Het zijn roerige tijden, zoals ook blijkt op de wereldwijde aandelenbeurzen. De eerste maanden van 2015 was het de mogelijke exit van Griekenland uit de EU die de beurzen in haar greep hield. Nu in dat land de rust enigszins is teruggekeerd, is er de zorg om de vertragende economische groei van grootmacht China.
De stagnerende economische groei van China ten spijt, de mondiale havens van Rotterdam en Antwerpen zetten de stijgende lijn voort. China is een grote importeur van grondstoffen. Vele westerse landen exporteren naar China en zien deze export op dit moment teruglopen. Dit zou uiteraard gevolgen voor de Europese en Amerikaanse bedrijven kunnen hebben. Na jaren van economische groei moet de Chinese economie namelijk pas op de plaats maken. Waar het Bruto Binnenlands Product in 2007 nog + 14,2 procent was en de voorbije jaren telkens rond de +10 procent uitkwam moet er onder de huidige omstandigheden genoegen worden genomen met groeicijfers van ‘slechts’ +7 procent. Voor Westerse begrippen nog steeds een groeicijfer waar men alleen maar van kan dromen, maar voor China toch een grote stap terug. Gevolg van deze naar beneden bijgestelde groeiverwachtingen is, dat met name de grondstofprijzen hierdoor fors dalen. De prijzen van olie, koper en ijzererts ondervinden hier grote hinder van. En dat betekent dat landen als Peru, Chili, Zuid-Afrika en Brazilië zuchten onder deze dalende grondstofprijzen.
Onwenselijk
De groeivertraging in China heeft mogelijk tot gevolg dat de economische groei van Amerika vertraagt en dat de al maanden aangekondigde renteverhoging voorlopig zal worden uitgesteld. De Fed (centrale bank VS) liet dat onlangs al doorschemeren. Als de rente in de VS echter zou worden verhoogd, dan zal dit de dollar duurder maken hetgeen onwenselijk zou zijn voor de economie die net weer uit het dal aan het klimmen is. Naast de koersval en andere minder goede berichten over China en de dalende grondstofprijzen, is er ook veel goed nieuws te melden. Het consumentenvertrouwen in Europa is opnieuw gestegen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft becijferd dat het zelfs naar het hoogste niveau geklommen is sinds 2007. Dit consumentenvertrouwen, gecombineerd met zeer lage rentestanden, zorgen in Nederland al maandenlang voor een stijging van de huizenprijzen. Het algehele vertrouwen in de economie van Nederland en België is ook af te lezen aan de cijfers van de havens van Rotterdam en Antwerpen.
Crescendo
Met de cijfers van deze wereldhavens gaat het namelijk crescendo. De overslag van goederen in de Rotterdamse haven is de eerste negen maanden met 5,4 procent toegenomen. “De groei is vrijwel volledig te danken aan de toename van de overslag van ruwe olie en olieproducten. De meeste andere goederensoorten werden in vergelijkbare hoeveelheden overgeslagen als vorig jaar. Omdat olie ongeveer de helft van de overslag uitmaakt komt de haven op een mooi groeicijfer uit. De droge bulk is doorgaans een vrij stabiele sector, maar op dit moment blijft de overslag van ijzererts en agribulk wat achter. In de containersector zijn de groeimogelijkheden op dit moment nog beperkt, omdat de nieuwe terminals nog niet op volle snelheid draaien”, aldus Allard Castelein, CEO Havenbedrijf Rotterdam.
Olieprijs
De overslag van ruwe olie steeg met 8,5 procent. Belangrijkste oorzaak is de lage olieprijs die zorgt voor goede marges waardoor de raffinaderijen meer ruwe olie verwerken dan vorig jaar. Dit geldt niet alleen voor de vijf raffinaderijen in Rotterdam en de vijf in Duitsland, Antwerpen en Vlissingen die vanuit Rotterdam bevoorraad worden, maar ook die in Rusland. Vooral de laatste produceren relatief veel stookolie die via Rotterdam verscheept wordt naar het Verre Oosten. Dit is de belangrijkste reden waarom de overslag van olieproducten met 22,1 procent toenam. De overslag van LNG verdubbelde bijna. Doordat de gasprijzen in Azië flink zijn gedaald en nu vergelijkbaar zijn met die in Europa, neemt de aanvoer hier toe. Absoluut gezien is de omvang van de LNG-overslag nog beperkt. Het overig nat massagoed daalde 1,2 procent. In totaal werd 12,5 procent meer nat massagoed overgeslagen.
