De haven van Antwerpen is internationaal een ijzersterk label. Met een globale toegevoegde waarde van 19 miljard euro en directe en afgeleide arbeidsplaatsen voor 150.000 mensen is de haven van Antwerpen cruciaal voor de economie en welvaart van België. Meer dan 900 bedrijven in de haven creëren duurzame toegevoegde waarde voor hun klanten en stakeholders. In het afgelopen jaar liepen 14.473 zeeschepen de haven van Antwerpen aan. Dat is een kleine halve procent meer in vergelijking met dezelfde periode van vorig jaar. De bruto tonnenmaat steeg met 9,1 procent tot 401.085.305 BRT.
De haven van Antwerpen heeft in 2016 een dubbel record bereikt. Er werden voor het eerst in de historie 214 miljoen ton goederen (groei van 2,7 procent) behandeld en meer dan tien miljoen TEU. Met 4,1 procent is de groei op het vlak van containers nog meer uitgesproken: 117.909.533 overgeslagen ton in containers ofwel 10.037.318 TEU. Met deze uitgesproken groeicijfers versterkt Antwerpen haar marktaandeel in de Hamburg-Le Havre range. De Scheldehaven is er de voorbije jaren onder meer in geslaagd om haar positie op het Verre Oosten flink te verbeteren, ten koste van de onmiddellijke concurrenten Rotterdam en Hamburg. De afgelopen jaren werd het landschap van de internationale containerrederijen grondig door elkaar geschud. Met het oog op kostenbesparingen en andere efficiëntie-overwegingen gingen containerrederijen samenwerken en allianties vormen. Anno 2017 wordt de maritieme wereld gedomineerd door 2M, Ocean Alliance en THE Alliance. Dat betekent dat het voor havens meer dan ooit belangrijk is om in de vaarschema’s van deze spelers opgenomen te worden én er te blijven. Antwerpen slaagde hier tot dusverre prima in. Essentieel is de goede connectiviteit van Antwerpen met zowel het voorland als het achterland, de aanwezigheid van lading door de unieke synergie tussen goederenoverslag, logistiek en industrie en een hoge productiviteit vormen de kern van het succes van de haven.
Vacatures
In de Antwerpse haven staan permanent honderden vacatures open, onder andere voor procesoperators en onderhoudstechnici. “Wij zijn voortdurend op zoek naar medewerkers. Als je kijkt naar het relatief hoge aantal werkzoekenden in Antwerpen, is dat zeer opmerkelijk. We willen er dan ook alles aan doen om die mensen naar een baan, als het even kan in de haven, te leiden. Helaas kampen havens met een imagoprobleem. Havenwerk wordt vaak ten onrechte geassocieerd met vuil, zwaar en slecht betaald werk. Er zijn juist mooie doorgroeimogelijkheden. De werkgelegenheid is onze achilleshiel. Als de vacatures niet adequaat worden ingevuld, zal de haven aan dienstverlening inboeten. Het is dus zaak dat er ook op termijn voldoende technische en logistieke medewerkers beschikbaar zijn”, aldus Marc Van Peel, voorzitter van het Havenbedrijf Antwerpen. De havenschepen heeft tevens industrie en werk in zijn portefeuille.
Strategische ligging
Antwerpen beschikt over de unieke combinatie van een inland gelegen haven met de nautische toegankelijkheid van een diepzeehaven voor de grootste containerschepen. Goederen en producten worden quadri modaal naar het achterland gedistribueerd: over de weg, het water, per spoor en via pijpleidingen. De haven is het belangrijkste knooppunt van het West-Europese pijpleidingennetwerk en dankzij haar strategische ligging, in het hart van de Europese productie- en afzetmarkt, biedt ze bedrijven een uitstekend georganiseerd logistiek platform met tal van transportmogelijkheden naar het achterland. Daarnaast is de haven van Antwerpen ook een centrale hub voor het aanvoeren van grondstoffen en het beleveren van overzeese markten.
