Ondanks de lage olieprijs blijft de Belgische distributeur van aardgas Fluxys gestaag investeren in de uitbreiding van infrastructuur voor de levering van LNG (vloeibaar gemaakt aardgas) aan wegtransport en scheepvaart. Onlangs is de investeringsbeslissing genomen voor de bouw op de terminal in Zeebrugge in de tweede helft van volgend jaar van een tweede vulinstallatie voor tankwagens. Daarnaast studeert Fluxys op een plan voor de aanleg na 2020 van een derde steiger voor speciaal kleinere schepen.
“Onze focus ligt op het verder ontwikkelen van de diensten voor de distributie van LNG,” zegt Kwinten Standaert, commercieel verantwoordelijke van Fluxys voor de LNG-diensten. De scheepvaart kan voorlopig even vooruit met de grote steiger voor het laden en lossen van de grote diepzee carriers die de LNG vanuit alle windstreken maar vooral Qatar aanvoeren. Deze steiger wordt nu ook maandelijks gebruikt voor onder andere de LNG-tankers van bijvoorbeeld de Rotterdamse rederij Anthony Veder die de LNG distribueren over momenteel vooral nog havens in Scandinavië. Een tweede steiger is in aanbouw die compatibel zal zijn met de allerkleinste LNG-tankers. Deze tweede steiger zal vanaf eind dit jaar de totale capaciteit verdubbelen. Sinds de invoering per 1 januari 2015 van de Sulfer Emission Control Area voor de Noord- en Oostzee mag hier niet meer worden gevaren met brandstof die meer dan 0,1 procent zwavel uitstoot, de zogenaamde HFO (Heavy Fuel Oil) is niet zonder meer toegestaan, wel de MGO (Marine Gas Oil). Het alternatief is de inbouw van scrubbers (gaswasinstallatie) of het gebruik van LNG als scheepsbrandstof, iets wat vooral reders uit Scandinavische landen steeds vaker doen. Begin augustus kwam het eerste op LNG varende zeeschip, een Zweedse productentanker op weg van de werf in China naar Zweden, LNG bunkeren in de haven van Rotterdam.
Meer flexibiliteit gewenst
Maar de grootste groei zit momenteel in het gebruik van LNG in het wegtransport. Er is momenteel één installatie voor het vullen van tankwagens. Met een vultijd van gemiddeld anderhalf uur zijn er dagelijks vijftien slots te verdelen. Standaert: “De meeste interesse is er echter voor de slots overdag. Om de stijgende vraag en de piek overdag op te vangen en meer flexibiliteit te kunnen bieden, willen we daarom twee trucks tegelijk kunnen vullen.” Als de markt hier ja tegen zegt zou die tweede vulinstallatie tweede helft volgend jaar in gebruik kunnen worden genomen. De trucks met tankwagens distribueren de LNG naar LNG-tankstations voor trucks die op LNG rijden en de punten waar binnenvaartschepen kunnen bunkeren, in Antwerpen, Rotterdam, Amsterdam en Moerdijk. Maar Standaert signaleert ook steeds meer intermodaal vervoer van LNG. Dat gaat dan in tankcontainers op ferries of containerschepen naar vooral Scandinavië en Duitsland. Zo wordt het LNG-ponton voor cruiseschepen in de haven van Hamburg met tankcontainers bevoorraad vanuit Zeebrugge. Standaert ziet de vraag naar dit soort distributie gestaag groeien van 90 vullingen vorig jaar naar nu 120/130 per maand. De LNG die vanuit de Fluxys-terminal in Zeebrugge wordt gedistribueerd gaat momenteel nog voor de helft naar afnemers in de industrie, een derde verlaat de terminal in trucks en de rest wordt afgezet in de binnenvaart.
Franse supermarkten op LNG
De grootste groei verwacht Standaert op de korte termijn echter in Frankrijk. Daar heeft de grote supermarktketen Casino aangekondigd tegen 2020 maar liefst vierhonderd trucks op LNG te hebben willen rijden voor de bevoorrading van zijn supermarkten. De eerste LNG-tankstations zijn hiervoor momenteel in aanbouw. Tankstations die volgens Standaert ook vanuit de Fluxys-terminal in Zeebrugge zullen worden bevoorraad. Die doorbraak is volgens Standaert mede te danken aan de introductie van truckfabrikant IVECO van een motor die enkel op LNG kan rijden en daarmee kan voldoen aan de strengste Euro-6 norm die in 2014 is ingevoerd. Ook Mercedes heeft inmiddels een motor op puur LNG in de aanbieding. Volgens de site fuelswitch.nl, die reders en transporteurs helpt bij hun keuze voor schonere brandstoffen en aandrijftechnieken, hadden MAN en Volvo al dual fuel diesel-LNG-motoren maar hebben deze twee aangekondigd binnenkort ook met pure LNG-motoren op de markt te zullen komen.