Staal
In het droog massagoed is over de hele linie een licht dalende lijn te zien. De overslag van agribulk daalde 11,7 procent omdat de oogsten in Europa dit jaar goed zijn en er dus minder ingevoerd wordt. De overslag van kolen bleef op gelijk niveau, die van ertsen en schroot daalde twee procent. Oorzaak is dat de Duitse staalproductie nog niet echt toeneemt en Europa staal uit China importeert via Zuid-Europese havens. In totaal werd 3,1 procent minder droog massagoed overgeslagen.
Containers
De overslag van containers lag de eerste negen maanden gemeten in TEU één procent boven het niveau van vorig jaar. In tonnen was de overslag vrijwel gelijk (+0,2 procent). Oorzaken zijn de lagere Chinese export, vertraging van de groei van opkomende economieën zoals Brazilië, en de verslechtering van de Russische economie waardoor er minder doorvoer van containers (shortsea en feeder-verkeer) naar deze regio is. Bovendien draaien de nieuwe terminals op Maasvlakte 2 nog niet op voldoende snelheid om grote volumes af te kunnen handelen. De containerterminals op Maasvlakte 1 kennen een hoge bezettingsgraad. De groei is daarom op dit moment beperkt. Binnen de containersector neemt vooral het (shortsea-)verkeer naar de Britse eilanden toe door de sterke Britse economie. Gecombineerd met stakingen bij ferrymaatschappijen in Calais en problemen met de Kanaaltunnel, is dat de reden dat het roll on / roll off verkeer over de Noordzee met 11,4 procent is toegenomen. Het overig stukgoed daalde 7,6 procent. Breakbulk (roll on / roll off en overig stukgoed samen) nam in totaal 6,9 procent toe.
Antwerpen
De haven van Antwerpen heeft tijdens het eerste half jaar 104.529.242 ton goederen behandeld. Dat is 6,4 procent meer dan tijdens dezelfde periode vorig jaar. Een indrukwekkende groei van het containertrafiek (+9,5 procent in TEU, +7,4 procent in tonnage) en van de behandeling van vloeibaar massagoed (+7,4 procent) liggen aan de basis van dit sterk halfjaar rapport.
“We onderstrepen daarom nogmaals de noodzaak om tegen 2021 de eerste fase van nieuwe containerbehandelingscapaciteit voor de sluizen in gebruik te kunnen nemen. Behandelingscapaciteit achter de sluizen en passage door de sluizen wordt door rederijen die grote containerschepen inzetten – wat in de huidige schaalvergroting van de scheepvaart steeds meer gebeurt – immers niet langer als geschikt beschouwd”, aldus Eddy Bruyninckx, gedelegeerd bestuurder van het Havenbedrijf.
Zeeschepen
Er liepen in het eerste half jaar van 2015 in totaal 7.075 zeeschepen (+1,2 procent) aan in Antwerpen. De bruto tonnenmaat van de schepen die Antwerpen aanliepen, steeg met 5,9 procent tot 174.837.974 BT. De MSC Zoe liep eind juli aan, wat met een capaciteit van 19.224 TEU het tweede grootste containerschip ter wereld is. De komst van dergelijke containerschepen onderstreept de uitstekende maritieme positie van Antwerpen, een landinwaarts gelegen haven die dankzij talloze spoor- en binnenvaartverbindingen naadloos aansluit bij haar hinterland en waar de grootste zeeschepen ter wereld probleemloos kunnen aanmeren.
Duurzaamheid
Tijdens het Lanceringsevenement van het nieuwe duurzaamheidsverslag van de haven van Antwerpen op 22 oktober, ging CEO Eddy Bruyninckx met Erik van der Schans, Director Environmental Management van Rotterdam, in debat over de rol van de havens op het vlak van duurzame ontwikkeling. De wereldhavens werden aan het woord gelaten over hun visie rond duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen met speciale aandacht voor de rol die havens kunnen spelen bij het behalen van de UN Sustainable Development Goals (opvolger van de Millennium Development Goals). Deze werden eind september goedgekeurd door de algemene vergadering van de VN in New York. Het is de eerste keer dat alle landen dergelijke doelstellingen mee ondertekenen. In de doelstellingen wordt een duidelijke link gelegd naar duurzame economische en industriële ontwikkeling.
