Het baggerdepot in de voormalige Averijhaven nabij IJmuiden wordt ontwikkeld tot Energiehaven. Het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, de provincie Noord-Holland, gemeente Velsen, Zeehaven IJmuiden N.V.en Port of Amsterdam hebben het convenant hiervoor ondertekend. De nieuw te ontwikkelen haven is cruciaal bij de bouw van windparken op de Noordzee. De komende jaren worden steeds meer windparken gebouwd op de Noordzee en de Energiehaven is een belangrijke uitvalsbasis voor de aanleg en het onderhoud daarvan. Zo biedt de nieuwe Energiehaven de mogelijkheid om de bouw van de windparken Hollandse Kust West en IJmuiden Ver voor de Hollandse kust te ondersteunen. Ook speelt de Energiehaven een belangrijke rol in de gewenste ruimte-intensivering en het versterken van de haveninfrastructuur in de regio.
De Energiehaven is gelokaliseerd aan de zeezijde van het Noordzeekanaal, vlak vóór de sluizen van IJmuiden. Het nieuwe haventerrein biedt grote kansen om in te spelen op de energietransitie en op belangrijke regionale en nationale klimaatdoelen.
Toekomstgericht
Tata Steel ondersteunt dit voor de regio Noordzeekanaal belangrijke en toekomstgerichte initiatief en heeft hiervoor een terrein van vijf hectare beschikbaar gesteld. Bovendien geeft Tata Steel toegang over land via het terrein in Velsen-Noord richting de Energiehaven. Hiermee is het vervoer van personeel en de bereikbaarheid van hulpdiensten geregeld.
Ambitie
,,De grootschalige bouw en het onderhoud van de duurzame windmolenparken op de Noordzee vraagt om meer havencapaciteit. Doordat we nu samen de Averijhaven gaan ontwikkelen tot een moderne energiehaven krijgen offshore bedrijven hier straks alle ruimte”, aldus minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat.
Offshore wind
De Energiehaven krijgt een oppervlakte van ruim 15 hectare. Zowel het areaal van de huidige Averijhaven als het naastliggende terrein van 5 hectare van Tata Steel worden gebruikt om een openbaar haventerrein voor de
offshore wind in te richten. Het haventerrein krijgt een kade van 580 meter, waarvan 200 meter heavy-duty met 12,5 meter waterdiepte en 380 meter standaard kade (waterdiepte 10 meter). Door de ligging zal deze haven een belangrijke rol gaan spelen bij het (kosten)efficiënt aanleggen en onderhouden van de windparken.
Vervolgstappen
De Energiehaven is tot op heden een baggerdepot van het Rijk. Om dit depot te transformeren naar haventerrein zal Rijkswaterstaat eerst het depot leegmaken. Parallel aan het uitvoeren van deze werkzaamheden wordt er gestart met een onderzoek naar milieu-impact van de aanleg van de Energiehaven, dit vindt plaats via een Milieueffectrapportage (MER). Uitgangspunt hierbij is dat het binnen de bestaande milieukaders moet passen.
Exploitatie
Zeehaven IJmuiden N.V. en Port of Amsterdam voeren namens de overige convenantpartners de exploitatie van de Energiehaven. De exploitatie sluit aan bij de strategische doelstellingen van beide havenbedrijven om regionaal een actieve rol te spelen in de nationaal ingezette energietransitie.
Belangrijke hub
De ontwikkelingen binnen het cluster Energy (olie- en gaswinning en offshore wind) leiden tot veel toenemende bedrijvigheid in Zeehaven IJmuiden N.V. Met olie- en gaswinning op de Noordzee en de sectoren visserij en leisure is IJmuiden al jarenlang een veelzijdige hub. In het afgelopen decennium is de haven aan de monding van het Noordzeekanaalgebied tevens uitgegroeid tot specialist voor offshore windenergie op de Noordzee.
