Antwerpen zet sterk in op energietransitie
Zowel wat betreft de energiebevoorrading als de energietransitie wil Port of Antwerp-Bruges ook in de toekomst haar pioniersrol blijven vervullen. Zo wordt de circulaire economie gestimuleerd met de implementatie van het Warmtenet Antwerpen Noord-project, in samenwerking met duurzame afvalbeheerder Indaver.
‘Open access’ Warmtenet Antwerpen Noord biedt veel mogelijkheden.
Dit warmtenet levert inmiddels al warmte aan Boortmalt. Het heeft in de Antwerpse haven, zo’n tien kilometer van de site van Indaver, de grootste mouterij ter wereld met een grote warmtevraag voor het moutproces.
Warmtenet Antwerpen Noord
Jacques Vandermeiren (CEO Port of Antwerp-Bruges) en Bart De Wever (burgemeester Stad Antwerpen) namen eind februari op symbolische wijze met een gezamenlijke druk op de knop het Warmtenet Antwerpen Noord officieel in gebruik. Een pijpleidingentraject door de Antwerpse haven koppelt de site van Indaver Antwerpen met mouterij Boortmalt. Het bedrijf ruilt sindsdien aardgas en WKK in voor restwarmte van Indaver om mout te produceren. Bovendien is dit netwerk het eerste ‘open access’ warmtenet in België, wat mogelijkheden biedt voor nieuwe leveranciers en afnemers.
Industriële restwarmte
‘Restwarmte’ is warmte die vrijkomt bij een industrieel productieproces. Een warmtenet met restwarmte is een alternatief voor een verwarming op fossiele brandstof. Het bestaat uit een netwerk van goed geïsoleerde leidingen die warm water van de ene plaats (de industrie) naar een andere (industrie en woningen) brengen voor diverse warmtetoepassingen.
Het warmtenet levert inmiddels al aan Boortmalt. Het heeft in de Antwerpse haven de grootste mouterij ter wereld met een grote warmtevraag voor het moutproces.
Draaitrommelovens Indaver
Bij Warmtenetwerk Antwerpen Noord gaat het om restwarmte van de draaitrommelovens van Indaver waar industrieel afval thermisch verwerkt wordt. De verbrandingswarmte wordt gevaloriseerd in een turbine tot elektriciteit. Bij dit proces blijft nog restwarmte over. Het is deze restwarmte die, via het warmtenet, geleverd wordt aan Boortmalt.
Hergebruik
De warmte wordt op een temperatuur van ongeveer 105° Celsius via pijpleidingen van Indaver naar Boortmalt gebracht. Het afgekoelde water (65°C) vloeit via een tweede pijpleiding terug naar Indaver om hergebruikt te worden.
Moutproces
De mouterij van Boortmalt in Antwerpen is de grootste ter wereld. Met een productiecapaciteit van 470.000 ton per jaar wordt hier de mout gemaakt om zo’n 16 miljard biertjes per jaar te brouwen. Tijdens het moutproces zijn grote hoeveelheden warmte nodig. Boortmalt maakte in het verleden gebruik van warmtekrachtkoppelingen en gasbranders om deze proceswarmte te produceren. Door gebruik te maken van restwarmte, spaart Boormalt een hoeveelheid aardgas uit die vergelijkbaar is met de jaarlijkse consumptie van ongeveer 10.000 gezinnen.
Residentieel net
Nu het industriële warmtenet afgewerkt is, ligt de weg vrij voor de uitkoppeling van een residentieel net. Dit zal in de komende jaren aangelegd worden door netbedrijf Fluvius en zal toelaten om de warmtevoorziening van scholen, openbare gebouwen en 3.200 gezinnen van twee wijken in het noorden van Antwerpen te verduurzamen.
Open access
Bijzonder aan het Antwerpen Noord-project is dat dit het eerste ‘open access’ warmtenet in België is. Elk bedrijf in de haven dat warmte produceert en/of wil afnemen kan toetreden. Het leidingennetwerk loopt onder meer langs de terreinen van het zogenaamde ‘NextGen District’. Port of Antwerp-Bruges zal op deze site bedrijven clusteren die actief zijn in de circulaire economie. Deze bedrijven kunnen dan op hun beurt extra restwarmte aanleveren aan of afnemen van het netwerk.
