In de maand juni is de officiële opening van de Kieldrechtsluis in de Haven van Antwerpen. De oplevering van deze grootste sluis ter wereld is enkele maanden uitgesteld vanwege onherstelbare waterschade aan een bedieningspaneel, waardoor er een nieuw paneel besteld moest worden. De positieve groeicijfers van de Haven van Antwerpen onderstrepen de ambities op het gebied van infrastructurele projecten, investeringen, op- en overslag en ladingbehandeling. Kernwaarden voor de haven zijn service en kwaliteit, nautische toegankelijkheid, veiligheid en duurzaamheid. Antwerpen heeft de ambitie om zich als haven te positioneren als dé koploper op het vlak van duurzaamheid in de Hamburg-Le Havre range. Antwerpen is tachtig kilometer meer landinwaarts gelegen dan de andere havens in deze range. Door te kiezen voor Antwerpen gaan rederijen niet alleen voor een toegankelijke, maar ook voor een duurzame haven.
“De grootste containerrederijen van de wereld (Maersk/MSC en CMA CGM) zijn overtuigd van de sterke troeven waarover onze haven beschikt. Ze doen graag zaken met ons omdat we commercieel aantrekkelijk zijn voor veel ladingstromen en vanwege onze goede nautische toegankelijkheid. De Scheldeverdieping kwam in 2010 juist op tijd. De Scheldehaven heeft met haar landinwaartse ligging een onmiskenbare troef in handen. De kosten van vervoer worden op die manier beperkt en transport gerelateerde milieueffecten geminimaliseerd” aldus Marc Van Peel, havenschepen en voorzitter van het Havenbedrijf Antwerpen. Op vijf van de zes vaargebieden is Antwerpen marktleider. Ook de trafiek op het Verre Oosten is flink gestegen.
Jaarcijfers
De jaarcijfers liegen niet. “Uiteraard zijn we zeer tevreden met onze record overslag van meer dan 200 miljoen ton. De cijfers zijn niet alleen in absolute zin interessant. Op het gebied van de containers (55 procent van onze global business) hebben we zelfs een groei van 7,5 procent kunnen realiseren, terwijl Rotterdam een kleine daling moest toestaan en Hamburg zelfs met 9 procent is gezakt. Ook de containeroverslag in Zeebrugge is fors gedaald. Dat vinden wij zeker niet prettig, maar Antwerpen heeft veel meer gewonnen dan dat Zeebrugge heeft verloren”, verklaart de havenschepen.
Knooppunt
Antwerpen beschikt over de unieke combinatie van een inlandhaven met de nautische toegankelijkheid van een diepzeehaven voor de grootste containerschepen. Goederen en producten worden quadri modaal naar het achterland gedistribueerd: over de weg, het water, per spoor en via pijpleidingen. De haven is het belangrijkste knooppunt van het West-Europese pijpleidingennetwerk en dankzij haar strategische ligging, in het hart van de Europese productie- en afzetmarkt, biedt ze bedrijven een uitstekend georganiseerd logistiek platform met tal van transportmogelijkheden naar het achterland. Daarnaast is de haven van Antwerpen, die beschikt over een uitstekend netwerk van logistieke en maintenance partners, ook een centrale hub voor het aanvoeren van grondstoffen en het beleveren van overzeese markten. Belangrijk is de goede connectiviteit van Antwerpen naar zowel het voorland als het achterland. De mate van die verbondenheid, de overslagfunctie, is samen met het goede arbeidsethos de kern van het succes van de haven.
Optimale bevaarbaarheid
Het Havenbedrijf Antwerpen staat immer open voor ‘verdere, doordachte verbeteringen aan de maritieme toegankelijkheid’ van de Antwerpse haven, om de steeds groter wordende schepen te kunnen faciliteren. Maatregelen voor een optimale bevaarbaarheid van de Westerschelde blijven een actueel issue. Met de realisering van de derde verdieping van de Westerschelde, die eind 2010 is afgerond, kunnen ook de allergrootste containerschepen vlotter de haven van Antwerpen aan- en afmeren. Afgelopen zomer was de MSC Zoe zelfs goed voor 19.000 TEU. Tot dusverre staat er geen limiet op de nominale capaciteit van de containerschepen die de Antwerpse haven kunnen aanlopen. Bepalend is de beladingsgraad van de schepen en dus de diepgang waarmee ze de Schelde kunnen opvaren. Recentelijk kon zelfs een diepgang van 15.65 meter worden opgetekend: de Eleonora Maersk draagt het record van diepst gelegen schip op weg naar Antwerpen. Wekelijks lopen gemiddeld zeven containerreuzen de Antwerpse haven aan.
Chemiecluster
De haven van Antwerpen beschikt over het grootste chemiecluster van Europa. Zeven van de tien belangrijkste chemiebedrijven ter wereld hebben er een productiesite. De haven zet zich continu in om bedrijven die willen investeren van a tot z te faciliteren. De petrochemie is van oudsher verankerd in de haven van Antwerpen, met een sterke stijging van de natte bulk in de afgelopen jaren. Grote raffinaderijen als Total en ExxonMobil blijven grote bedragen investeren in het vernieuwen van hun installaties in de haven van Antwerpen. Hetzelfde geldt voor chemische bedrijven als BASF en Bayer. “Er is voor honderden miljoenen geïnvesteerd in de toekomst. Dat betekent dat we met enige zekerheid kunnen zeggen dat de petrochemie ook voor volgende generaties verankerd blijft in de Antwerpse haven”, aldus Marc Van Peel.
