De ontwikkelingen binnen het cluster Energy (olie- en gaswinning en offshore wind) leiden tot veel toenemende bedrijvigheid in Zeehaven IJmuiden. Met olie- en gaswinning op de Noordzee en de sectoren visserij en leisure is IJmuiden al jarenlang een veelzijdige hub. In het afgelopen decennium is de haven aan de monding van het Noordzeekanaalgebied tevens uitgegroeid tot specialist voor offshore windenergie op de Noordzee. De haven van IJmuiden heeft veel kennis en ervaring op het gebied van hernieuwbare energie.
Zo leverde IJmuiden een belangrijke bijdrage aan de totstandkoming van de windparken Amalia, Luchterduinen en NoordZeeWind, die gezamenlijk goed zijn voor een capaciteit van 357 MW. In de periode tot 2025 komt er 2100 MW bij via de windparken Hollandse Kust Zuid en Hollandse Kust Noord. Daarnaast is er in IJmuiden, ondanks de lage olieprijs, ook in de traditionele offshore nog veel werk, met name op het gebied van onderhoud, reparaties, modificaties en decommissioning.
Vanuit het samenwerkingsverband Amsterdam IJmuiden Offshore Ports (AYOP) is er met alle betrokken bedrijven en overheden een koers uitgestippeld voor de komende jaren. Doelstelling in het regeerakkoord is om in 2025 in totaal 4.500 MW geïnstalleerd vermogen te hebben, goed voor 16 procent van de Nederlandse energievoorziening.
Vattenfall
Vattenfall start begin 2022 met de bouw van windpark Hollandse Kust (Zuid). De 140 windmolens, die tussen Katwijk en Bloemendaal in zee worden geïnstalleerd, dienen in 2023 volledig operationeel te zijn. Hollandse Kust Zuid, dat door Vattenfall in 4 fases wordt aangelegd, zal dan het grootste offshore windpark wereldwijd zijn. Voor het eerst zullen turbines met een capaciteit van 11 MW op zee komen te staan. De turbines zijn gezamenlijk goed voor de jaarlijkse stroomproductie van ruim twee miljoen Nederlandse huishoudens.
Onderhoud
,,We staan er heel goed op met offshore wind. Vanuit onze haven aan de monding van het Noordzeekanaalgebied wordt al jaren het onderhoud verricht voor de windmolens van het Prinses Amaliapark voor de kust van IJmuiden, van Luchterduinen voor de kust van Zandvoort en voor het offshore windpark Egmond aan Zee (NoordZeeWind). De bouw van de windparken Hollandse Kust Zuid en Hollandse Kust Noord zullen ongetwijfeld voor een ongekende spin off aan nieuwe bedrijvigheid zorgen voor IJmuiden”, aldus Peter van de Meerakker, algemeen directeur van Zeehaven IJmuiden N.V.
Transformatie Viskade
Vlakbij het authentieke vooroorlogse gebouw van Zeehaven IJmuiden NV is aannemer Beens druk doende met de transformatie van de Viskade. De steiger aan de Vissershaven en de openbare ruimte aan de Halkade waren al enige tijd aan vervanging toe. Het project komt voort uit de gebiedsvisie Havenkwartier. In grote lijnen komt het er op neer dat de openbare ruimte van de Halkade tussen de Dokweg en de Kruitenstraat een flinke opknapbeurt krijgt.
Nieuwe kademuur
,,De oude houten steiger tegenover de hallen, naast Mercuur Vis, is verwijderd. Op deze plek komt een nieuwe kademuur; hierdoor komt er een stuk ‘land’ bij. Tussen de Halkade en het water wordt gewerkt aan nieuwe parkeergelegenheid en ruimte voor gepaste, fish & food activiteiten. Ook wordt op deze plek een verblijfsgebied gecreëerd. De Halkade wordt opnieuw ingericht en de riolering wordt vervangen. Het wordt een echte metamorfose”, legt Van de Meerakker uit.
Track record
IJmuiden heeft met haar geboden voorzieningen, faciliteiten en kennis een geweldig track record opgebouwd op het gebied van offshore, food, en leisure, gaat hij verder. ,,In combinatie met de gunstige geografische ligging van de haven en gespecialiseerde (kapitaalkrachtige) bedrijven ligt voor IJmuiden een stevige economische groei in het verschiet, met name vanwege de offshore wind activiteiten.”
