Het Belgische gasinfrastructuurbedrijf Fluxys voorziet dat het nog geruime tijd aardgas via zijn terminals en pijpleidingennetwerk zal vervoeren. Dat weerhoudt het bedrijf er echter niet van zich al op tal van manieren voor te bereiden op de energietransitie naar het gebruik van niet-fossiele brandstoffen. In zijn strategie voor de toekomst gaat Fluxys ervan uit dat de energietransitie er komt en Fluxys wil in die transitie een belangrijke actor zijn, benadrukt een Fluxys-woordvoerder.
Fluxys is momenteel dan ook nadrukkelijk bezig om zich te profileren als de vervoerder van de moleculen van morgen. Dat wil zeggen dat Fluxys naast pijplijngas en het van overzee in vloeibare vorm aangevoerde gewone aardgas (LNG), wat vooral bestaat uit methaan (CH4), in de toekomst ook synthetische methaan en biomethaan, het uit verschillende bronnen (met CO2 afvang gecombineerd blauwe of met behulp van groene stroom opgewekte groene) waterstofgas (H2) wil gaan transporteren. Overigens wordt er nu al op kleine schaal biomethaan in het leidingennetwerk geïnjecteerd.
Groene waterstof
Fluxys verwacht dat het vooralsnog uitdagend zal zijn voldoende groene waterstof op te wekken om aan de toekomstige vraag te voldoen dus kiest het voor een strategie waarbij de energievraag op termijn wordt gedekt door een aanbod van diverse, klimaatvriendelijke brandstoffen. Zo neemt Fluxys samen met Franse energiebedrijf Engie, de Belgische gastankerrederij Exmar, baggeraar en offshore wind installateur DEME, WaterstofNet en de havenbedrijven van Antwerpen en Zeebrugge deel aan een studie naar het produceren van waterstof buiten Europa waar veel wind en zon is, het transporteren over lange afstanden en het opslaan van waterstof onder verschillende vormen.
Met zijn drie LNG-terminals in Zeebrugge, het Franse Duinkerke en het Griekse Revithoussa en een netwerk van meer dan 8000 km aan pijpleidingen is Fluxys de meest voor de hand liggende partner in België, Noord-Frankrijk en Griekenland voor het ontvangen van vloeibaar gemaakte waterstof (-2530) en het verdere vervoer onder gasvorm. Met de nodige technische aanpassingen zou het bestaande leidingennetwerk voor het transport van aardgas ook geschikt moeten kunnen worden gemaakt voor het vervoer van waterstof. Hier loopt momenteel onderzoek naar. Overigens onderzoekt Fluxys hoe het ook een rol als infrastructuurbeheerder kan spelen in het transport en aanbod van diensten voor andere afgeleide producten als ammoniak (NH3) en methanol (CH3OH).
CO2-afvangen
De ervaring met het beheer van leidingen kan ook weer worden ingezet voor het transport van in de toekomst in de industrie afgevangen CO2. Onder de vleugels van Smart Delta Resources maakt Fluxys deel uit van een grensoverschrijdend consortium van bedrijven dat CO2 wil gaan afvangen bij bedrijven in het Belgisch-Nederlandse havengebied van North Sea Port (Gent, Terneuzen en Vlissingen). Doel hiervan is om de uitstoot van CO2 met minstens 30 procent te verlagen. Met het Havenbedrijf Antwerpen en de bedrijven Air Liquide, BASF, Borealis, Total, INEOS en ExxonMobil werkt Fluxys in het kader van het Carbon Capture, Storage, Utilization & Storage (CCUS)-project aan de ontwikkeling van een CO2-infrastructuur van opslag en leidingennetwerk. Daarmee moet de helft van het in het havengebied Antwerpen uitgestoten broeikasgas CO2 worden afgevangen.
Van wind naar waterstof
Hiernaast is Fluxys ook betrokken bij projecten die erop zijn gericht om de door de windmolenparken voor de Belgische kust opgewekte groene stroom zo nuttig mogelijk in te zetten. Dat zou kunnen door de opgewekte groene stroom om te zetten in groene waterstof of synthetisch gas (door groen H2 met afgevangen CO2 te combineren). Met Eoly (onderdeel Colruyt Group) en het offshore windpark Parkwind wil Fluxys in Zeebrugge een installatie bouwen om op industriële schaal hernieuwbare elektriciteit om te zetten in groene waterstof, met de mogelijkheden om H2 te injecteren in het net of op te slaan, om op een later tijdstip deze groene energie te hergebruiken. Fluxys verwacht nog dit najaar een investeringsbeslissing over de bouw van een dergelijke installatie te kunnen nemen.