Onderhoud
,,We staan er heel goed op met offshore wind. Vanuit IJmuiden wordt al jaren het onderhoud verricht voor de windmolens van het Prinses Amaliapark voor de kust van IJmuiden, van Luchterduinen voor de kust van Zandvoort en voor het offshore windpark Egmond aan Zee (NoordZeeWind). De bouw van de windparken Hollandse Kust Zuid en Hollandse Kust Noord zullen ongetwijfeld voor een ongekende spin off aan nieuwe bedrijvigheid zorgen voor havenstad IJmuiden”, aldus Peter van de Meerakker, algemeen directeur van Zeehaven IJmuiden N.V.
Expertise
De zeehaven aan de monding van het Noordzeekanaalgebied heeft al jarenlange expertise opgebouwd op het gebied van de hernieuwbare energie. Zo leverde IJmuiden een belangrijke bijdrage aan de totstandkoming van de windparken Amalia, Luchterduinen en NoordZeeWind, die gezamenlijk goed zijn voor een capaciteit van 357 MW.
Track record
IJmuiden heeft met haar geboden voorzieningen, faciliteiten en kennis een geweldig track record opgebouwd. In combinatie met de gunstige geografische ligging van de haven en gespecialiseerde (kapitaalkrachtige) bedrijven ligt voor IJmuiden een stevige economische groei van offshore wind activiteiten in het verschiet.
Windcat workboats
Het onderhoudscluster in IJmuiden biedt alle kansen op het binnen halen van nieuwe, toekomstbestendige offshore wind bedrijvigheid. Vandaar dat Zeehaven IJmuiden N.V. geïnvesteerd heeft in state-of-the-art nieuwe steigers voor de windcats, die de onderhoudsmensen dagelijks naar de windmolens brengen.
Drijvende stijgers
Aan de Trawlerkade zijn twee drijvende steigers met een totale lengte van 46 meter gerealiseerd om ligplaatsfaciliteiten te bieden aan zes windcats van Windcat Workboats en twee reddingboten van de KNRM. De opstapbordessen maken het voor de bemanning mogelijk om ‘gelijkvloers’ en zeer veilig op de schepen op te stappen. Windcat Workboats vervoert onderhoudstechnici en materialen vanaf de boatlandings in de IJmondhaven naar de offshore gelegen windmolenparken voor de kust van IJmuiden.
Waterstof boten
Windcat Workboats werkt momenteel samen met CMB Technologies, aan de ontwikkeling van een waterstof aangedreven boot. Naar verwachting zal deze optie volgend jaar gereed zijn. Windcat Workboats, marktleider op het gebied van offshore vervoer van onderhoudspersoneel, heeft daartoe een contract getekend met het toonaangevende Europese energiebedrijf Vattenfall.
Rijke ervaring
Vattenfall zal vervolgens als een van de eerste bedrijven gebruik gaan maken van deze boten. Windcat Workboats is gekozen vanwege haar bewezen focus op veiligheid, brandstof efficiëntie, prestatiegerichtheid en het zoeken naar innovatieve oplossingen. Daarnaast is de rijke ervaring van Windcat in de offshore wind in Europa en met name ook voor de Nederlandse kust een belangrijk pluspunt.
AYOP
In de periode tot 2025 komt er 2100 MW bij via de windparken Hollandse Kust Zuid en Hollandse Kust Noord. Vanuit het samenwerkingsverband Amsterdam IJmuiden Offshore Ports (AYOP) is er met alle betrokken bedrijven en overheden een koers uitgestippeld voor de komende jaren. Doelstelling in het regeerakkoord is om in 2025 in totaal 4.500 MW geïnstalleerd vermogen te hebben.
IJmuiden Ver
Het kabinet heeft besloten dat er tussen 2025 en 2030 voor nog eens 7 gigawatt aan windparken op zee moet komen. Om de duurzame energievoorziening op de Noordzee op de lange termijn te borgen zijn Hollandse Kust West met een capaciteit van 1400 MW en IJmuiden Ver met maar liefst 4.000 MW aangewezen. In 2030 zal er dus 11,5 gigawatt extra zijn gerealiseerd op de Noordzee. Dat is een veelvoud van het vermogen van de bestaande parken.
