IJmuiden is dé specialist voor offshore windenergie
Bouw, onderhoud en beheer van diverse windparken voor de Hollandse Kust zorgen voor een ongekende spin off aan nieuwe bedrijvigheid in het Noordzeekanaalgebied. De ambitie van de landelijke overheid voor wind op zee is 50 GW in 2040 en 70 GW in 2050. Doelstelling is het bereiken van klimaatneutraliteit in 2050, conform de doelstellingen van de Europese Unie.
Zeehaven IJmuiden is in het afgelopen decennium uitgegroeid tot dé specialist voor offshore windenergie op de Noordzee. Bouw, onderhoud en beheer van diverse windparken voor de Hollandse Kust zijn uitstekend voor economie en werkgelegenheid in de IJmond.
De windparken Hollandse Kust Zuid en Hollandse Kust Noord zijn inmiddels al operationeel, terwijl Hollandse Kust West momenteel wordt aangelegd.
Peter van de Meerakker is algemeen directeur van Zeehaven IJmuiden NV en voorzitter van AYOP.
IJmuiden Ver
Het enorme toekomstige windpark IJmuiden Ver gaat ongeveer 6 GW aan stroom leveren aan het Nederlandse elektriciteitsnet. Noordzeker, een consortium van ABP, APG en SSE Renewables, is de winnaar van de vergunning voor windpark IJmuiden Ver kavel Alpha. Hierbij ligt de nadruk op de versterking van de natuur van de Noordzee.
Slimme inpassing
Zeevonk II, een joint venture van Vattenfall en Copenhagen Infrastructure Partners (CIP) is de winnaar van IJmuiden Ver kavel Beta. Bij dit windpark ligt de nadruk op de slimme inpassing van het windpark in het energiesysteem. De twee windparken zullen hernieuwbare elektriciteit produceren en hebben elk een vermogen van ten minste twee gigawatt. De windparken zullen naar verwachting in 2029 in gebruik worden genomen.
Energieonafhankelijkheid
De windenergiegebieden liggen ongeveer 62 kilometer uit de kust en worden aangesloten op het stroomnet op zee via twee platforms met een verbinding naar land. De elektriciteit van kavel Alpha landt aan in Borssele en de elektriciteit van kavel Beta landt aan op de Maasvlakte. Met de bouw van deze windparken wordt weer een flinke stap gezet in het vergroten van de energieonafhankelijkheid en verduurzaming van Nederland. Samen zijn deze windparken goed voor ongeveer 14 procent van het totale huidige elektriciteitsverbruik in Nederland.
De ruimte van de Nieuwe Energiehaven IJmond is van groot belang.
Nieuwe Energiehaven
Vanwege het toekomstige windpark IJmuiden Ver zijn de havens van Amsterdam en IJmuiden hard aan het werk om de nieuwe Energiehaven IJmond aan de monding van het Noordzeekanaalgebied tot stand te brengen. ,,Daar moet 15 hectare haventerrein komen met 600 meter kade voor de installatie van de windparken voor de Hollandse Kust op de Noordzee. Voldoende haven- en kade-infrastructuur is namelijk een must voor een succesvolle energietransitie”, aldus algemeen directeur Peter van de Meerakker van Zeehaven IJmuiden NV.
Convenant
Met het tekenen van een convenant begin 2024 is de Ontwerpfase gestart en komt de realisatie van de Energiehaven IJmond een stap dichterbij. In 2024 wordt door het Consortium van Zeehaven IJmuiden, Port of Amsterdam, gemeente Velsen en de provincie Noord-Holland preciezer uitgewerkt hoe het haventerrein en de diepzeekade er precies uit komen te zien en hoe dit gebouwd kan worden. Tegelijkertijd werkt het Rijk verder aan het ontmantelen van het voormalige baggerdepot dat er nu nog ligt. Als de Ontwerpfase is afgerond en er voldoende financiële middelen zijn, kan er een aanbestedingsprocedure voor de aanleg van de haven worden gestart.
Kade-infrastructuur
,,Als zeehaven willen we de markt zoveel mogelijk faciliteren bij de offshore wind ambities. De Nederlandse regering heeft zich ten doel gesteld om het vermogen aan geïnstalleerd vermogen fors te laten toenemen. Dat betekent dus ook dat de kade-infrastructuur moet worden uitgebreid”, benadrukt Van de Meerakker.
Het AYOP-paviljoen op Offshore Energy 2023 in Amsterdam.
Urgentie
Het proces zou wat hem betreft wel wat sneller mogen gaan. ,,Gelukkig ziet de Rijksoverheid ook de urgentie in van een spoedige totstandkoming van de Energiehaven IJmond. Er moet nog een gigantische uitbreiding aan windenergie tot stand komen om de klimaatdoelstellingen te halen. Daarbij is eensgezindheid belangrijk. Voor de uitbreiding van vijftien hectare voor de toekomstige Energiehaven IJmond hebben we de steun van de Rijksoverheid écht nodig.”
