieel voor de hele regio.” De SRK is in feite een grote verzameling van informatie en data afkomstig van het Scheldegebied. Zo komt er vanuit de radarsystemen binnen welk schip waar vaart, hoeveel kilo aan lading aanwezig is en hoe laat de haven ingevaren moet worden. “Onze vijf verkeerscentrales in onder andere Vlissingen en Terneuzen krijgen informatie toegestuurd vanuit scheepssystemen, twintig on- en offshore radarstations en alle externe partijen. Deze grote hoeveelheid data komt in één virtueel applicatielandschap samen en laat de verkeersleiders van SRK zien wat er speelt in de regio. Onze verkeersleiders weten hierdoor precies wat de scheepsplanning is en kunnen dit vervolgens koppelen aan het systeem dat de stand van het water monitort. Sommige schepen hebben namelijk een bepaalde diepte nodig om een haven binnen te varen en dit moet weer afgestemd worden met het sluizensysteem. Er moeten heel veel koppelingen gemaakt worden, ons IT-landschap is ontzettend complex”, aldus Steenbakker.
Interne en externe koppelingen
Om externe partijen, zoals de kustwacht, havens en het loodswezen inzicht te bieden in de binnenkomende data wordt gebruik gemaakt van het Central Broker System (CBS). Dit systeem ontsluit alle informatie richting externe stakeholders. Het CBS is een koppelingsmodel en zorgt ervoor dat alle betrokken partijen met elkaar kunnen communiceren en schepen via één loket al hun meldingen kwijt kunnen. “Er is een tiental systemen gekoppeld aan het CBS, die allemaal van invloed zijn op de continuïteit van het Scheldegebied. De communicatie tussen de verschillende externe partijen moet zo efficiënt mogelijk verlopen. Dit hebben we vorm gegeven met een ketenbenadering, die als centrale spil het CBS tot zijn beschikking heeft.” Om de interne en externe communicatie te splitsen, gebruikt de SRK voor interne koppelingen een Enterprise Service Bus (ESB). “Het grote voordeel van de ESB is dat alle communicatie via één centraal punt loopt. De SRK heeft nu één generieke manier van communiceren met de ESB en de ESB zorgt voor communicatie met de onderliggende systemen. Onze verschillende radars, meteosystemen en scheepsplanningen hebben hierdoor geen point-to-point verbindingen meer, maar een gestandaardiseerde interface.”
De overstap naar een proactieve IT-beheer benadering
Sinds de oprichting in 1991 was het IT-beheer van al deze systemen vooral reactief. Pas nadat systemen waren uitgevallen of storingen werden gesignaleerd, konden de beheerders zien dat er problemen waren. “Het uitvallen van één van de systemen had invloed op andere systemen die daaraan gekoppeld waren. We moesten dus wel afstappen van reactief beheer en overstappen naar een proactieve benadering om toekomstige incidenten voor te zijn. Onze partner QNH helpt ons hierbij en hun proactieve houding sluit goed aan op onze eisen”, aldus Steenbakker. Ook was er sterk de behoefte aan één compleet beeld van het gehele IT-landschap van het Scheldegebied. “Alle radars, zenders, transponders en IT-systemen zijn met elkaar gekoppeld, dus een totale digitale overzichtskaart van het Scheldegebied met al haar IT-systemen is noodzakelijk om de continuïteit te garanderen.” SRK monitort niet alle systemen losstaand, maar bekijkt de hele keten”, aldus Steenbakker. De monitoring wordt in de vorm van een dashboard gepresenteerd, waarop een kaart van de Schelde over het IT-landschap is gelegd. Ketenmonitoring is voor de SRK key om storingen te voorkomen. De continuïteit van de dienstverlening en scheepvaart is hierdoor sterk verbeterd. Proactief beheer speelt een uitzonderlijk grote rol in het garanderen van een continue beschikbaarheid. In de oude situatie had de beheerpartij een afwachtende houding, dat is nu helemaal omgegooid. “De afgelopen jaren is het aantal storingen en uitvallen drastisch verminderd. Dit komt voornamelijk door de overstap van reactief op proactief beheer. Hierdoor zijn wij in staat om preventief met het beheer om te gaan en storingen voor te zijn. Maandelijkse rapportages bieden inzicht in wat er goed en minder goed ging. Deze rapportages worden gedeeld met alle externe en interne stakeholders. Iedereen is afhankelijk van een 24/7 beschikbaarheid en inzicht in incidenten en storingen is dus voor alle partijen cruciaal.” Bij de door QNH beheerde helpdesk kunnen medewerkers 24/7 hun vragen stellen en wordt er direct iets mee gedaan. Steenbakker: “Alle verkeersleiders kunnen direct contact leggen met de servicedesk en als externe beheerder bekijkt QNH de situatie en doet eerste check. Zij verricht vaak zelf het tweedelijns onderhoud van de meeste storingen en op het moment dat zij er niet uit komen, wordt er doorgeschakeld naar onderliggende derdelijns partijen, veelal de leveranciers van die applicaties. Dit komt echter vrijwel nooit voor. Door de 24/7 oproepplicht, zijn regionale beheerders dag en nacht beschikbaar voor de servicedesk en hierdoor snel ter plaatse. Door middel van periodieke rapportages houdt SRK nauwlettend in de gaten hoe snel IT-incidenten zijn verholpen en wat de down-time van een systeem is geweest. Onze maandelijkse beschikbaarheidseis van 99% procent wordt door QNH vaak ruim gehaald en dat hebben we echt te danken aan de proactieve houding.”
Aandachtspunten
Wat moeten organisaties efficiënter doen als zij net als de SRK fungeren als informatieknooppunt, te maken hebben met een grote hoeveelheid aan systeemkoppelingen en veel verschillende stakeholders? Leo Steenbakker denkt dat het definiëren van de services en business processen de eerste essentiële stap is: “Daarna is het belangrijk om het gehele applicatielandschap in kaart te brengen; welke systemen zijn afhankelijk van elkaar, welke moeten aan elkaar gekoppeld worden en hoe verhouden deze zich tot de business? Stap drie is vervolgens het bepalen van afhankelijkheden en prioriteiten, want welke applicaties zijn het meest cruciaal voor de Schelderegio? Maak duidelijke afspraken met stakeholders over wat zij wel en niet kunnen verwachten en test dit vooral uitgebreid. Maar uiteindelijk valt of staat alles met een goede ketenmonitoring. Als je systemen niet individueel moeten presteren, maar als geheel, is het vrijwel zinloos om te kijken naar opzichzelfstaande systemen. Door op proactieve wijze de gehele keten te monitoren, kun je sneller fouten ontdekken en is het complexe IT-landschap een stuk beter te managen. Uiteindelijk komt dit ook onze beschikbaarheid ten goede en is de continuïteit van de Schelde vrijwel optimaal. En een veilige Schelde, daar doen we het voor.”