Bedrijven
Daar spelen havens en bedrijven langs het Noordzeekanaalgebied op in. Met vestigingen van Breman Offshore, Eneco, MHI Vestas Offshore, C-Ventus Offshore Windfarm Services, Vattenfall NUON, Windcat Workboats en Wind BV heeft zich in IJmuiden in de loop der jaren een mooi offshore windcluster ontwikkeld en nieuwe bedrijvigheid dient zich verder aan.
Onderhoudshub
Vattenfall heeft ervoor gekozen om Zeehaven IJmuiden als uitvalsbasis te gebruiken voor de operationele en onderhoud activiteiten voor windpark Hollandse Kust Zuid. De eerste werkzaamheden starten volgend jaar. Als het park eenmaal gebouwd en in gebruik genomen is, vinden alle onderhouds- en beheer werkzaamheden die nodig zijn om het windpark operationeel te houden vanuit deze onderhoudshub in de IJmondhaven plaats.
Aanlegplaatsen
Vattenfall en Zeehaven IJmuiden N.V. ontwikkelen hiervoor de benodigde faciliteiten in de IJmondhaven. Eind november start de bouw van een energievriendelijk servicecentrum met een kantoor om 40 medewerkers te huisvesten, een magazijn voor de reserve onderdelen en een werkplaats. Ook is er ruimte voor het creëren van aanlegplaatsen voor de onderhoudsboten, die zullen worden gebruikt om het onderhoudspersoneel van en naar het windpark te varen. Daarvoor worden afmeerplaatsen gerealiseerd in de IJmondhaven. De oplevering van het servicecentrum is normaal gesproken eind 2021.
Gunstige ligging
Mede vanwege de gunstige ligging (voor het sluizencomplex) en de betrekkelijk korte afstand tot de belangrijkste (nog te bouwen) windmolenparken zijn de afgelopen vijftien jaar grote projecten deels vanaf de IJmondhaven gerealiseerd. Zoals de parken Prinses Amalia, Egmond aan Zee en Luchterduinen. Dit heeft ertoe geleid dat bij voorbeeld windturbinebouwer MHI Vestas Offshore Wind en energieproducent Eneco Wind er al een aantal jaren permanente behuizing hebben.
Vattenfall
Zeehaven IJmuiden is door Vattenfall gekozen vanwege haar gunstige ligging ten opzichte van Hollandse Kust Zuid en andere toekomstige windparken. Het concern onderhoudt inmiddels ook al haar bestaande windpark NoordZeeWind vanuit deze haven en heeft daarmee al ruime ervaring in deze regio. De lange termijn visie van de haven rondom wind op zee, de flexibiliteit in ontwikkeling en de aanwezige infrastructuur en toeleveranciers in de omgeving hebben een belangrijke rol gespeeld bij deze keuze.
Duurzaam werken
Het nieuwe servicecentrum van Vattenfall wordt een duurzaam gebouw dat zoveel mogelijk zelfvoorzienend zal moeten worden. Op een groen dak komen zonnepanelen. Andere mogelijkheden waar nu naar gekeken wordt, zijn warmtepompen en andere energie neutrale toepassingen. Dat past bij de ambitie van Vattenfall om fossielvrij leven mogelijk te maken binnen één generatie.
Vis
Naast de traditionele olie- en gaswinning en de offshore windenergiemarkt heeft IJmuiden een uitstekende naam op het gebied van op- en overslag van verse en diepgevroren vis. Met de wereldwijde groei in de visproductie en – consumptie liggen er goede kansen voor IJmuiden om zich te ontwikkelen tot centrale ‘draaischijf voor vis’ in Europa. IJmuiden blijft flink aan het investeren in de visafslag. In 2018 is er een nieuwe kistenspoelmachine gerealiseerd die ongeveer duizend kisten per uur kan behandelen. Iedere week worden vijftien tot twintigduizend kisten gewassen. Schone viskisten zijn namelijk van groot belang voor de hele sector.
