Foto: Copyright Fluxys – Photographer P. Henderyckx
Reders in vooral Nederland en Duitsland zitten er nog over te dubben maar de Belgische gasnetbeheerder Fluxys is al helemaal klaar voor de verwachte opmars van LNG (vloeibaar gemaakt aardgas) als brandstof voor de scheepvaart, zowel op zee als op de binnenwateren en trouwens ook voor gebruik in het wegtransport.
Fluxys is druk bezig om zijn terminal voor de overslag van LNG in de haven van Zeebrugge uit te bouwen tot een hub voor de levering van LNG in Noordwest-Europa en volgens woordvoerder Laurent Remy is geen terminal zo ver als Fluxys Zeebrugge. Het hele investeringsprogramma van Fluxys voor wat betreft LNG is er op gericht om de voorsprong die Fluxys op dit gebied heeft, te behouden.
Zeker is dat de Fluxys LNG-terminal in Zeebrugge in de Benelux en omringende landen als Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk voorop loopt in het beschikbaar maken van LNG als brandstof voor de scheepvaart en het wegtransport. Het Rotterdamse Anthony Veder laadt in Zeebrugge LNG voor distributie in Scandinavië. En de eerste Nederlandse binnenvaartschepen die op LNG kunnen varen, krijgen hun brandstof per truck uit Zeebrugge aangeleverd.
De voorsprong die Fluxys met zijn LNG-terminal in Zeebrugge heeft opgebouwd, stoelt op een geschiedenis die teruggaat tot 1975 toen België een contract sloot met het Algerijnse Sonatrach voor de levering van LNG. Gas wat toen vooral bestemd was voor de eigen energievoorziening en om niet alleen afhankelijk te zijn van Nederlands aardgas. Om dat gas in België te krijgen werd in 1978 begonnen met de bouw van de LNG-terminal in Zeebrugge.
Deze werd in 1987 in gebruik genomen op basis van een 20-jarig contract met de Algerijnen voor de levering van gas voor de Belgische markt. Naast de leidingen voor het transport voor het laagcalorische gas uit Slochteren ontwikkelde zich zo ook in België een netwerk voor de distributie van het in Zeebrugge aangevoerde hoogcalorische Algerijnse aardgas.
Toen in 2008 het 20-jarige contract met Algerije afliep, gooide Fluxys het beleid om in overeenstemming met de nieuwe marktbehoeften en besloot er een terminal van te maken voor op- en overslag en distributie van LNG in Noordwest-Europa. Ook het eigen leidingennetwerk van Fluxys was hier in de tussentijd al flink voor uitgebouwd met verbindingen naar het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Nederland, Duitsland en later zelfs tot in Zwitserland. Verder neemt Fluxys ook nog deel in een leiding van Griekenland naar Italië .
Voor het gebruik van de terminal in Zeebrugge heeft Fluxys met drie partijen lange termijn contracten afgesloten, Qatar Petroleum/ExxonMobil (intussen geassigned aan EDFT), het Italiaanse ENI en het Franse GDF Suez. Die drie hebben voor in totaal 110 van de ca. maximum 140 beschikbare slots per jaar voor het laden of lossen van LNG-tankers geboekt tot 2027. Dat aantal van 140 heeft te maken met het feit dat grote LNG-carriers enkel bij hoog/laag watertij mogen binnenvaren wanneer zijwaartse stroming aan de ingang van de haven minimaal is. Dat is nodig om met de diepstekende grote LNG-carriers de haven van Zeebrugge veilig te kunnen binnen-varen.
Vorig jaar losten slechts 37 LNG-carriers hun lading in Zeebrugge omdat de vraag vanuit Azië en Zuid-Amerika naar LNG veel groter was dan in Europa. Er is zelfs LNG vanuit Zeebrugge weer geladen voor verscheping naar Azië en Latijns-Amerika. Maar de vraag naar LNG zal ook in Europa stijgen. In de strijd tegen de klimaatverandering en het terugdringen van de uitstoot van het broeikasgas CO2 en andere verontreinigende stoffen als zwavel, stikstof en fijnstof zet Europa in op het stimuleren van het gebruik van LNG in het transport, om te beginnen de binnenvaart, zeescheepvaart en het wegtransport.
Daar komt bij dat de zeescheepvaart in het zogeheten SECA-gebied van Noordwest-Europa, waarbij SECA staat voor Sulfer Emission Control Area, per 1 januari aanstaande in Het Kanaal, de Noord- en Oostzee nog slechts brandstof met maximaal 0,1 procent aan zwavel mag gebruiken. Het gebruik van de hoogzwavelige stookolie mag alleen in combinatie met installatie van miljoenen kostende rookgasreinigingsinstallaties (scrubbers). Als alternatief hebben reders de keus tussen het gebruik van de nu al de helft duurdere marine gasolie of overschakelen op het gebruik van LNG als brandstof. Het probleem hiermee is dat dit laatste in bijna alle gevallen betekent de bouw van nieuwe schepen. Niettegenstaande de hoge investeringskosten om bestaande schepen om te bouwen naar LNG, zijn er verschillende binnenvaartschepen en zeegaande schepen omgebouwd naar LNG en veel anderen zijn dit van plan wegens de lagere kostprijs van LNG als brandstof.