Motor
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, VOKA-Alfaport en Maatschappij Linker-scheldeoever introduceerden tijdens het Lanceringsevenement een derde gedragen duurzaamheidsrapport. Het nieuwe duurzaamheidsverslag brengt de duurzame groei van de haven van Antwerpen in kaart. Hierin werden de voornaamste KPI’s gevolgd die belangrijk zijn voor de havenontwikkeling. Duurzaamheid is een dagelijkse zorg voor de haven van Antwerpen. Als motor van de Vlaamse economie is de haven met een kleine 150.000 werknemers een belangrijke werkgever. Meer dan 900 bedrijven in de haven creëren duurzame toegevoegde waarde voor hun klanten en stakeholders. De havengemeenschap hanteert het evenwicht tussen Profit, Prosperity en Planet (de 3 p’s) als richtlijn voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ze bewijzen zo dat economie en ecologie in harmonie met elkaar kunnen bestaan.
Geautomatiseerde systemen
Door de schaalvergroting in combinatie met de aantrekkende economie is er steeds meer behoefte aan verregaande geautomatiseerde systemen op de terminals in de havengebieden. Vanuit de rederijen is er een toenemende vraag naar grote terminals om 10.000 TEU per etmaal te kunnen behandelen. Dat betekent het hele etmaal door 250 à 300 moves per uur op één schip, zonder dat er verder in het traject congestie ontstaat. Schepen moeten varen. Het kost een vermogen als een schip een dag stilstaat. Met synchromodaal vervoer worden verschillende transportmodaliteiten optimaal flexibel en duurzaam ingezet in een netwerk onder regie van een logistieke dienstverlener, zodanig dat de klant een geïntegreerde oplossing voor zijn vervoer krijgt aangeboden. Nederland kan alle modaliteiten bieden en heeft ook het volume om lading te bundelen.
Efficiencyslag
De New Generation Integrated Container Terminals (NGICT) zorgt voor een efficiencyslag waarmee wordt ingespeeld op de behoefte van de operators, die de druk van de rederijen voelen toenemen. Containerterminals krijgen vanwege de steeds grotere schepen te maken met enorme piekbelastingen. Niet alleen de rederijen stellen steeds hogere eisen aan de terminaloperators, maar ook in de afvoer aan de landzijde wordt een grotere flexibiliteit gevraagd. De congestie op de bestaande terminals is een groot probleem. Nieuwe geautomatiseerde concepten verhogen de snelheid bij laden en lossen aanzienlijk. Met de NGICT worden alle bewegingen op elkaar afgestemd, waardoor er sprake is van een optimale efficiëntie. Zo wordt tegemoetgekomen aan de wereldwijde groei in containerisatie. Het concept is interessant voor havenbedrijven, terminaloperators en fabrikanten van kraan- en transportsystemen. Het is zowel toepasbaar in het kader van nieuwe terminals als bij het ombouwen van bestaande containerterminals.
Geïntegreerd
In de NGICT (geïntroduceerd door het Zeeuwse Koch Ingenieurs) gaan overslag en stallen van containers (stacking) in één beweging door: de stack loopt vanaf de kadekraan tot aan de afvoer per vrachtwagen, trein of binnenvaartschip. Gevolg is een hogere doorvoer per kraan en per meter kade tegen lagere kosten. Alle handelingen worden geïntegreerd met de verschillende vervoersmodaliteiten op de weg, per spoor of over het water. Met het ontwerp wordt een brug geslagen tussen de sectoren bouw, civiele techniek en logistiek.
In het nieuwe stack-concept is iedere willekeurige container altijd via de kortste weg bereikbaar voor elke vorm van transport. Er kan snel geswitcht worden tussen bijvoorbeeld trein, truck of binnenvaart. Het levert tegenwicht aan de tendens om dichtbij een zeeterminal een containertransferium te bouwen om de containers zo snel mogelijk weg te kunnen pushen. Bij het NGICT concept is die behoefte veel minder omdat handelingsnelheid en flexibiliteit veel hoger zijn waardoor sorteren en afvoer met de voordeligste vorm van transport veel directer kan gebeuren. Op bestaande (oude) terminals kan met een gefaseerde ombouw een veel grotere capaciteit worden bereikt, zonder dat er nieuwe dure kades moeten worden aangelegd.