Eerste LNG-bunkerschip
De grote doorbraak in de levering van LNG aan de scheepvaart direct vanuit de terminal in Zeebrugge moet komen met de ingebruikname begin volgend jaar van het eerste zeegaande LNG-bunkerschip. Voor het einde van dit jaar moet dit in aanbouw zijnde bunkerschip met een capaciteit van 5100 kuub LNG in Zeebrugge aankomen. Dit schip is momenteel in aanbouw op de werf van Hanjin Heavy Industries in Korea. Het schip wordt gezamenlijk geëxploiteerd in een consortium van de Japanse rederij NYK, Mitsubishi Corporation, als leverancier van de technologie, Engie (voormalig GDF Suez) als energieleverancier en Fluxys zelf (25%). De eerste klanten voor dit bunkerschip zijn in ieder geval de twee onlangs opgeleverde op LNG-varende autocarriers van UECC die vanuit Zeebrugge op de Baltic pendelen. Maar ook op LNG-varende cruise- en containerschepen kunnen hiermee worden bediend. De verwachting is dat het bunkerschip vanuit Zeebrugge ook bunkerdiensten zal gaan aanbieden in de havens van Antwerpen, Rotterdam en mogelijke andere naburige havens in Frankrijk en Groot-Brittannië. Het zijn tot nog toe vooral de Scandinavische reders die nieuwe schepen op LNG laten bouwen maar Belgische en Nederlandse reders zullen volgen. De Belgische baggeraar DEME laat momenteel vier kleinere en middelgrote schepen bouwen die uitgerust worden met dual fuel motoren waarmee ze ook op LNG kunnen varen. Deze zouden in de jaren 2017/18/19 in de vaart moeten komen. Volgens Standaert is het varen op LNG voor DEME een extra verkoopargument voor opdrachtgevers die een zo laag mogelijke zwaveluitstoot in hun havens of riviermondingen eisen.
Studie naar derde steiger
Een ander project van Fluxys Zeebrugge is de studie naar de bouw van een aparte derde steiger, enkel en alleen voor kleinere schepen met een laadcapaciteit van 1500-30000 kuub LNG. Aan de eerste steiger kunnen schepen aanmeren met een capaciteit van 7.500 tot 266.000 kuub LNG. Aan de eind van dit jaar in gebruik te nemen tweede steiger kunnen schepen worden bediend met een capaciteit van 2.000 tot 217.000 kuub LNG. Er is vorig jaar al een eerste marktstudie gedaan op basis waarvan is besloten de commerciële en technische ontwikkeling in gang te zetten. Als zich voldoende klanten melden voor het gebruik van zo’n kleine steiger zou begin volgend decennium (2020-’22) met de commerciële ingebruikname kunnen worden begonnen. Ondertussen heeft ook de Russische energiegigant Gazprom zich bij Fluxys gemeld om via Zeebrugge Russisch aardgas te kunnen afzetten. “Wij hebben een raamovereenkomst met Gazprom gesloten om samen op zoek te gaan naar mogelijke projecten,” zegt Standaert hierover. Gazprom zou onder andere op zoek zijn naar locaties om opslagcapaciteit te kunnen bouwen om nieuwe afnemers van aardgas kunnen voorzien. Fluxys heeft al contracten met het Russische Yamal om zijn ten oosten van het eiland Nova Zembla aangeboorde LNG via de Fluxys-terminal in Zeebrugge naar wereldwijde bestemmingen te verdelen of mogelijks op de Europese markt te kunnen distribueren. De terminal in Zeebrugge is hiervoor met pijpleidingen verbonden met de aardgasnetten van Nederland, Duitsland, Luxemburg, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
Calorische waarden
Fluxys zegt er scherp op toe te zien dat al het op de terminal in Zeebrugge aangeleverde LNG ook voldoet aan de specificaties voor een ongestoorde verbranding in alle motoren en kachels in genoemde landen. Fluxys legt in de leveringscontracten vast aan welke specificaties, met name de calorische dichtheid, het te leveren LNG moet voldoen om te kunnen worden toegelaten tot de pijpleidingen van Fluxys en de daarop aangesloten aardgasnetten van België zelf en zijn buurlanden. Alleen die voor het Nederlandse gasnet wijken af van de in andere landen geldende specificaties omdat het Nederlandse Slochteren-aardgas een lagere calorische dichtheid heeft. Aardgas voor Nederland moet daardoor met stikstof op de juiste specificaties worden gebracht. Voor wat op de terminal in Zeebrugge wordt aangeland is dat volgens Standaert niet of nauwelijks nodig. Vooral het uit het Arabische Qatar afkomstige LNG is volgens Standaert zeer stabiel van kwaliteit. Naast Qatar hoopt ook Iran in de toekomst zijn aardgas in Europa te kunnen afzetten waarvoor de terminal in Zeebrugge opnieuw een geschikte partner is. Gezien de gasvelden van Iran en Qatar aan elkaar grenzen, kan men verwachten dat de kwaliteit van dat Iraanse aardgas vergelijkbaar zal zijn met dat van Qatar.