Robuuste groei
Het containersegment vertoont zowel in tonnen als in aantallen een robuuste groei. Het aantal behandelde containers in TEU steeg vorig jaar met 4 procent. In tonnage is de stijging met 4,1 procent nog iets meer. Dat de groei 0,1 procent lager ligt dan eind vorig jaar werd aangenomen, heeft te maken met de dichte mist tijdens de laatste dagen van december die tot de vertraging van verschillende grote containerschepen heeft geleid.
Droge bulk
Tegenover de groei in het containersegment staat een daling in het conventionele stukgoed en in de droge bulk. Het roro-verkeer daalde met 1,8 procent tot 4.568.874 ton. Het aantal behandelde auto’s zakte met 2,8 procent tot 1.189.563 stuks. Het conventioneel stukgoed laat eenzelfde krimp optekenen. Een daling van 2 procent tot 9.803.718 ton. De behandeling van droog massagoed daalde met 9,1 procent tot 12.550.903 ton. De overslag van kolen eindigde op 1.042.383 ton, wat 34,2 procent minder is dan eind 2015. De behandeling van ertsen daalde met 10,5 procent tot 2.115.868 ton.
Vloeibaar massagoed
De overslag van vloeibaar massagoed steeg de afgelopen 12 maanden met 3,8% tot 69.224.501 ton. De aan- en afvoer van ruwe aardolie daalde in 2016 met ruim 16 procent tot 3.977.722 ton.
In zijn totaliteit is de overslag van vloeibaar massagoed echter met bijna 4 procent gestegen tot 69.224.501 ton. De overslag van aardoliederivaten nam met ruim 7 procent toe tot 51.310.284 ton. Ook de overslag van chemicaliën is in 2016 met ruim een procent toegenomen tot 13.592.806 ton. De stijgende groeicijfers in de liquid bulk bevestigen de positie van Antwerpen als het belangrijkste geïntegreerde petrochemische cluster van Europa. Zo investeren bijvoorbeeld Total en ExxonMobil flink in de haven van Antwerpen.
Nieuwe opportuniteiten
Het is essentieel om de toppositie van de haven van Antwerpen te handhaven én te verstevigen. Dat is de uitdaging van Jacques Vandermeiren, die per 1 januari 2017 Eddy Bruyninckx is opgevolgd als CEO van het Havenbedrijf Antwerpen. Hij heeft te maken met veel nieuwe opportuniteiten voor de haven van Antwerpen, in een maritieme wereld die een flinke transitie doormaakt. Er komen heel wat uitdagingen op ons af. Het havenplatform moet futureproof worden gemaakt. Termen als duurzaamheid en innovatie worden in het antwoord op deze uitdaging veel in de mond genomen. Iedereen wil duurzaam zijn, en iedereen wil de slimste oplossing voor een probleem aanbieden. Zenuwachtig kijken we naar wat onze concurrenten doen. Wie zal er eerst zijn? Wie zal je net dat stapje voor zijn? Ook hier ligt het antwoord in samenwerking, over de grenzen van onze eilanden en silo’s heen. Als we slim samenwerken zijn we zoveel sterker dan alleen.
De overslag van goederen, investeringen zoals het Delwaidedok en de creatie van welvaart voor Vlaanderen blijven essentieel. De supply chain (met onder andere de nautische ontsluiting en de modal shift) en de noodzaak aan bijkomende containercapaciteit zijn eveneens belangrijke speerpunten voor de haven. Groeien als haven betekent naast extra ruimte ook inzetten op slimme infrastructuur en infostructuur (smart hub). De aandacht gaat ook naar de dialoog en samenwerking met de havengemeenschap, met bedrijfsleiders die kansen zien waar anderen gevaren zien. Economie en ecologie kunnen in goede harmonie met elkaar bestaan. De havengemeenschap bouwt het evenwicht tussen de 3 P’s People, Planet, Profit (als richtlijn voor maatschappelijk verantwoord ondernemen), uit naar de 5 P’s met Peace en Partnership.