CrossWind
Consortium CrossWind, een joint venture van Shell en Eneco heeft onlangs de aanbesteding gewonnen van het subsidievrije windpark op zee Hollandse Kust Noord. Het windpark zal bijdragen om de doelstellingen van het Nederlandse Klimaatakkoord en de Europese Green Deal te behalen.
Egmond aan Zee
Het consortium is van plan Hollandse Kust Noord in 2023 in gebruik te nemen. Het windpark heeft een geïnstalleerd vermogen van in totaal 759 MW en levert ten minste 3,3 TWh per jaar. Dit is genoeg om meer dan 1 miljoen huishoudens van groene stroom te voorzien. Het windpark komt op 18,5 kilometer van de Nederlandse kust bij Egmond aan Zee te staan.
Technologieën
Offshore windprojecten produceren niet continu elektriciteit. Het balanceren van deze dalen en pieken en het integreren van deze elektriciteit in het nationale energiesysteem vereist nieuwe technologieën. Daarom zal het offshore windpark in de toekomst grootschalig gebruik maken van technologieën die zorgen voor accu-opslag voor de korte termijn, turbines die optimaal zijn afgestemd op elkaar om de onderlinge negatieve ‘windschaduw’-effecten te beperken, ‘groene waterstof’ gemaakt door elektrolyse als een andere opslagtechniek en de combinatie van deze individuele maatregelen om een continue stroomvoorziening te garanderen, ongeacht de windsituatie.
Samenwerken
Samenwerken is cruciaal voor de transitie naar een schoner energiesysteem. Daarom wil CrossWind nauw samenwerken met universiteiten en wetenschappelijke instituten om technologische innovaties verder te ontwikkelen. De lessen die geleerd worden bij de ontwikkeling van dit windpark zullen met een breder publiek – in de academische wereld en daarbuiten – gedeeld worden.
Shell
,,Wij zijn trots dat wij Hollandse Kust (noord) realiseren samen met onze joint venture partner Eneco. Wind op zee zal een belangrijke rol spelen in de wereldwijde energietransitie. Het zal ook een belangrijke volgende stap zijn in onze ambitie een energiebedrijf met netto nul uitstoot te worden in 2050 of eerder, in lijn met het tempo van de maatschappij. Dit windpark is een cruciaal onderdeel van een nieuwe waardeketen – van wind tot waterstof – met onze ambitie een groene waterstoffabriek in Rotterdam te bouwen en met NortH2. Deze investering past daarmee goed bij Shells aspiraties om op competitieve wijze meer en schonere energie te leveren aan onze klanten, thuis, onderweg en op het werk”, aldus Maarten Wetselaar, directeur Shell Integrated Gas en New Energies.
Eneco
,,We zijn verheugd dat we, samen met onze vertrouwde partners, wederom een grote bijdrage gaan leveren aan de Nederlandse energietransitie. Wij zetten onze gecombineerde ervaring, expertise en financiële draagkracht in voor een snelle realisatie van het eerste windpark met innovaties op zee gericht op systeemintegratie. De duurzame lokaal opgewekte energie levert een belangrijke bijdrage aan onze ambitie om ieder huishouden en bedrijf in Nederland te helpen met het omschakelen naar een duurzame en schone energievoorziening”, verklaart Kees-Jan Rameau, Chief Strategic Growth Officer Eneco.
Energiehaven
Het baggerdepot in de voormalige Averijhaven nabij IJmuiden wordt ontwikkeld tot Energiehaven. Het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, de provincie Noord-Holland, gemeente Velsen, Tata Steel, Zeehaven IJmuiden N.V. en Port of Amsterdam hebben het convenant hiervoor ondertekend. De nieuw te ontwikkelen haven is cruciaal bij de bouw van windparken op de Noordzee. De komende jaren worden steeds meer windparken gebouwd op de Noordzee en de Energiehaven is een belangrijke uitvalsbasis voor de aanleg en het onderhoud daarvan. Zo biedt de nieuwe Energiehaven de mogelijkheid om de bouw van de windparken Hollandse Kust West en IJmuiden Ver voor de Hollandse kust te ondersteunen. Ook speelt de Energiehaven een belangrijke rol in de gewenste ruimte-intensivering en het versterken van de haveninfrastructuur in de regio.
