“Er is sprake van een verandering van een tijdperk. Uitdagingen voor de toekomst moeten niet uit de weg worden gegaan. Er moet ingezet worden op duurzame groei, maatschappelijke welvaart, nieuwe banen en economische ontwikkeling. Nieuwe groeibriljantjes creëren met het oog op de toekomst. Dat is mijn uitdaging”, aldus Allard Castelein, CEO Havenbedrijf Rotterdam, op de 70e Dag van de Haven in het nieuwe Luxor Theater in Rotterdam.
Voorzitter Jan Bert Schutrops van de 76 jaar oude Havenvereniging Rotterdam, ‘met een legioen van 2000 leden de grootste fanclub van de haven’, opende het evenement. Hij sprak voor ongeveer 500 ondernemers en bestuurders over collectieve trots op Rotterdam, waar volop geïnvesteerd en geïnnoveerd wordt om de haven de beste in de wereld te kunnen laten zijn. Schutrops kondigde de volgende spreker, burgemeester Aboutaleb, aan als ‘een rots in de branding, de Nederlander van het Jaar die inmiddels is opgevolgd door Dafne Schippers’.
Ambitie
De burgervader ziet duurzaamheid als de maat voor de haven. Met toenemende digitalisering, energieveranderingen, 3D-productietechnieken en de ambitie als stad en haven de lead te nemen in experimenten en innovaties. “We staan aan het begin van een nieuwe industriële revolutie. Grote transities staan ons te wachten waarbij we niet meer afhankelijk mogen zijn van traditionele energiebronnen. Van globalisering naar lokalisering. Hoe snel vernieuwen wij om te voorkomen dat we straks één groot industrieel luchtmuseum zijn? Daarbij gaat het om creativiteit en innovatie. En het is belangrijk om te investeren in technisch onderwijs.”
Overheid
Het maakt niet uit wie ‘de lead’ neemt als er maar nationale en Europese dynamiek ontstaat. “We doen het in de stad Rotterdam vooral met elkaar, met steun van de overheid. Een kleine of terugtrekkende overheid wil niet zeggen dat het een zwakke overheid is. Bedrijfsleven en overheid moeten er hand-in-hand voor zorgen dat de ontwikkelingen de goede kant op gaan.” Allard Castelein stond uitgebreid stil bij de transitie en noodzakelijke verandering om als Rotterdamse haven die eerste plek te kunnen blijven claimen: de haven met de beste infrastructuur ter wereld. Hij sprak onder andere over de diverse ecosystemen, de optimalisatie van Port Call, Port XL, ‘cradle to cradle’, het ontwikkelen van een ‘cool port’ voor groenten en fruit, de groei van het spoorvervoer, verdere investeringen in Maasvlakte 2 en ontwikkelingen van LNG.
Offshore
De CEO juicht productie en logistiek van offshore windenergie toe in de Haven van Rotterdam. Sif Group, Verbrugge International en het Havenbedrijf Rotterdam hebben de handen ineengeslagen voor de bouw van een productie en op- en overslag terminal in Rotterdam. Op de terminal van ruim veertig hectare gaat Sif Group, marktleider in de productie van monopiles voor de offshore wind markt op de Noordzee, stalen fundaties produceren voor offshore windparken en de olie en gas industrie. Verbrugge gaat de logistieke afwikkeling op de terminal verzorgen evenals de overslag op zeeschepen. Verbrugge is een grote logistieke speler met vestigingen in Vlissingen, Terneuzen en Zeebrugge. Door de horizon te verruimen naar Rotterdam, wordt haar portfolio verder uitgebreid.
Synergie
“Door het combineren van zowel productie als services voor op- en overslag van zware lading krijgt Rotterdam een stevige positie in de offshore windenergie” zegt Castelein. De terminal die dit jaar operationeel zal zijn, levert 200 nieuwe arbeidsplaatsen op. Het samenbrengen van productie en logistiek levert de nodige synergie op. Havenbedrijf Rotterdam legt voor de nieuwe terminal 400 meter diepzeekade aan.
