De binnenvaart is het professioneel vervoer van talrijke ladingsoorten over de Europese binnenwateren. Met de binnenvaartschepen worden containers en droge bulklading – zoals staal, constructie, kolen, kunstmest, zand, grind, agrarische producten – voor een grote groep opdrachtgevers naar de klant gebracht. Soms is het de ene dag laden en de andere dag lossen, maar dat is uiteraard sterk afhankelijk van de te overbruggen afstanden. De vaartijd bijvoorbeeld van Tata Steel in IJmuiden tot Maastricht is ongeveer 27 uur, maar daarmee wordt wel de lading van 120 vrachtwagens overgebracht. De binnenvaart is een uitstekende vervoersmodaliteit als alternatief voor of aanvulling op andere vormen van transport binnen de logistieke keten. De binnenvaart heeft zelfs een vervoersaandeel van ruim 30 procent in Nederland. Ons land heeft met ongeveer 12.000 binnenvaartschepen in deze sector zelfs de grootste vloot van Europa.
Knooppunten
Binnenhavens zijn knooppunten waar lading van transportmodaliteit wisselt, aankomt of vertrekt. Europa zet in op de binnenvaart omdat het vervoer over het water veel meer toekomstbestendig is. Conform het Witboek van de Europese Commissie zal in 2030 dertig procent van alle transporten in Europa over water of spoor geschieden. Naar verwachting zal dat in 2050 zelfs meer dan de helft zijn. In deze richtlijn van de Europese Commissie gaat het om afstanden langer dan 300 kilometer, maar ook voor kortere transporten is de binnenvaart prima geschikt.
Soepele bedrijfsoverdracht
Veel binnenvaartschippers kampen met opvolgingsproblemen. De Particuliere Transport Coöperatie (PTC), die bestaat uit een gevarieerde vloot van een vijftigtal 500 tot 3500 tons schepen, werkt daarom samen met Rabobank en Collin Crowdfund om tot toegankelijke financieringsvormen te komen voor de binnenvaart. De samenwerking heeft als doelstelling het toetreden van jonge ondernemers, een soepele bedrijfsoverdracht, investeringen in duurzaamheid en een mogelijke toetreding tot de PTC.
Fluctuerende markt
,,De banken eisen een eigen financiële inbreng van startende ondernemers, die gaan opereren in een sterk fluctuerende sector. Voor veel schippers is er afhankelijk van de markt het ene jaar veel winst, terwijl het andere jaar problematisch kan zijn. Wij hopen ook de bedrijfsopvolging voor schepen tot 1500 ton een stimulans te geven. Een toenemend aantal van deze binnenvaartschepen is de afgelopen jaren noodgedwongen naar de sloop gegaan. Dat is ook vanuit de vervoersgarantie van PTC een ongewenste situatie. Wij willen graag nieuwe leden in deze moeilijk te financieren tonnagegroep laten aansluiten.”, aldus Hans Hulsker, Manager Sales & Acquisitie van PTC.
Kredietlimiet hoger
Nieuwbouw is er vandaag de dag praktisch alleen van grote schepen. De grotere maat zorgt namelijk voor meer omzet. ,,De binnenvaart moet echter de markt tot in de haarvaten blijven bedienen. Daar rekenen de klanten op. Met de samenwerking tussen PTC, Rabobank en Collin Crowdfund wordt de kredietlimiet hoger voor de schipper die zijn vaartuig wil financieren. Daarbij is het bouwjaar veel minder bepalend. Er wordt veel meer gelet op de kwaliteit en de inzetbaarheid van het schip. Een schip is gemakkelijker te financieren als het technisch goed in orde is.”