Klimaatdoelen
De Energiehaven is gelokaliseerd aan de zeezijde van het Noordzeekanaal, vlak vóór de sluizen van IJmuiden. Het nieuwe bedrijventerrein biedt grote kansen om in te spelen op de energietransitie en op belangrijke regionale en nationale klimaatdoelen.
Tata Steel
Tata Steel ondersteunt dit voor de regio Noordzeekanaal belangrijke en toekomstgerichte initiatief en heeft hiervoor een bedrijventerrein van vijf hectare beschikbaar gesteld. Bovendien geeft Tata Steel toegang over land via het terrein in Velsen-Noord richting de Energiehaven. Hiermee is het vervoer van personeel en de bereikbaarheid van hulpdiensten geregeld.
Offshore bedrijven
De grootschalige bouw en het onderhoud van de duurzame windmolenparken op de Noordzee vraagt om meer havencapaciteit. Doordat de Averijhaven wordt ontwikkeld tot een moderne Energiehaven krijgen offshore bedrijven hier straks alle ruimte.
Haventerrein
De Energiehaven krijgt een oppervlakte van ruim 15 hectare. Daarvan wordt zowel het areaal van de huidige Averijhaven als het naastliggende terrein van 5 hectare van Tata Steel gebruikt om een openbaar haventerrein voor de offshore wind in te richten. Het haventerrein krijgt een kade van 580 meter, waarvan 200 meter heavy-duty met 12,5 meter waterdiepte en 380 meter standaard kade (waterdiepte 10 meter). Door de ligging zal deze haven een belangrijke rol gaan spelen bij het (kosten)efficiënt aanleggen en onderhouden van de windparken.
MER
De Energiehaven is tot op heden een baggerdepot van het Rijk. Om dit depot te transformeren naar haventerrein zal Rijkswaterstaat eerst het depot leegmaken. Parallel aan het uitvoeren van deze werkzaamheden wordt er gestart met een onderzoek naar milieu-impact van de aanleg van de Energiehaven, dit vindt plaats via een Milieueffectrapportage (MER). Uitgangspunt hierbij is dat het binnen de bestaande milieukaders moet passen.
Exploitatie
Zeehaven IJmuiden N.V. en Port of Amsterdam voeren namens de overige convenantpartners de exploitatie van de Energiehaven. De exploitatie sluit aan bij de strategische doelstellingen van beide havenbedrijven om regionaal een actieve rol te spelen in de nationaal ingezette energietransitie.
Windcat workboats
Het onderhoudscluster in IJmuiden biedt alle kansen op het binnen halen van nieuwe, toekomstbestendige offshore wind bedrijvigheid. Vandaar dat Zeehaven IJmuiden N.V. geïnvesteerd heeft in state-of-the-art nieuwe steigers voor de windcats, die de onderhoudsmensen dagelijks naar de windmolens brengen. Aan de Trawlerkade zijn twee drijvende steigers met een totale lengte van 46 meter gerealiseerd om ligplaatsfaciliteiten te bieden aan zes windcats van Windcat Workboats en twee reddingboten van de KNRM. De opstapbordessen maken het voor de bemanning mogelijk om ‘gelijkvloers’ en zeer veilig de schepen te betreden. Windcat Workboats vervoert onderhoudstechnici en materialen vanaf de boatlandings in de IJmondhaven naar de offshore gelegen windmolenparken voor de kust van IJmuiden.
Rijke ervaring
Windcat heeft rijke ervaring in de offshore wind in Europa en met name ook voor de Nederlandse kust. De marktleider op het gebied van offshore vervoer van onderhoudspersoneel heeft een sterke focus op veiligheid, brandstof efficiëntie, prestatiegerichtheid en het zoeken naar innovatieve oplossingen zoals de ontwikkeling van een op waterstof aangedreven boot.
