Koninklijke Van der Wees: indrukwekkend transport van historische U-boot
Koninklijke Van der Wees uit Dordrecht is specialist in het vervoer over water van alles wat te groot, te massaal en te volumineus is. Naast reguliere sleepdiensten voor de baggerindustrie of offshore variëren projecten van het transport van superjachten tot het transport van een duikboot uit het maritieme erfgoed. Zo heeft het bedrijf in een ongekende logistieke operatie onlangs haar expertise weer eens laten gelden door een U-boot van ongeveer 350 ton met bijzondere historie over het water te transporteren. Dit project toont niet alleen het vakmanschap van Van der Wees, maar ook de toewijding aan het behoud van maritiem erfgoed.
Project manager Kylian Klapwijk beschrijft hieronder de bijzondere reis in Duitsland van het Technik Museum in Speyer naar Haßmersheim waar de duikboot van het ponton werd gelost. Inmiddels is de duikboot weer terug in het museum.
Uniek stuk geschiedenis
De betrokken onderzeeër, een exemplaar uit 1973, is een uniek stuk geschiedenis. Het is de eerste U-boot die na de Tweede Wereldoorlog Amerikaanse wateren binnen mocht varen. De uitdaging om dit erfgoed door rivieren en sluizen in Duitsland te vervoeren, was een prestatie die zorgvuldige planning en feilloze uitvoering vergde. Het fascinerende traject van deze reis voerde van het Zuid-Duitse Speyer naar Haßmersheim.
Het hoofdkantoor van Koninklijke Van der Wees in Dordrecht.
Muggen
Het vertrekpunt van de reis was de Speyer Naturhafen, waar meteen de eerste uitdagingen zich aandienden. Door de uitzonderlijk hoge waterstand van die zomer werd het gebied geteisterd door zwermen muggen, wat het werk op locatie aanzienlijk bemoeilijkte. De ingenieurs en bemanning moesten zichzelf beschermen met paardenspray om het werk enigszins draaglijk te maken.
Smalle wateren
Daarnaast bleek de hoogte van de kade een uitdaging, omdat de duikboot op een kleiner ponton (dan gebruikt met het transport uit Kiel) werd geplaatst. Dit was nodig om door de smalle wateren van de Neckar te kunnen navigeren. Gelukkig zorgde het hoge waterpeil ervoor dat er geen ingrijpende aanpassingen aan de infrastructuur nodig waren, en kon de reis vanaf Speyer – een stad met een rijke maritieme historie – aanvangen zonder vertraging.
Millimeterwerk op de Rijn
Na Speyer voer de duikboot naar Mannheim Kübler, waar de eerste grote obstakels opdoemden. Om de esthetische waarde van de reis vast te leggen, moest de duikboot rechtstandig over de Rijn worden vervoerd. Dit leverde een spannende situatie op bij de haven van Mannheim, waar de duikboot met slechts 10 tot 15 centimeter speling onder een brug door moest varen. De precisie die hier vereist was, getuigde van het vakmanschap van de stuurmannen van Van der Wees.
Kritische controle
Voor het eerst tijdens deze reis werd de duikboot op het ponton gedraaid, zodat alles exact op zijn plaats stond en niets buitenboord stak. Deze kritische controle vergde millimeterwerk, maar bevestigde dat de voorbereidingen perfect waren uitgevoerd.
Toeristische bestemming
Het volgende station was Heidelberg, waar de duikboot twee dagen aanmeerde. Ondanks het slechte weer was dit een belangrijk moment in de reis, aangezien Heidelberg een geliefde toeristische bestemming is. Hier begon ook het eerste stuk van de Neckar, wat betekende dat de duikboot moest worden gekanteld om onder de bruggen door te kunnen varen. Vooral de brug van Ladenburg bleek een enorme uitdaging. De lage, ronde brug vereiste uiterste precisie en stuurmanskunsten om zonder schade gepasseerd te worden.
Diepgang
De brug direct na Heidelberg, bij de sluis, was nog krapper, maar doordat deze vlak was, werd het sturen iets eenvoudiger. Het traject door de Neckar was een technische uitdaging, omdat de duikboot vaak moest worden geballast en gepompt. Dit was nodig om de diepgang aan te passen aan de verschillende sluisdrempels en brughoogtes op de route. Ondanks de uitdagingen in Heidelberg organiseerde het lokale museum verschillende evenementen, zoals een lichtshow en rondvaarten, die de aanwezigheid van de duikboot extra bijzonder maakten.
De strategisch gelegen locatie van Koninklijke Van der Wees in Dordrecht.
Schilderachtige valleien
De reis vervolgde door de schilderachtige valleien van de Neckar, wat zorgde voor enkele van de mooiste momenten van het transport. Bij aankomst in Eberbach werd de duikboot verwelkomd met een heuse beachparty naast de kade. Ondanks het feestelijke karakter bleef het hard werken voor de bemanning, want de duikboot moest natuurlijk wel rechtstandig te zien zijn tijdens dit feest. Het draaimechanisme kon dus weer in gang gezet worden en zo ook de benodigde ballast activiteiten. De schoonheid van dit stuk van de route, gecombineerd met het intensieve werk achter de schermen, maakte deze stop een onvergetelijk onderdeel van de reis.