Arbeidsmarkt
Het is wel zaak dat er ook op termijn voldoende technische vakmensen beschikbaar zijn. Schepen Van Peel heeft haven, industrie en werk in zijn portefeuille. Posten die complementair zijn aan elkaar. In de Antwerpse haven staan permanent honderden vacatures open, onder andere voor procesoperators en onderhoudstechnici. “Als je kijkt naar het relatief hoge aantal werkzoekenden in Antwerpen, is dat zeer opmerkelijk. We willen er dan ook alles aan doen om die mensen naar een baan, als het even kan in de haven, te leiden. Helaas kampen havens met een imagoprobleem. Havenwerk wordt vaak ten onrechte geassocieerd met vuil, zwaar en slecht betaald werk. Er zijn juist mooie doorgroeimogelijkheden. De werkgelegenheid is onze achilleshiel. Als de vacatures niet adequaat worden ingevuld, zal de haven aan dienstverlening inboeten.”
Opslagruimte
De sterkte van een haven wordt afgemeten aan de integratie van industriële -, overslag- en logistieke activiteiten. Naast het chemische cluster heeft Antwerpen een enorm complex aan magazijnen en opslagmogelijkheden. Er is meer dan zes miljoen vierkante meter overdekte opslagruimte. “Antwerpen is veel meer dan een transithaven. Naast doorvoerhaven, wordt er veel toegevoegde waarde gecreëerd via de industriële en logistieke centra. Bijvoorbeeld bij een concern als Katoennatie is er veel slimme logistiek. Niet alleen opslaan, maar er wordt ook allerlei toegevoegde waarde gecreëerd; labeling, herverpakking, dat soort activiteiten. Met de producten die in bulk binnen komen, gebeurt er ook verder in de supply chain daadwerkelijk iets. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor roro activiteiten.”
Supply chain
“Als Havenbedrijf proberen we de hele supply chain te faciliteren. We beogen met een gunstig klimaat alle schakels zo sterk mogelijk te laten functioneren. Of het nu producenten of logistieke dienstverleners betreft: we hebben er allemaal belang bij dat er zo weinig mogelijk bottlenecks zijn.” Van Peel wijst ook op een bedrijf als Tabaknatie, dat in de afgelopen jaren voor miljoenen euro’s heeft geïnvesteerd in de bouw van een nieuw opslagmagazijn op Linkeroever. Het is het grootste opslag- en overslagbedrijf van tabak in de wereld. Ook met betrekking tot bijvoorbeeld opslag van koffie zijn er grote plannen.
Liefkenshoekspoortunnel
Op Linkeroever zijn met grote infrastructurele werken als de nieuwe Liefkenshoek-spoortunnel en de Kieldrechtsluis barrières weggenomen met het oog op gestroomlijnd goederenvervoer. De nieuwe spoorverbinding van ruim 16 kilometer verbindt de Waaslandhaven rechtstreeks met het Antwerpse havengebied op de rechteroever en het rangeerstation Antwerpen-Noord, het op één na grootste rangeerstation in Europa. Zodoende moeten de treinen niet meer omrijden via de Kennedytunnel, wat al snel een tijdwinst van drie kwartier oplevert.
Hinterland
“Er is steeds meer handling op Linkeroever. De nieuwe spoortunnel is een economisch belangrijke verbinding. Het is een logistieke gate naar het Europese hinterland. Met deze tunnel is de capaciteit voor goederenverkeer in de Antwerpse haven aanzienlijk verhoogd. Met een tunnel onder de Schelde is er een nieuwe verbinding voor goederenvervoer tussen beide oevers, zodat er meer vervoerscapaciteit is en de Kennedyspoortunnel ontlast kan worden. Zo is er veel capaciteit vrijgekomen voor reizigersverkeer. Mede in het licht van het groeiende reizigersverkeer, is de tunnel een belangrijke bijdrage aan de mobiliteit in en rond Antwerpen”, vertelt Van Peel. Doelstelling is om in 2030 vijftien procent van het containertrafiek in de Antwerpse haven via het spoor te laten verlopen, in plaats van de huidige 7 procent. Treinen met gevaarlijke goederen moeten sinds kort verplicht langs de nieuwe spoorverbinding.
Kieldrechtsluis
In de haven van Antwerpen is de grootste sluis ter wereld aangelegd: de Kieldrechtsluis (in plaats van Deurganckdoksluis). De nieuwe sluis, aan het einde van het Deurganckdok, vormt de maritieme verbinding tussen de Schelde en het Waaslandkanaal. “Via de sluis, 500 meter lang en 68 meter breed wordt de bereikbaarheid van de haven geoptimaliseerd. Het scheepvaartverkeer heeft via de nieuwe sluis snel toegang tot alle andere dokken op de Linkeroever.”
Nieuw Havenhuis
Marc Van Peel neemt ook alvast een voorschot op een andere feestelijke gebeurtenis. “Op donderdag 22 september wordt het fantastische nieuwe Havenhuis officieel geopend. Het is ontworpen door de wereldberoemde architect Zaha Hadid.” Het nieuwe Havenhuis, een architecturale mix van oud en nieuw, wordt de nieuwe hoofdzetel van het Havenbedrijf Antwerpen aan Kaai 63. Een werkplek voor 500 medewerkers en een ontmoetingsplaats voor de vele internationale contacten van de Antwerpse havengemeenschap. Het nieuwe gebouw symboliseert het dynamische en innovatieve karakter van de haven van Antwerpen.