IJmuiden Ver
Het kabinet heeft besloten dat er tussen 2025 en 2030 voor nog eens 7 gigawatt aan windparken op zee moet komen. Om de duurzame energievoorziening op de Noordzee op de lange termijn te borgen zijn onlangs Hollandse Kust West met een capaciteit van 1400 MW en IJmuiden Ver met maar liefst 4.000 MW aangewezen. In 2030 zal er dus 11,5 gigawatt extra zijn gerealiseerd op de Noordzee. Dat is een veelvoud van het vermogen van de bestaande parken en goed voor 40 procent van de Nederlandse energievoorziening. In 2050 mag de Nederlandse energievoorziening zelfs helemaal geen CO2 meer uitstoten.
Bedrijven
Daar spelen havens en bedrijven langs het Noordzeekanaalgebied op in. Met vestigingen van Breman Offshore, Deutsche Windtechnik B.V., Eneco, MHI Vestas Offshore, C-Ventus Offshore Windfarm Services, Vattenfall, Windcat Workboats en Wind BV heeft zich in IJmuiden in de loop der jaren een mooi offshore windcluster ontwikkeld en nieuwe bedrijvigheid dient zich verder aan. Zo kwam het kraanschip BOKALIFT 1 medio augustus een Drilling Template laden bij Breman Offshore aan de Leonarduskade, bestemd voor de site van het offshore windpark in de baai van Saint-Brieuc, 16,3 kilometer uit de Franse kust.
Onderhoudshub
Vattenfall heeft ervoor gekozen om Zeehaven IJmuiden N.V. als uitvalsbasis te gebruiken voor de operationele en onderhoudsactiviteiten voor windpark Hollandse Kust Zuid. Als het park eenmaal gebouwd en in gebruik genomen is, vinden alle onderhouds- en beheerwerkzaamheden die nodig zijn om het windpark operationeel te houden vanuit deze onderhoudshub plaats.
Aanlegplaatsen
Vattenfall en Zeehaven IJmuiden N.V. ontwikkelen hiervoor de benodigde faciliteiten in de IJmondhaven. In december start de bouw van een energievriendelijk servicecentrum met een kantoor om 40 medewerkers te huisvesten, een magazijn voor de reserve onderdelen en een werkplaats. Ook is er ruimte voor het creëren van aanlegplaatsen voor de onderhoudsboten, die zullen worden gebruikt om het onderhoudspersoneel van en naar het windpark te varen. Daarvoor worden afmeerplaatsen gerealiseerd in de IJmondhaven. De oplevering van het servicecentrum is normaal gesproken eind 2021.
Duurzaam werken
Het nieuwe servicecentrum van Vattenfall wordt een duurzaam gebouw dat zoveel mogelijk zelfvoorzienend zal moeten worden. Op een groen dak komen zonnepanelen. Andere mogelijkheden waar nu naar gekeken wordt, zijn warmtepompen en andere energie neutrale toepassingen. Dat past bij de ambitie van Vattenfall om fossielvrij leven mogelijk te maken binnen één generatie.
Gunstige ligging
Mede vanwege de gunstige ligging (voor het sluizencomplex) en de betrekkelijk korte afstand tot de belangrijkste (nog te bouwen) windmolenparken zijn de afgelopen vijftien jaar grote projecten deels vanaf de IJmondhaven gerealiseerd. Zoals de parken Prinses Amalia, Egmond aan Zee en Luchterduinen. Dit heeft ertoe geleid dat bij voorbeeld windturbinebouwer MHI Vestas Offshore Wind en energieproducent Eneco Wind er al een aantal jaren permanente behuizing hebben.
Gunstige ligging
Zeehaven IJmuiden is door Vattenfall gekozen vanwege haar gunstige ligging ten opzichte van Hollandse Kust Zuid en andere toekomstige windparken. Het concern onderhoudt inmiddels ook al haar bestaande windpark NoordZeeWind vanuit deze haven en heeft daarmee al ruime ervaring in deze regio. De lange termijn visie van de haven rondom wind op zee, de flexibiliteit in ontwikkeling en de aanwezige infrastructuur en toeleveranciers in de omgeving hebben een belangrijke rol gespeeld bij deze keuze.