Om het gebruik van LNG als brandstof mogelijk te maken is infrastructuur nodig die Fluxys in Zeebrugge al voor een groot deel kan bieden. Fluxys is er namelijk al vroegtijdig mee begonnen om ook het laden van schepen met LNG mogelijk te maken. En in 2010 had Fluxys de primeur met het laden van de Coral Methane (7551 m3) van het Rotterdamse Anthony Veder dat LNG kwam laden voor distributie in Scandinavië waar inmiddels al enkele tientallen schepen, vooral veerboten, op LNG rondvaren.
De kleine Coral Methane is volgens Kwinten Standaert, de commercieel verantwoordelijke van Fluxys voor LNG-diensten, zo’n beetje de kleinste maat tanker die nog aan de bestaande grote steiger in Zeebrugge kan worden geladen. Dat heeft er mee te maken dat de grote laad- en losarmen op de bestaande steiger niet lager kunnen gaan. Overigens heeft Anthony Veder inmiddels zelf al een tweede, twee keer zo grote LNG-tanker in de vaart gebracht.
Standaert legt uit dat de oorspronkelijke grote steiger immers was gebouwd voor het lossen van standaard LNG-carriers. Deze standaard LNG-tankers kunnen om en bij 140.000 m3 aan LNG laden. Maar inmiddels zijn er ook Q-Flex (210.000 m3) en de grootste klasse van Q-max (266.000 m3) in de vaart gekomen. Om ook schepen in deze Q-max-klasse te kunnen ontvangen moest overigens het havenbekken bij de steiger verder worden uitgebaggerd.
Naast de primeur van het laden van een eerste LNG-distributietanker was 2010 echter ook het jaar waarin voor het eerst op commerciële basis trucks met LNG werden geladen. Dit nu ontwikkelt zich razendsnel en dit jaar zullen er al meer dan 1900 tankwagens zijn die met op de terminal in Zeebrugge geladen LNG Europa ingaan om hun lading te lossen bij fabrieken, voor het bunkeren van op LNG varende binnenvaartschepen in Antwerpen, Rotterdam (en sinds kort ook Amsterdam) en tenslotte om LNG tankstations te bevoorraden.
De tankinstallatie op de terminal in Zeebrugge heeft een jaarlijkse maximale capaciteit van ca. 4000 trucks maar zo nodig kan er een tweede tankinstallatie bijgebouwd worden. Inmiddels heeft de haven van Zeebrugge de eerste zeeschepen langs gehad die LNG kwamen bunkeren. Dat betrof twee in Turkije gebouwde havenslepers die op LNG varen en in Zeebrugge met een in de LNG terminal geladen tankwagen van brandstof werden voorzien.
Maar inmiddels is Fluxys in Zeebrugge ook begonnen aan de bouw van een tweede steiger voor de ontvangst van juist de kleinere schepen vanaf ca. 2000 m3. Deze tweede steiger moet volgend jaar gereedkomen, op tijd voor het kunnen ontvangen van LNG-bunkerschepen (reeds 200 aanmeerslots zijn op langetermijn geboekt). Medio dit jaar maakte een samenwerkingsverband van Mitsubishi, de Japanse rederij NYK en GDF Suez bekend een LNG-bunkertanker van 5000 m3 te laten bouwen.
Dit LNG-bunkerschip moet onder andere straks twee in aanbouw zijnde carcarriers van rederij UECC (United European Car Carriers) van brandstof gaan voorzien. UECC is overigens een joint venture van het Zweedse Wallenius en NYK, vandaar de betrokkenheid van deze Japanse rederij bij de bouw van het LNG-bunkerschip. Datzelfde NYK studeert trouwens ook op de mogelijkheid om containerschepen op LNG te laten varen.
Verder heeft ook het tussen Frankrijk, Engeland en Spanje varende Franse Brittany Ferries onlangs besloten een nieuwe grote ferry op LNG te laten bouwen. Verder hebben bij Fluxys ook andere Belgische en buitenlandse reders aangeklopt om te informeren naar de mogelijkheden om (nieuw te bouwen en omgebouwde) schepen op LNG uit Zeebrugge te laten varen. Overigens zal de in aanbouw zijnde LNG-bunkertanker waarschijnlijk vanuit Zeebrugge ook schepen in naburige havens, Gent, Antwerpen, Oostende, van LNG kunnen gaan voorzien. GDF Suez is nog op zoek naar nieuwe klanten voor dit bunkerschip.
Naast de zeescheepvaart en binnenvaart werkt Fluxys ook aan het stimuleren van het gebruik van LNG als brandstof voor het wegtransport. Zo bouwt Fluxys in Veurne in de Vlaamse Westhoek aan een tankstation voor het tanken van trucks van onder andere het in Veurne gevestigde transportbedrijf Mattheeuws. Dit transportbedrijf bestelde begin dit jaar in een klap 26 Volvo-trucks die kunnen rijden op een mengsel van LNG (60 procent) en diesel (40 procent). Al deze ontwikkelingen passen in de doelstelling van Fluxys om het gebruik van LNG als brandstof zo wijd mogelijk beschikbaar te maken.