Linkerscheldeoever
In de afgelopen jaren zijn op Linkeroever met de Liefkenshoekspoortunnel en de Kieldrechtsluis barrières weggenomen ten bate van een gestroomlijnd goederenvervoer. De nieuwe spoorverbinding van ruim 16 kilometer verbindt de Waaslandhaven rechtstreeks met het Antwerpse havengebied op de rechteroever en het rangeerstation Antwerpen-Noord, het op één na grootste rangeerstation in Europa. De nieuwe Kieldrechtsluis,’s werelds grootste sluis aan het einde van het Deurganckdok, vormt de maritieme verbinding tussen de Schelde en het Waaslandkanaal. Het scheepvaartverkeer heeft via de Kieldrechtsluis snel toegang tot alle andere dokken op de Linkeroever.
Deurganckdok around the clock
De containerterminals op het Deurganckdok op de Linkerschelde-oever zijn vanaf eind maart dag en nacht bereikbaar, Met de nieuwe maatregel ‘Deurganckdok around the clock’ willen de terminaloperators de truckflows op de terminals optimaliseren en een bijdrage leveren tot het verminderen van de Antwerpse en Wase files tijdens de piekuren. De aan- en afvoer van de containers kan hiermee gedurende de week in één constante flow gebeuren, waardoor de piekmomenten kunnen worden afgevlakt.
Geconditioneerde goederen
Met 9 miljoen ton in 2016 vindt temperatuur gecontroleerde lading (zoals fruit, groenten, chocolade, zeevruchten en aardappelproducten) steeds vaker zijn weg via de haven van Antwerpen; zowel conventioneel als containers. Antwerpen biedt als perishables-hub een interessante combinatie aan van logistieke troeven voor diverse belangrijke overzeese productieregio’s. Antwerpen is de eerste Europese aanloophaven, met gespecialiseerde opslagfaciliteiten die toegevoegde waarde activiteiten aanbieden.
Reefercontainers
De uitbouw van deze hubfunctie zorgde ervoor dat tussen 2014 en 2016 in dit goederensegment een groei werd opgetekend van 1,2 miljoen ton. In totaal behandelde Antwerpen het afgelopen jaar een trafiek van 9 miljoen ton aan bederfbare goederen, zowel conventioneel als in containers. Dit laatste segment is in opmars, aangezien veel meer fruit (zoals bananen) niet langer in bulk, maar in reefer- of koelcontainers wordt vervoerd.
Havenhuis genomineerd
Het nieuwe Havenhuis is genomineerd als Belgisch vastgoedproject van het jaar. De nieuwe hoofdzetel van het Havenbedrijf Antwerpen werd op een prachtige nazomerdag van 2016 op spectaculaire wijze officieel geopend. Het Havenbedrijf Antwerpen geeft inmiddels rondleidingen voor groepen en individuen in het nieuwe Havenhuis. Het is niet alleen de werkplek van 500 medewerkers van het Havenbedrijf, maar ook een ontmoetingsruimte voor de vele internationale contacten van de Antwerpse havengemeenschap. Tegelijkertijd is het een plaats waar elke bezoeker de dynamiek van de stad Antwerpen en haar haven op een prachtige wijze ervaart. Marc Van Peel opende officieel het nieuwe Havenhuis. In zijn tienjarige ambtsperiode als havenschepen is veel tijd en energie gestoken in de totstandkoming van de nieuwe hoofdzetel van de haven van Antwerpen. “Ik ben blij dat ik de officiële opening nog zelf actief mag meemaken. Meestal is het bij grote infrastructurele projecten zo dat uiteindelijk de opvolgers de linten mogen doorknippen”, vertelde Marc Van Peel met een kwinkslag tijdens het walking dinner. Vier jaar na de start van de werkzaamheden, is het gloednieuwe hoofdkantoor van het Havenbedrijf Antwerpen op donderdag 22 september officieel in gebruik genomen.
Dialoog stad en rivier
Met het ontwerp komt het nieuwe Havenhuis op wonderlijke manier tegemoet aan de eeuwenlange dialoog tussen stad en rivier. “Een stad en haven als Antwerpen moeten gedurfde landmarks hebben. Het ontwerp van Zaha Hadid is niet alleen innovatief, het zet onze haven nog meer op de wereldkaart en het is er bovenal in geslaagd om een architecturale vertaling te geven van het succes dat onze haven over de eeuwen heen heeft gekend”, aldus de havenschepen.