Voor de kortere termijn bieden vloeibaar gemaakt aardgas (LNG) en vloeibaar gemaakte biomethaan (LBG) in ieder geval voor de scheepvaart vooralsnog het meeste perspectief om de uitstoot van vervuilende uitlaatgassen terug te dringen. Gebruik van LNG levert een forse vermindering op van de uitstoot van zwaveldioxide, stikstofoxiden en fijnstof maar die van CO2 blijft hoog met name door het ontsnappen van onverbrand methaan. Grote leveranciers van scheepsmotoren als MAN en WinGD werken er echter hard aan om deze zogeheten methaanslip terug te dringen. Daardoor zouden LNG en vooral LBG als scheepsbrandstof weer aantrekkelijker worden als transitiebrandstof in een overgang naar niet-fossiele brandstoffen.
LNG-overslag groeit
Ondertussen blijft de overslag van uit andere delen (VS, Rusland, Qatar) van de wereld aangevoerd vloeibaar aardgas nog altijd flink stijgen. In het eerste halfjaar zag de LNG-terminal 116 LNG-tankers aanleggen, een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar. Eind augustus hadden als 130 LNG-tankers aangelegd, net zoveel als het gehele voorgaande jaar. Het in Zeebrugge aangevoerde LNG wordt overgeslagen in kleinere LNG-bunkertankers voor transshipment naar andere Europese landen of voor het bunkeren van zee- of binnenvaartschepen, in het leidingennet gepompt of in trucks geladen. In het eerste halfjaar kwamen op de terminal in Zeebrugge 1546 tanktrucks laden tegenover 1081 in het voorgaande halfjaar, een stijging met 43 procent. Van de truckladingen gaat ongeveer de helft naar afnemers in de industrie en de rest is bestemd voor gebruik in de scheepvaart of het wegtransport. Inmiddels zijn er in België 14 tankstations waar trucks ook LNG kunnen tanken.
Binnenvaartschepen en ook zeeschepen werden tot nog toe vaak van LNG voorzien met trucks maar het aantal LNG-bunkerschepen of duwbakken (o.a. Flexfueler) groeit snel. De Fluxys-terminal in Zeebrugge heeft er al vijf verschillende mogen verwelkomen die regelmatig een lading LNG komen ophalen zoals de Engie Zeebrugge, de Coral Energice en Coral Methane van de Rotterdamse tankerrederij Anthony Veder, de Cardissa van Shell en de Kairos van het Duitse Nauticor. Overigens zijn er nog een aantal LNG-bunkertankers op de scheepswerven in aanbouw waarmee hun reders anticiperen op een groeiend gebruik van LNG in de scheepvaart. Fluxys en Titan LNG hebben in 2019 de handen ineen geslagen voor de bouw van FlexFueler 002, een bunkeringponton om LNG als scheepsbrandstof ruimer beschikbaar te maken in de Antwerpse haven en regio. Het ponton gaat in de eerste helft van 2021 in gebruik en zal de scheepvaart ondersteunen in de omschakeling naar een schoner emissieprofiel.
Fluxys internationaal
Ondertussen is Fluxys druk bezig om zijn vleugels internationaal uit te slaan. Fluxys is sinds 2018 ook meerderheidsaandeelhouder van de LNG-terminal in Duinkerke. Fluxys brengt daar nu alle met de terminal in Zeebrugge opgedane kennis en ervaring in praktijk. Zo is de Franse LNG-terminal vlak over de Belgische grens aan de Noordzeekust inmiddels ook voorzien van een trucklaadstation omdat ook in Frankrijk het gebruik van LNG in het wegtransport sterk groeit. De terminal in Duinkerke ligt ook erg strategisch voor het scheepvaartverkeer dat het Kanaal passeert. Met het oog hierop wordt momenteel ook de terminal in Duinkerke uitgebreid met een steiger waar LNG-bunkerschepen kunnen komen laden. De bestaande grote steiger is bestemd voor het lossen van de grote LNG-tankers die het vloeibare aardgas komen lossen. Uiteindelijk wil Fluxys de terminal in Duinkerke net zo multifunctioneel maken als die in Zeebrugge.
Ontwikkeling Zeebrugge
Overigens blijft Fluxys ook de terminal in Zeebrugge verder ontwikkelen. Momenteel vindt er marktonderzoek plaats naar de noodzaak voor een extra trucklaadstraat. In september 2020 bundelde de LNG-terminal van Zeebrugge de krachten met verschillende partners om de beschikbare diensten in de haven van Zeebrugge te combineren tot een intermodale logistieke keten. Voor het eerst kwam een klant een LNG-container laden op de terminal voor vervoer per spoor naar Italië vanuit de haven. Intermodaal LNG-vervoer is aantrekkelijk omdat het verschillende voordelen biedt. Niet alleen verlaagt het de emissie van broeikasgassen en luchtvervuilende stoffen, het is ook kostenefficiënter en opent een bredere waaier bestemmingen in Europa.
Verder kijkt Fluxys verder om zich heen om zijn kennis en ervaring verder te kunnen exploiteren. Onlangs is er een bureau in Singapore geopend en kijkt Fluxys naar mogelijkheden in Azië en Zuid-Amerika.
