In de scheepvaart mag steeds minder afval over boord. Daarom vaart een groot deel van de wereldvloot rond met vacuümtoiletten en verwerkingssystemen voor afvalwater van het Finse Evac Oy. Ook voor de verwerking van voedselresten levert Evac Oy de benodigde systemen. De laatste ontwikkeling zijn oplossingen om ook vast afval zoals glas te vergruizen en karton plat te drukken zodat het ruimtebesparend op schepen kan worden opgeslagen om in de eerstvolgende haven te kunnen lossen. In Nederland, België en Luxemburg is QUA-VAC verantwoordelijk voor de distributie van de Evac-systemen.
Ze laten een plastic Spa-flesje met volledig doorzichtig, bijna helemaal helder, schoon water zien. Dat is het water zoals het er aan het einde van de pijp uitkomt als alle afvalwater van een schip is gezuiverd in de installaties van het Finse Evac. Cees Lam, salesmanager en zijn collega technical commission Stefan Hoonakker laten het met de nodige trots zien. Want zij zijn als medewerkers van het Nederlandse bedrijf QUA-VAC in de Benelux verantwoordelijk voor verkoop en installatie van de producten van Evac Oy.
QUA-VAC, met hoofdzetel in Almere, is specialist in ontwerp en installatie van vacuüm-systemen voor afvoer en verwerking van afvalwater. Naast systemen voor gebouwen en bedrijfscomplexen is QUA-VAC de distributeur voor de systemen van Evac, globaal marktleider in afvalwatersystemen voor de internationale scheepvaart, zowel in de zee- als binnenvaart. Vacuüm-afvalwatersystemen zijn de beste oplossing voor schepen omdat ze veel minder water nodig hebben dan traditionele op zwaartekracht gebaseerde systemen. Per spoelbeurt heeft een vacuümsysteem slechts 1,2 liter water nodig waar een traditioneel systeem al gauw zes liter verbruikt.
Het inmiddels vijftig jaar actieve QUA-VAC telt als groep een veertigtal medewerkers waarvan achttien op de vestiging in Almere en de rest verspreid over nevenvestigingen in Duitsland en India. In Almere vindt de engineering, controle en assemblage van de systemen plaats die QUA-VAC levert aan de op Nederlandse werven gebouwde schepen. Een andere belangrijke markt is inbouw bij vervanging en de service van de bestaande systemen op schepen die Nederlandse havens aandoen.
Van groot tot klein
Afvalwater vanuit het toilet, de keuken en wasserij mag al enkele decennia niet meer ongezuiverd over boord worden gepompt, niet op de Rijn en andere binnenwateren en ook niet meer op zee. QUA-VAC levert daarvoor al sinds de jaren negentig de vacuüm afvalwatersystemen van Evac. In de loop der tijd zijn de eisen aan het geloosde water steeds strenger geworden. Vandaar dat Evac nu afvalwaterzuiveringssystemen bouwt die het water zuiveren met membraan bioreactor technologie. QUA-VAC levert en installeert deze systemen van op kleine binnenvaartschepen tot op de grootste zeeschepen.
De kleinste installatie kan iets van 2,25 kuub per dag aan en meet (l x b x h in mm) 1430 x 2510 x 2200. De grootste standaardinstallatie gaat naar 2335 x 4840 x 2200. Op een riviercruiseschip gaat er al gauw tot 70 kuub per dag doorheen. En voor capaciteiten boven de 70 kuub per dag, denk aan grote cruiseschepen, worden de installaties op basis van specificaties van de klant gemaakt. De waterzuiveringsinstallaties van Evac kunnen alle soorten verontreinigd water aan, zowel zwart als grijs water vanuit toilet, keukens, douches en wasserijen. En dan komt er dus bijna schoon water uit zoals eerder in dit artikel genoemd.
Voor de verwerking van voedselresten die niet meer door de gootsteen kunnen uit de grotere keukens, denk aan grotere schepen met grotere bemanningen maar met name ook de cruiseschepen met veel passagiers aan boord levert Evac aparte food waste management vacuüm systemen. Daarmee worden voedselresten verwerkt tot een slurry die in een aparte tank kan worden opgevangen voor lossing in een eerstvolgende haven. Vroeger gingen voedselresten gewoon overboord maar dat mag dus niet meer. Ook mogen ze niet meer via het afvalwater worden geloosd.