Vader op zoon
Opvolging van vader op zoon is bepaald geen vanzelfsprekendheid meer in de binnenvaart. ,,Bedrijfsoverdracht is een groot probleem in deze sector. De samenwerking aan boord heeft mede ten doel dat ook een goede medewerker ondernemer kan worden. Ondersteund door de uittredende schipper, die optreedt als een soort supervisor, kan die werknemer de nieuwe eigenaar worden. Zodoende proberen we de vloot in stand te houden. De schepen in de kleinere klassen zijn een mooie opstap voor jonge startende ondernemers”, vertelt Hans Hulsker.
Zilveren jubileum
Door de historisch lange periode met laag water dit jaar staat er een enorme druk op de binnenvaart. Veel schepen worden door de stijgende marktprijzen richting de Rijn getrokken waardoor de coöperatie alle zeilen bij moet zetten om de juiste koers te blijven varen en al de klanten met dezelfde kwaliteiten te blijven bedienen. PTC zorgt al bijna 25 jaar voor deze stabiliteit. De op 7 januari 1994 opgerichte coöperatie staat in de komende maanden in het teken van het zilveren jubileum. Na de ledenvergadering met feestavond medio december 2018 wordt in maart 2019 het jubileum gevierd met klanten en relaties.
Tata Steel
De ontwikkeling van gerecycelde kunststof rolgoten, Connect Coil Carrier (CCC) in het ruim is een mooi voorbeeld van samenwerking tussen PTC en Tata Steel, een van de grootste klanten van de coöperatie. Via een gebruiksvriendelijk kliksysteem kunnen de rollenhouders gemakkelijk in elkaar gezet worden. De lading ligt veilig en stabiel en de rolgoten rusten precies op de spanten. Het is een enorm voordeel qua afhandeling en efficiency, ook voor de bevrachter. Bovendien behoudt de schipper zijn flexibiliteit met het oog op andere ladingsoorten. Tevens is het milieu ook een winnaar want men bespaart circa 50 hectare bos per jaar door besparing van stuwmateriaal. Een win-win situatie dus voor zowel binnenvaartschipper als verlader.
Kracht
De Particuliere Transport Coöperatie (PTC) bestaat uit een gevarieerde vloot van een vijftigtal 500 tot 3500 tons schepen. De coöperatie biedt zekerheid voor haar leden. Dat zijn de schipper-eigenaars van een moderne vloot. ,,De kracht is onze samenwerking. We hebben voldoende vast werk om al onze leden dagelijks te laten varen, al gooit de lange laag water periode wel wat roet in het eten. De schepen van PTC kunnen ook in de kleinere haarvaten van de waterwegen komen. De scheepsverhouding binnen PTC is afgestemd op het ladingpakket waardoor de samenstelling van onze vloot goed in balans is. Onder het motto ‘Samen staan we sterk’ hebben we de conjuncturele schommelingen in de afgelopen jaren goed doorstaan”, aldus Hulsker.
350 industriële binnenhavens
Nederland telt ongeveer 350 industriële binnenhavens, waarvan dertig containerhavens. In deze inland terminals en de honderden bulk- en stukgoedhavens wordt bij elkaar net zoveel verdiend als in de zeehavens. Grote goederenstromen worden vervoerd over het water tussen bestemmingen in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en het Donaugebied.
Milieuvriendelijk
De binnenvaart heeft diverse voordelen voor economie, mens en maatschappij. Deze vervoersmodaliteit is milieuvriendelijk en veilig, opereert zowel nationaal als grensoverschrijdend, beschikt over een omvangrijke vloot met een grote diversiteit aan scheepstypen en biedt moderne logistieke en innovatieve oplossingen.
Seine-Nord
De aanleg van het Seine-Nord Kanaal is een belangrijke doelstelling in het Trans-Europese Netwerk voor Transport (TEN-T). In de afgelopen dertig jaar zijn er weinig initiatieven geweest in de binnenwateren die belangrijker en ambitieuzer waren dan de aanleg van dit kanaal. Ze zal het Seine-bekken, en in het bijzonder de agglomeratie van Parijs, ontsluiten voor binnenvaartschepen en duwkonvooien van en naar het waterwegennetwerk in Noordwest Europa.