Goederenoverslag
De goederenoverslag in de Rotterdamse haven is in 2015 in totaal 4,9 procent gestegen tot 466,4 miljoen ton. Die stevige groei komt bijna volledig voor rekening van de toegenomen overslag van ruwe olie en olieproducten. Naast de traditionele natte bulk zet de haven toekomstgericht in op energie-efficiency, ontwikkeling van duurzame energie en biobased chemie. Rotterdam heeft nu al een van de meest energie-efficiënte raffinage- en chemieclusters en het grootste biobased cluster ter wereld.”De lage olieprijs zorgt voor hoge marges bij de raffinaderijen, zodat ze veel ruwe olie laten aanvoeren om te raffineren. Dat geldt niet alleen voor de raffinaderijen in Europa maar ook voor die in Rusland. De laatste produceren relatief veel stookolie die via Rotterdam naar het Verre Oosten wordt verscheept. Het gevolg is een toename van de overslag van ruwe olie met 8 procent en van olieproducten met 18 procent.
Ruwe olie
De overslag van ruwe olie steeg met ruim 8 procent tot 103,1 miljoen ton, gedreven door de lage olieprijs. De aan- en afvoer van olieproducten nam 18,0 procent toe tot 88,5 miljoen ton. Naast een forse toename van de overslag van stookolie, werd meer gasolie en diesel aangevoerd voor de Europese markt. De overslag van LNG verdubbelde bijna, maar in absolute cijfers is het met 2,3 miljoen ton nog maar een klein segment. De LNG-prijzen in het Verre Oosten zijn fors gedaald en nu vergelijkbaar met die in Europa, waardoor meer gas verhandeld en verscheept wordt in onze regio. De categorie overig nat massagoed daalde een half procent tot 30,8 miljoen ton. Dit is een optelsom van verschillende ladingsoorten. Er werden minder chemische producten overgeslagen, tegenover meer palmolie en biodiesel. In totaal is 10,9 procent meer nat massagoed behandeld in Rotterdam. Omdat de totale overslag voor 48 procent uit nat massagoed bestaat, bepaalt dit segment in hoge mate het totale overslagcijfer. De overslag van ertsen en schroot nam 0,6 procent af tot 33,9 miljoen ton. Weliswaar nam de vraag naar staal iets toe, maar dit werd tenietgedaan door de import van goedkoop Chinees staal. De hoeveelheid overgeslagen kolen nam met een procent toe tot 30,7 miljoen ton. De aanvoer van kolen bestaat in Rotterdam voor ongeveer 40 procent uit cokeskolen die worden gebruikt in hoogovens en voor 60 procent uit kolen voor elektriciteitscentrales. Het overgrote deel daarvan wordt in Duitsland gebruikt. De vraag naar energiekolen nam in Duitsland af door de toename van zonne- en windenergie. In Nederland brengt de ingebruikname van twee nieuwe centrales op de Maasvlakte een toenemende vraag met zich mee. Daarnaast zorgde concentratie van de aanvoer van cokeskolen in Rotterdam voor een iets groter overslagvolume. Goede oogsten zorgden voor minder import van vooral oliezaden en veevoer, waardoor de overslag van agribulk met bijna 4 procent daalde tot 10,8 miljoen ton. De hoeveelheid overig droog massagoed nam eveneens af met bijna 4 procent tot 12,3 miljoen ton, doordat minder bouwstoffen en mineralen werden ingevoerd. Daarentegen is meer vliegas, een reststof van kolencentrales, afgevoerd naar de Verenigde Staten. Alles bij elkaar daalde het droog massagoed met een procent.
