In het kader van de energietransitie en haar eigen duurzaamheidsambities zet Port of Den Helder sterk in op de waterstofeconomie. In Den Helder wordt momenteel in de Kooyhaven een groen waterstof vulstation ontwikkeld voor de scheepvaart en vervoer over de weg. De levering van groene waterstof als brandstof voor de scheepvaart is een mooie stap in de verduurzaming van de haven van Den Helder. Naar verwachting zal het vulstation volgend jaar gereed zijn. Om het gebruik van groene waterstof in de haven van Den Helder mogelijk te maken heeft Port of Den Helder, samen met scheepsbouwers, ENGIE en Total, een consortium opgericht. Doelstelling is het stimuleren van groene waterstof als maritieme brandstof op en rond de Waddenzee en natuurlijk de Noordzee.
De gehele keten, van lokale productie van groene elektriciteit tot aan elektrolyse en van waterstoftankstation tot waterstofschip, wordt gedragen door het consortium. Deze ketenaanpak is de kracht van het consortium en lost het ‘kip-ei’ dilemma van de transitie naar groene waterstof in Den Helder op. Voor het project ‘Groene waterstof in de haven van Den Helder’ wordt innovatieve maritieme waterstoftechnologie toegepast.
Zonnepark
Het gebruik van groene waterstof in de maritieme sector en de ontwikkeling van waterstofinfrastructuur in de omgeving van Den Helder wordt zodoende ontwikkeld. Daartoe wordt een lokaal zonnepark gerealiseerd, een elektrolyser, een buisleiding van de elektrolyser naar de binnenhaven Kooyhaven en een openbare waterstof tankvoorziening, de ontwikkeling van een waterstof-elektrisch aangedreven vaartuig en het gebruik van het vaartuig door een poule van maritieme dienstverleners en kennisinstellingen. Het station is ook beschikbaar voor het wegvervoer.
Infrastructuur
Een groot deel van ons aardgas is nog steeds afkomstig van offshore platforms op de Noordzee. Dit gas speelt dus nog een grote rol in de energievoorziening. In Den Helder komt via een pijpleidingennetwerk het grootste deel van het op de Noordzee gewonnen aardgas binnen. Den Helder onderzoekt momenteel wat de bestaande (gas)infrastructuur kan betekenen voor de energietransitie, bijvoorbeeld op het gebied van waterstof of CO2 opslag. Naar de toekomst toe blijft Den Helder de traditionele olie- en gaswinning accommoderen met haar logistieke supply chain. Daarnaast zal het met haar infrastructuur ook een rol kunnen spelen voor groene waterstof, dat in de toekomst op de Noordzee gewonnen zal worden. Maar ook voor blauwe waterstof.
Blauwe waterstoffabriek
De strategisch gelegen haven van Den Helder kan een belangrijke rol spelen in de systeemintegratie van wind en gas. Voor de windparken verder op zee wordt groene waterstof gezien als de toekomstige energiedrager. Voor de productie, opslag en distributie van dit waterstof van zee bestaan concrete plannen om mede gebruik te maken van de bestaande gasinfrastructuur. Met de komst van een blauwe waterstoffabriek in Den Helder wordt op deze ontwikkeling vooruitgelopen, zodat infrastructuur op land gereed is op het moment dat de aanlanding van groene waterstof van zee een feit wordt. Met de productie van de blauwe waterstof in Den Helder neemt men ook 14 procent van de jaarlijkse indus-triële opgave voor 2030 aan CO2 reductie voor haar rekening. De komst van de fabriek wordt steeds concreter. Daarbij wordt gemikt op 2027. ,,We hebben de feasibility fase positief afgerond en gaan nu de fase in van de business analyse. Die verwachten we eind dit jaar te hebben afgerond.”
‘Back bone’
Het bestaande leidingennetwerk is vanuit Den Helder via het Gasunie netwerk direct verbonden met zowel de Metropoolregio Amsterdam en de industrie in het Noordzeekanaalgebied als ook met het noorden van Nederland. Den Helder kan zo uitgroeien tot centrale draaischijf voor de waterstofeconomie, wanneer ook aansluiting gevonden wordt met de backbone die Gasunie voorziet voor het transport van waterstof.