Duurzaam transport
De binnenvaart ontwikkelt zich als trendsetter in duurzaam transport en is volop bezig om ICT te integreren in de logistieke processen. Dit leidt tot een hoge mate van efficiency. De binnenvaart kan ook een belangrijke bijdrage leveren om het fileprobleem op de wegen op te lossen. De uitstoot van CO2 per ton vervoerde lading is via de binnenvaart zes keer minder dan bij vervoer over de weg.
Werkelijke uitstoot CO2
PTC is nu al een paar jaar bezig met m.s. Hendrika om de werkelijke uitstoot van CO2 te meten. De on-board apparatuur meet continu de CO2 (en CO en NOx) concentraties in percentage (ppm voor CO en NOx). De correctiefactoren worden berekend op basis van de brandstofsamenstelling, de omgevingslucht, inlaatlucht omstandigheden (vochtigheid, druk, temperatuur) en andere parameters en toegepast op deze gemeten concentraties. Dit is om rekening te houden met de werkelijke omstandigheden. Alle berekeningen zijn in overeenstemming met internationaal erkende normen, met inbegrip van de CCR-commissie.
Meten aan de pijp
,,Omdat CO2 accuraat om de vijf seconden in de uitlaatgassen wordt gemeten, is deze niet afhankelijk van de belasting, de motorconditie, de ladinggrootte, de stroom, de wind, het verkeer en vele andere parameters. Daardoor geeft deze methode in het algemeen een veel nauwkeuriger beeld van de CO2-uitstoot in het volledige operationele spectrum van de motor. Kortom ‘Meten aan de pijp’ zou de basis moeten zijn voor vergroening in de binnenvaart. Wij wachten echter al vier jaar op erkenning vanuit de overheid”, zegt de manager van PTC.
Waakzaam
De binnenhavens moeten waakzaam blijven, anders kan zelfs op het gebied van duurzaamheid een achterstand worden opgelopen. De binnenvaart is niet meer vanzelfsprekend de schoonste vorm van vervoer. Goederentransport per (elektrische) trein is al milieuvriendelijker dan met een binnenvaartschip. Ook de vrachtwagens zijn met een duurzame inhaalslag bezig ten opzichte van de binnenvaart. Een binnenvaartschip houdt weliswaar vele vrachtwagens van de weg, maar terwijl een motor van een binnenvaartschip gemiddeld dertig jaar mee gaat, wordt een vrachtwagen al na 5 á 6 jaar vervangen. De motoren van de vrachtwagens worden dus steeds zuiniger. Van de totale vloot in Nederland van 12.000 binnenvaartschepen wordt jaarlijks slechts een honderdtal motoren vervangen.
Nieuwe Europese norm
,,Een motor van een binnenvaartschip gaat zelden kapot. In 2020 moeten echter alle motoren van binnenvaartschepen aan de nieuwe Europese norm voldoen, bijna 1 op 1 vergelijkbaar met Euro 6 vrachtwagens. Zo’n nieuwe motor vergt een investering van 3 tot 5 ton. Dat is bijna net zoveel als voor een nieuw schip in de kleinere tonnage klasse. Probleem is echter dat nagenoeg alleen nog grotere schepen nieuw gebouwd worden”, legt Hulsker uit.
Waterstof
De aangescherpte Europese regelgeving zorgt dus voor een extra uitdaging in de sector. ,,Vandaar dat er alternatieven bedacht worden om de bestaande schepen toch te kunnen laten doorvaren. Het is een van de redenen dat wij inzetten op waterstof. PTC gaat eind oktober samen met Tata Steel, Port of Amsterdam en TU Delft een campagne opstarten met betrekking tot het groener varen op waterstof. Het is nu nog allemaal in de onderzoeksfase maar de basis is gelegd.
Hou de campagne www.waterstofophetwater.nl dus in de gaten.”