Zonnepanelen
Op het dak van de Hollandse Visveiling zijn ruim 1300 zonnepanelen aangelegd, goed voor 360 kWh per jaar. Het wordt aangewend om energie te leveren voor de koelcellen, de verlichting en de nieuwe kistenspoelmachine. De visveiling in IJmuiden is na die van Urk de grootste van Nederland.
Reefers
Van de Nederlandse vriescapaciteit van ruim zeven miljoen kubieke meter bevindt zich bijna een derde deel in de haven van IJmuiden. De diepgevroren pakketten vis worden in geconditioneerde reefercontainers afgevoerd. Er is een toename van stromen vis uit Noord-Amerika en Canada, zoals koolvis, zalm, kabeljauw en kreeft. Alle vangst uit Alaska, bestemd voor Noord-Europa, wordt via de draaischijf IJmuiden aangevoerd.
TMA
De containerterminal aan de Vissershaven in IJmuiden voor diepgevroren vis wordt toegevoegd aan het netwerk van logistiek dienstverlener TMA. Dit concern beheert in het Noordzeekanaalgebied al diverse terminals, zoals op bedrijventerrein De Grote Hout in Velsen-Noord. TMA is een belangrijke logistieke speler In het Noordzeekanaalgebied. Bij de vestigingen in Velsen-Noord en Beverwijk verricht het bedrijf de overslag van onder andere auto’s en agrarische producten.
Containerterminal
Trawlerrederijen brengen containers met bij voorbeeld ingevroren haring, makreel en blauwe wijting aan wal. Bij de terminal aan de Vissershaven worden die containers overgeslagen aan boord van een binnenvaartschip. Vervolgens wordt de lading naar een terminal in Rotterdam of Antwerpen gebracht, om te wordt verladen op grote containerschepen voor wereldwijde bestemmingen. De terminal in IJmuiden heeft gezorgd voor een aanzienlijke terugdringing van het vervoer over de weg en dus ook voor verlaging van de CO2-uitstoot.
LNG
Gemeente Velsen, Omgevingsdienst IJmond, Zeehaven IJmuiden N.V., Titan LNG en Havenbedrijf Amsterdam hebben in een gezamenlijk project het bunkeren van LNG in de haven van IJmuiden mogelijk gemaakt. Op vrijdag 1 november 2019 werd de eerste bunkering uitgevoerd.
Duurzame haven
Het kraanschip Werkendam, een schip van Paans Van Oord, werd door Titan LNG volgetankt. Margot Michielse van Omgevingsdienst IJmond coördineerde het project samen met en in opdracht van gemeente Velsen: ,,Vanwege bestaande wet- en regelgeving was het nodig om een ontheffing door de gemeente Velsen te verlenen voor de bunkering. Door samen te werken met de verschillende partijen zetten we een grote stap richting een duurzame haven.”
Belangrijke stap
,,Dit is een primeur voor Zeehaven IJmuiden en een belangrijkste stap in het bunkeren van LNG. De haven ligt strategisch gunstig”, zegt Jippe van Eijnatten, directeur business development bij Titan LNG. ,,Het toestaan van de bunkering door verlenen van de ontheffing is een mooie gezamenlijke actie met Omgevingsdienst IJmond en Zeehaven IJmuiden.”
Vergelijking
De Werkendam draait geheel op LNG. De tank op het dek kan genoeg LNG opslaan om veertien dagen te varen en te werken zonder bij te hoeven tanken. Vergeleken met diesel stoot LNG 80 procent minder fijnstof uit en 70 procent minder stikstof. Ook wordt er 25 procent CO2 minder uitgestoten.