H2Gateway
H2Gateway is erop gericht vanuit Noord-Holland een forse impuls te geven aan de nationale ambitie om een CO2-vrije economie te realiseren. De kern is de gecentraliseerde productie van blauwe waterstof. Een consortium van acht partijen heeft een verkennende analyse gemaakt van de mogelijkheden voor blauwe waterstof in Nederland. De indus-triële clusters in Nederland zijn grotendeels afhankelijk van fossiele bronnen zoals aardgas. Dat geldt ook voor de bestaande waterstofindustrie. De hiermee gepaard gaande CO2-emissie moet in hoog tempo worden gereduceerd.
Noodzakelijke stap
Blauwe waterstof wordt gewonnen uit aardgas. Het verschil met grijze waterstof is dat het CO2 dat bij de productie vrijkomt wordt afgevangen en opgeslagen, bijvoorbeeld in lege gasvelden op zee; die direct verbonden zijn met Den Helder via het bestaande pijpleidingennet. Blauwe waterstof is CO2-arm en leidt tot ongeveer een tiende van de uitstoot van grijze waterstof. Groene waterstof wordt gemaakt met energie uit duurzame elektriciteitsbronnen zoals zonne- en windenergie. ,,We zijn nog niet in staat op grote schaal groene waterstof te produceren, omdat er nog niet genoeg groene stroom is. Blauwe waterstof is een noodzakelijke stap om ooit naar groene waterstof over te schakelen”, benadrukt de directeur van Port of Den Helder.
De bestaande offshore service hub van Den Helder is een belangrijke troef. Zowel voor het Nederlandse deel van de Noordzee als voor de ambities die de andere landen rond de Noordzee hebben voor de ontwikkeling van windparken offshore. Den Helder bundelt graag de krachten met andere havens. Met AYOP wordt bijvoorbeeld samengewerkt met Engelse havens in de Southern North Sea Energy Alliance. Daarnaast is er, geïnitieerd door Den Helder Airport, ook het samenwerkingsverband North Sea Heliports Alliance (NSHA).
Offshore wind
,,Het bedrijfsleven in Den Helder is van oudsher ingericht op olie- en gaswinning en scheepsonderhoud. Dat willen we graag verder uitbouwen met de offshore wind energiemarkt. Nederland heeft internationaal de beste papieren voor de offshore wind. De kracht van Den Helder ligt in onderhoud, service, logistiek én kennis. Bovendien vertrekken in toenemende mate wind op zee gerelateerde vluchten vanaf Den Helder Airport. Het is een volledig voor de offshore uitgeruste helihaven”, vervolgt Jacoba Bolderheij.
Toekomst
Den Helder is van origine een offshore haven vanwege de olie- en gaswinning op de Noordzee, maar er liggen ondertussen steeds meer schepen die werken aan windparken op zee. Voor de kust van Den Helder zullen in de toekomst windparken zoals Noord-Holland West en IJmuiden Ver gaan verrijzen. Den Helder is ideaal gelegen om operatie en onderhoud aan die windparken te verzorgen.
Waterstof voor walstroom
Samen met Port of Harlingen en Groningen Seaports onderzoekt Port of Den Helder ook de mogelijkheden van ‘Waterstof voor Walstroom’. Het doel van het project Waterstof voor Walstroom is het ontwerpen, testen en realiseren van een mobiele brandstofcel-aggregaat die bij Groningen Seaports, Port of Den Helder en Port of Harlingen ingezet wordt om aangemeerde schepen te voorzien van walstroom.
Proefopstelling
De projectpartners willen in de eerste fase van het project kennis verzamelen met behulp van een flexibele H2-proefopstelling voor hoogvermogenswalstroom, waarna in de tweede fase (op basis van de verzamelde kennis) een prototype voor het beoogde mobiele H2-walstroomaggregaat zal worden ontwikkeld en getest.