Haßmersheim
Het eindpunt van de reis was Haßmersheim, waar de duikboot van het ponton moest worden gelost. Dit bleek wederom geen eenvoudige opgave. Verschillende vergunningen en onderwaterleidingen bemoeilijkten het gebruik van ankers, en de eerste vergunning voor het lossen gaf alleen ’s nachts toestemming tussen 22.00 en 06.00 uur. Dit was zowel voor het museum als de bemanning van Van der Wees onacceptabel vanwege de beperkte zichtbaarheid en veiligheidsrisico’s.
Compromis
Na intensieve onderhandelingen met de Duitse Rijkswaterstaat werd uiteindelijk een compromis bereikt. Dankzij de tussenkomst van een kennis van het museum, die een rol had binnen de Duitse regering, werd een vergunning afgegeven om te lossen tussen 04.00 en 10.00 uur. Ondanks de korte tijdsspanne slaagde de bemanning erin om het werk efficiënt uit te voeren, onder het toeziend oog van zo’n 400 nieuwsgierige toeschouwers die midden in de nacht waren komen opdagen.
Impact
De burgemeester van Haßmersheim merkte later op dat de dorpsgemeenschap meer bezoekers had ontvangen tijdens deze operatie dan in een heel jaar, inclusief het carnavalsseizoen. Dit benadrukt de impact die het transport van een dergelijk historisch object kan hebben op lokale gemeenschappen.
Perfecte Samenwerking
Het transport van de duikboot van Speyer naar Haßmersheim was een logistiek hoogstandje dat duidelijk maakte waarom Koninklijke Van der Wees Watertransporten zo’n gerespecteerde naam is in de wereld van maritieme logistiek. Van de complexe manoeuvres door smalle bruggen en sluizen tot het lastige balanceren en ballasten: elk aspect van het transport werd met zorg en precisie uitgevoerd.
Jaar voorbereiding
Deze operatie, die ruim een jaar voorbereiding vergde, toonde niet alleen de technische bekwaamheid van Van der Wees Watertransporten en Kuebler Spedition, maar ook het vermogen om met verschillende partijen samen te werken. Of het nu ging om het verkrijgen van vergunningen of het inspelen op lokale omstandigheden, het team wist elk obstakel te overwinnen.
Eerbetoon
Dit transport was meer dan een logistieke uitdaging; het was een eerbetoon aan de maritieme geschiedenis. Koninklijke Van der Wees Transporten heeft samen met Kuebler Spedition reeds vaker unieke exemplaren naar het Technik Museum in Speyer mogen transporteren. Een Boeing 737, Concorde, zeegaande redding cruiser en heuse Space Shuttle gingen deze U-boot in voorafgaande jaren al voor.
Vakmanschap
Deze bijzondere operatie zal nog lang herinnerd worden door iedereen die erbij betrokken was, van de ingenieurs en bemanning tot de inwoners van de steden en dorpen langs de route. Het toont de kracht van samenwerking en het belang van vakmanschap in maritiem transport.
Goede samenwerking
Project manager Kylian Klapwijk: ,,Toen ik bij Van der Wees kwam werken in 2023 werd mij alles geleerd en verteld over exceptioneel transport van onder andere industriële machines, kranen, heihamers, transformatoren en generatoren. Toen de aanvraag voor een duikboot kwam, was dat toch net even wat anders. Door een goede samenwerking met mijn collega’s, die al in 2017 van dit project hadden vernomen, konden we het transport van deze duikboot snel implementeren.”
Live stream
Er werd veel tijd in de voorbereiding van het transport gestoken. ,,Hiermee had je enerzijds veel tijd om dingen door te spreken en op de lastige locaties te gaan kijken en anderzijds tijdens het transport ook de tijd om te genieten van het stukje techniek wat je met elkaar neergezet hebt. Zo kon ik goed zien hoe veel dit los maakte in Duitsland en het is onwerkelijk hoeveel aandacht het transport heeft gekregen. Zo was er bijvoorbeeld ook een Live stream van het transport, welke in totaal meer dan een miljoen views verzameld heeft gedurende de tijd van het transport.“
Vloot
Koninklijke Van der Wees uit Dordrecht is specialist in exceptioneel transport over het water. Daarvoor heeft het een eigen vloot van 7 duw/sleepboten en 20 pontons ter beschikking. Door de grote afmetingen past de lading vaak niet in een binnenvaartschip, maar dan biedt een ponton uitkomst.
Logistiek
Naast het Watertransport wordt de Koninklijke van der Wees Groep gevormd door de divisies Wegtransport en Logistiek. De onderneming beschikt in Dordrecht over een opslagterrein van 90.000 vierkante meter, inclusief acht geconditioneerde opslagloodsen. De kade is geschikt voor schepen tot 5.5 meter diepgang.
One-stop dienstverlener
Voor al het transport dat niet over de weg of met conventionele schepen vervoerd kan worden vanwege gewicht of afmetingen biedt Koninklijke Van der Wees een adequate oplossing. Het bedrijf is one-stop dienstverlener op het gebied van water- en wegtransport, logistiek en op- en overslag. De locatie in Dordrecht is strategisch gelegen tussen Rotterdam, Moerdijk en Antwerpen.