AYOP
De rasbestuurder is tevens voorzitter van Amsterdam IJmuiden Offshore Ports (AYOP). ,,De windparken worden voor onze deur gebouwd. Onze regio is een ideale uitvalbasis om de kennis en kunde van onze leden maximaal in te zetten. De hele keten voor bouw en onderhoud van de windparken is vertegenwoordigd in AYOP.”
Katalysator
De energietransitie biedt mooie kansen voor het bedrijfsleven. Daarbij werkt het netwerk AYOP als katalysator. Het cluster van ruim 75 bedrijven in het IJmondgebied is dan ook een sterke partner voor de ontwikkelaars van de windparken. Het is daarbij een groot voordeel dat de leden elkaar allemaal kennen. De leden hebben allemaal hun eigen business, maar daarnaast hebben ze ook de drive om de regio op de kaart te zetten.
Faciliteren
,,We gaan met AYOP voort op de ingeslagen weg van de energietransitie. De ruimte van de nieuwe Energiehaven IJmond is van groot belang om de groei van de offshore windenergie goed te faciliteren”, gaat Van de Meerakker verder.
Onderwijs
Als in de nabije toekomst met andere energiebronnen wordt gewerkt, zal niet alleen het productieproces anders zijn, maar ook de opleidingsbehoefte. Daarom heeft AYOP aan de wieg gestaan van een ‘learning community’. Daarbij worden bedrijfsleven en onderwijs op elkaar afgestemd in verband met de vraag naar toekomstige medewerkers.
Waterstof
De windparken op zee zijn essentieel voor de omslag naar waterstof. AYOP-leden bereiden zich al voor op de komst van waterstof. In hun eigen bedrijfsvoering of als leverancier in de keten van de bouw, exploitatie en het onderhoud van de windparken. Zo vaart er al een schip op waterstof, dankzij Damen Shipyards en Windcat Workboats. De operator van crew transfer vessels heeft een overeenkomst met Damen getekend voor de bouw van meerdere schepen.
Veelzijdige specialist
Zeehaven IJmuiden NV is een veelzijdige specialist, die sterk inzet op de energietransitie en verduurzaming van de visserij en de ferry- en cruisevaart. De haven aan de monding van de Noordzee is door de windparkontwikkelaars met name gekozen vanwege haar gunstige ligging (voor de sluizen) en de betrekkelijk korte afstand tot de belangrijkste (nog te bouwen) windmolenparken. Ook de lange termijn visie van de haven rondom wind op zee en de aanwezige infrastructuur en toeleveranciers in de omgeving hebben een belangrijke rol gespeeld bij hun keuze.
Gevarieerde hub
Naast alle ontwikkelingen in de offshore wind is Zeehaven IJmuiden met olie- en gaswinning op de Noordzee en de sectoren visserij en leisure (ferry- en cruisevaart) al jarenlang een gevarieerde hub. De ruim 25.000 banen op de haventerreinen in de IJmond zorgen voor een toegevoegde waarde van zo’n 2,5 miljard euro. Op de haventerreinen wordt een importstroom van goederen van € 2,5 miljard verwerkt tot een exportstroom van ruim 4 miljard euro.
Traditionele offshore
Naast de hernieuwbare energie is er in IJmuiden ook in de traditionele offshore nog veel werk, met name op het gebied van onderhoud, reparaties, modificaties en decommissioning. Vanuit IJmuiden kan ook de nodige ondersteuning worden geboden bij gaswinning van kleinere velden op de Noordzee. In het op 13 september 2024 gepresenteerde Regeerakkoord is de ambitie opgenomen om de nationale gasproductie op de Noordzee op te schalen om zo minder afhankelijk te worden van LNG import uit het buitenland. Door dreigende gastekorten en hoge energieprijzen staan de gasvelden in de Noordzee weer volop in de belangstelling. Het aantal boringen neemt toe en (potentiële) kopers hebben weer interesse.
Draaischijf voor vis
De havens in IJmuiden hebben van oudsher ook een echte draaischijffunctie voor verse en gevroren vis. In IJmuiden worden verse vis en pelagische vis aangevoerd. Aanvullend daarop wordt vanuit verre oorden vis geïmporteerd. Deze drie soorten inkomende vissoorten worden vervolgens vanuit IJmuiden over heel Europa gedistribueerd. Daarnaast worden diepgevroren vissoorten ook naar buiten Europa geëxporteerd.
Marktleider
De Hollandse visveiling in IJmuiden is uitgegroeid tot de grootste visafslag van Nederland, voor Urk. Daarbij profiteert de haven van IJmuiden onder meer van de minder brandstof verbruikende flyshoot vissersboten die vooral duurdere vissoorten aanvoeren. Er is in IJmuiden een groeimarkt voor flyshootvis (met name rode mul, rode poon en inktvis). Dit compenseert het verlies aan aanvoer van de boomkorvloot (met name platvissen als tong en schol).