Samenwerking
Paul De Bruycker, CEO Indaver: ,,De succesvolle opstart van het Warmtenetwerk Antwerpen Noord onderstreept eens te meer de kracht van samenwerking tussen publieke en private entiteiten. Dit project weerspiegelt de diepgewortelde missie van Indaver om waarde te creëren uit afval. We leveren de restwarmte van onze thermische verwerkingsinstallaties via pijpleiding aan Boortmalt en later ook aan huishoudens. Hiermee sluiten we de kringloop en bieden we met deze CO2-vrije warmte een duurzaam alternatief voor het gebruik van fossiele brandstoffen.”
Uitbreidingen
Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp-Bruges: ,,Het warmtenet van Warmtenetwerk Antwerpen Noord leidt vandaag tot een reële vermindering van CO2-emissies, en dat dankzij de samenwerking tussen haven, industrie en stad. Het engagement op lange termijn en de constante warmte-uitwisseling tussen industriële bedrijven in de Antwerpse haven zoals Indaver en Boortmalt maken de ontwikkeling van een groter warmtenet mogelijk. Hierdoor kunnen ook scholen, grote gebouwen en 3200 woningen in Antwerpen, op termijn, op een klimaatvriendelijke manier van warmte voorzien worden. Als enige warmtenetwerk in België, biedt het net bovendien de mogelijkheid voor toekomstige uitbreidingen met extra warmteleveranciers en -afnemers. We zijn dan ook trots op deze belangrijke stap in de energietransitie.”
Ambitie
Yvan Schaepman, CEO Boortmalt: ,,Het is fantastisch om de kracht van teams te zien wanneer alle neuzen in dezelfde richting wijzen. Het Heatloop-project in Antwerpen is het grootste CO2-besparingsproject wereldwijd voor Boortmalt. Het is indrukwekkend en we zijn goed op weg naar onze ambitie om in 2035 CO2-neutraal te zijn.”
Strategie
Stoom- en warmtenetten passen in de strategie van Indaver om uit afval zoveel mogelijk materialen terug te winnen. Voor afval dat niet in aanmerking komt voor hoogwaardige en veilige recycling, wordt gekozen voor maximale energieterugwinning.
Jacques Vandermeiren (CEO Port of Antwerp-Bruges) en Bart De Wever (burgemeester Stad Antwerpen) drukken samen op de symbolische knop om het Warmtenetwerk Antwerpen Noord officieel in gebruik te nemen.
Recupereren
Naast de waste-to-energy installaties in Antwerpen recupereert Indaver ook in haar installaties op Linkeroever in Doel (waste-to-energy), in Ierland (waste-to-energy) en Nederland (GFT-vergistingsinstallatie) maximaal de energie die in het aangeleverde afval aanwezig is.
Waaslandhaven
In de Antwerpse Waaslandhaven (in Doel) wordt in de waste-to-energyinstallaties jaarlijks 1 miljoen ton afval omgezet tot energie en grondstoffen. Het afval dat hier verwerkt wordt betreft huishoudelijke restafvalstoffen, bedrijfsrestafval en slib van waterzuiveringsinstallaties (roosterovens en wervelbedovens) en Niet-recycleerbaar afvalhout (voor de nieuwste installatie E-wood).
Ecluse
De energie van de waste-to-energy site in Doel wordt prioritair onder de vorm van stoom via stoomnetwerk Ecluse (een publiek-private samenwerking tussen Indaver, SLECO, de Maatschappij Linkerscheldeoever, Fineg en Water-Link) rechtstreeks geleverd aan vijf naburige bedrijven. Zij spreken het stoomnet aan naar behoefte.
De energie van de waste-to-energy site in Doel wordt prioritair in de vorm van stoom via stoomnetwerk Ecluse rechtstreeks geleverd aan de naburige industrie.
Waste-to-energy site
De waste-to-energy site kan echter meer stoom leveren dan de huidige behoefte in de Waaslandhaven. Vandaag de dag wordt het surplus aan stoom omgezet naar elektriciteit, wat energetisch minder efficiënt is. Om die reden ging Ecluse actief op zoek naar bijkomende afnemers van de opgewekte stoom.
Evonik
Er ligt een uitbreiding in de planning van Ecluse naar de rechterschelde-oever om stoom te gaan leveren aan het bedrijf Evonik. Via de bouw van een tunnel onder de Schelde zal de stoom van ‘Ecluse2’ tot bij Evonik getransporteerd worden. Na Evonik kunnen ook andere bedrijven op de rechteroever aansluiten. De tunnel vormt een essentiële verbindingsschakel die het mogelijk maakt om op beide Scheldeoevers een duurzame, circulaire en klimaatneutrale chemie te realiseren in een industriële symbiose.