Containers
De overslag van containers daalde met een half procent tot 12,2 miljoen TEU en ruim een procent in gewicht tot 126,3 miljoen ton. Het eerste halfjaar werd 6,2 miljoen TEU overgeslagen, het tweede halfjaar 6,0 miljoen TEU. Het volume op Azië, verreweg de meest omvangrijke handelsstroom, nam over heel 2015 met 2 procent toe. Het transport van containers van en naar Latijns- en Noord-Amerika daalde. Binnen Europa nam het vervoer naar Spanje, Portugal en Groot-Brittannië toe. De sterke Britse economie is ook een belangrijke reden voor het aantrekken van het roll on roll off (roro) verkeer over de Noordzee. Daarnaast speelde mee dat transport via Calais last had van stakingen, de vluchtelingenproblematiek en storingen bij de tunnel onder het Kanaal. Het roro-verkeer nam met ruim tien procent toe tot 22 miljoen ton. Het overig stukgoed daalde 5,5 procent tot 5,7 miljoen ton. Belangrijkste reden was de eenmalige aanvoer van een reeks containerkranen in 2014. Roro en overig stukgoed vormen samen de categorie breakbulk. Deze nam met 6,5 procent toe.
Voorzittershamer
Jan Bert Schutrops legt binnenkort de voorzittershamer van de Havenvereniging Rotterdam neer omdat zijn ambtstermijn er op zit. Hij refereerde aan zijn toespraken op de Dag van de Haven in de afgelopen vier jaar en kijkt in positieve zin vooruit. “Ondanks complexe uitdagingen, gaat het wel degelijk steeds beter in de wereld. De gemiddelde levensverwachting van de wereldburger blijft stijgen, een steeds kleiner percentage leeft onder de armoedegrens en de gemiddelde welvaart blijft toenemen. In 2012 vertelde ik dat na bijna tien jaar in het buitenland gewoond te hebben, het mij opviel dat er in eigen land zo weinig waardering voor Nederland is. In welk land denk je dat het beter is? Dat land is er niet!”
Transpiratie
In 2013 ging het over soms iets te veel inspiratie en wat te weinig transpiratie. Dat passie belangrijker is dan talent. Passie om de haven van Rotterdam steeds beter te maken. Echte wil en actie. “Met inspiratie alleen kom je er niet, er moet ook gezweet worden. Passie trekt anderen aan en daardoor wordt een gemeenschap sterker. En alleen als collectief staan we echt sterk. En dat is nodig!” In 2014 had de preses het over arbeidsverhoudingen in de haven, met een actie van de FNV voor de deur van het nieuwe Luxor.
En/En denken
Schutrops vindt het ‘En/En denken’ een uitdaging: de energie transitie en onze afhankelijkheid van fossiele energie. “Onze haventonnen zijn voor meer dan de helft fossiel. In Amsterdam zelfs voor 80 procent. En alle schepen en industrie zijn voor hun energie bijna volledig afhankelijk van fossiele brandstoffen. De kolencentrale discussie staat niet alleen meer op de agenda van actiegroepen, maar we willen liever ook geen gas uit Rusland. En wel windmolens maar niet bij ons in het zicht. We willen ook geen kernenergie, geen CO2 en we willen dezelfde of liever nog betere welstand dan vandaag. We realiseren ons ook dat het effect van eventuele maatregelen in ons land uiteindelijk slechts een druppel op de groeiende wereldplaat is.”
Schone energie
Het is volgens hem goed dat we ons inzetten voor hernieuwbare en schone energie maar hij vraagt zich tegelijkertijd af of het economisch en maatschappelijk verstandig zou zijn als al het geld en alle aandacht die wij stoppen in CO2 reductie voor Nederland, niet beter ingezet zou kunnen worden voor research en ontwikkeling om technische oplossingen te creëren die wereldwijd kunnen worden toegepast. “Zou dit geen grotere positieve impact hebben op de wereldwijde milieuproblematiek? Dat gaat wederom visie, lef en daadkracht vragen. Grote, complexe keuzes met grote consequenties.”
Mainport Meewerkdagen
De student van nu is de collega of werknemer van morgen. Van maandag 23 tot en met vrijdag 27 mei worden voor de achtste keer de Mainport Meewerkdagen gehouden, om studenten een goed beeld te geven van hun carrièrekansen in de Rotterdamse haven. Tijdens deze dagen krijgen Rotterdamse studenten de mogelijkheid via een meewerkstage een dag mee te draaien binnen een bedrijf of organisatie in de Rotterdamse haven. Om successen in de haven te realiseren en te waarborgen is investering in de toekomst belangrijk.