Nederlandse markt
Op de Nederlandse markt levert QUA-VAC de systemen van Evac aan een uitgebreide klantenkring van de werven van zeeschepen, de binnenvaart maar met name ook de riviercruiseschepen en de superjachtbouw. “Wij bouwen onze systemen op vrijwel alle werven in, of het nu gaat om de zee- of de binnenvaart, we komen op alle werven,” vertelt Cees Lam. Vooral de riviercruisevaart heeft de afgelopen tien jaar een grote opgang gemaakt met inmiddels honderden schepen op de grote rivieren als vooral de Rijn, Donau, Elbe, Seine en Rhône. QUA-VAC levert de systemen van Evac aan de werven. In Almere doet QUA-VAC de engineering van al het benodigde leidingenwerk en hoe de systemen op het schip moeten worden ingebouwd.
En de scheepsbouw mag het dan afgelopen jaren wat moeilijker hebben gehad met minder nieuwbouworders maar daar heeft QUA-VA volgens Cees Lam niet zo heel veel last van gehad. “Ook als het minder goed gaat zijn er toch altijd opdrachtgevers die in ieder geval een kwalitatief goed product willen hebben. Als het te goed gaat heb je nog wel eens dat men een zijsprong wil maken naar de concurrent. Maar ik kan gelukkig vaststellen dat wij niet zo heel veel last van de recessie hebben gehad,” zegt Cees Lam.
Daar komt bij dat er voor de medewerkers van QUA-VAC altijd wel werk is want naast de inbouw, de grootste markt, is er die van de service. Vacuüm-afvalwaterzuiveringssytemen gaan in principe een leven lang mee bij een gemiddelde levensduur van een schip van 25-30 jaar. Ze moeten een a twee keer per jaar worden gecontroleerd. Technici van de rederij of de scheepswerktuigkundigen kunnen dat in principe ook zelf doen waarvoor ze bij QUA-VAC de benodigde trainingen kunnen volgen. Daarnaast zijn er de tussentijdse aanpassingen die QUA-VAC moet toepassen wanneer de milieueisen van de IMO, de VN-organisatie voor de zeescheepvaart in Londen, of de CCR, de Centrale Commissie voor de Rijnvaart in Straatsburg, weer strenger worden. Sinds 2012 mogen bijvoorbeeld ook zeeschepen nergens meer ongezuiverd afvalwater lozen.
Vast afval gecomprimeerd
Voor het overboord kieperen van alle vormen van vast afval gelden al veel langer verboden. En hoe meer mensen aan boord, hoe meer afval er wordt geproduceerd. Een probleem voor veel schepen en hun eigenaren is dat ze lang niet in elke haven hun afval kunnen afgeven bij een gespecialiseerd bedrijf in het ophalen van scheepsafval zoals het in de meeste Nederlandse havens bekende Bek en Verburg. Schepen moeten dan hun afval aan boord opslaan waarvoor vaak maar een zeer beperkte ruimte beschikbaar is want een schip is er om waardevolle lading te transporteren en niet voor het opslaan van waardeloos afval.
Om oplossingen voor dit probleem te bieden heeft Evac daarom nu apparaten ontwikkeld die het droge afval tot een minimum aan ruimtebeslag terugbrengen. Voor afvalglas zijn er de Evac EGC 521 en EGC 55 glass crushers die lege flessen vergruizen waarna dit in handzame containers kan worden opgeslagen. Voor het zo compact mogelijk opslaan van karton, papier en plastic heeft Evac zogeheten compactors ontwikkeld die het afval tot compacte balen kunnen samenpersen. Die balen hebben dan weinig ruimte nodig om te worden opgeslagen.
Een van de laatste aparte projecten waar QUA-VAC de Evac-systemen voor heeft kunnen leveren is de retrofit van het voormalige binnenvaart-hospitaalschip de Henry Dunant die nu is omgebouwd tot riviercruiseschip. Met het oog hierop is het schip met compleet nieuwe systemen voor verwerking van afval uitgerust. “Het voordeel van toepassing van vacuüm systemen is dat ze altijd minder ruimte nodig hebben dan alle andere soorten systemen. Bovendien bieden ze een goede oplossing voor het probleem van geuroverlast,” zegt Cees Lam.
Eisen steeds strenger
Over de toekomst hoeven QUA-VAC en Evac zich geen zorgen te maken. Nieuwe milieueisen van de IMO en CCR zullen alleen maar strenger worden en aanvullende systemen vereisen. Daarnaast groeit de behoefte aan ruimtebesparende systemen waarvoor Evac de oplossingen heeft.
