De grote investeringen die de Belgische beheerder van gasinfrastructuur Fluxys de afgelopen jaren heeft gedaan in opslag en nieuwe distributiesystemen voor het op de terminal in Zeebrugge aangevoerde vloeibaar gemaakte aardgas (LNG) beginnen nu hun vruchten af te werpen. De aanvoer, op- en overslag van LNG op de terminal is met name in de eerste helft van dit jaar sterk toegenomen terwijl ook het aantal trucks dat LNG komt laden snel groeit.
Volgens Fluxys steeg het totaal aantal geloste, geladen en overgeslagen schepen dat bij de LNG-terminal in Zeebrugge aanmeerde van 26 in de eerste helft 2018 naar 58 in de eerste helft van dit jaar wat een stijging was van 123 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2018. Het aantal schepen dat LNG kwam lossen verdrievoudigde bijna ten opzichte van het eerste semester van 2018. In die laatstgenoemde periode kwamen dertien schepen in Zeebrugge LNG lossen terwijl dat er in de eerste helft van dit jaar al 36 waren.
Ook voor de overslag wordt het op de LNG-terminal Zeebrugge steeds drukker: tien ijsbrekende tankers, die LNG uit met name de Russische gasvelden van het Yamal-project aanvoeren, sloegen hun lading rechtstreeks over naar conventionele gastankers. Die tien is een vervijfvoudiging ten opzichte van 2018. Het aantal geladen schepen steeg licht naar twaalf tegenover elf in dezelfde periode van 2018.
LNG per tankwagens
Ook het aantal truck-tankwagens waarmee op de terminal in Zeebrugge LNG wordt geladen, neemt snel toe. Sinds de ingebruikname van een tweede truck-laadstation begin 2019, liep het aantal truckladingen in de eerste helft van dit jaar op tot in totaal 1081. Dit aantal bedroeg in 2018 nog 650 wat een stijging betekent van 66 procent. Met de twee laadstations heeft de terminal een jaarlijkse capaciteit voor het laden van 8000 trucks. In juli werden voor het eerst meer dan tweehonderd (233) trucks per maand geladen en die groei zet onverminderd door.
Juli was ook anderszins een recordmaand want op 22 juli meerde op de LNG-terminal in Zeebrugge voor het eerst een Q-Max schip aan, de Al Dafna van de Qatarese scheepvaartmaatschappij Nakilat. Q-Max staat voor Qatar-Max, de benaming van de klasse van de grootste LNG-tankers met een capaciteit van 266.000 m3 aan vloeibaar gemaakt aardgas. De volledige lading van een Q-Max-schip komt overeen met het gemiddelde jaarverbruik van meer dan 75.000 huishoudens die verwarmen op aardgas.
LNG-terminal Duinkerke
De uitbouw en optimalisering van de terminal in Zeebrugge is echter niet meer de enige opgave van Fluxys want sinds november hebben de onderneming en haar consortiumpartners AXA IM en Crédit Agricole Assurances een deelneming van ruim 60% van de aandelen van de LNG-terminal in het Franse Duinkerke in bezit. Fluxys had al 25 procent van de aandelen maar nam toen ook nog met haar partners een aandelenpakket van 35,76 procent over van EDF en Total; daardoor wordt de terminal een deel van de Fluxys-groep. De LNG-terminal in Duinkerke is in januari 2017 commercieel in gebruik genomen en is één van de grootste LNG-terminals op het Europese vasteland. Met een jaarlijkse hervergassingscapaciteit van 13 miljard kubieke meter aardgas kan de terminal voldoen aan 20 procent van de gasvraag in België en Frankrijk. Ter vergelijking: Zeebrugge heeft een doorzetcapaciteit van 9 miljard kuub.
De terminal in Duinkerke heeft sinds november 2015 een rechtstreekse verbinding met het Belgische gasnet waardoor het in Duinkerke aangevoerde aardgas via België ook eenvoudig kan worden aangeboden aan afnemers in het met het Belgische gasnet verbonden Verenigd Koninkrijk, Nederland en Duitsland. Met een opslagcapaciteit van 600.000 kubieke meter is Duinkerke zelfs groter dan Zeebrugge dat nu over vier tanks met in totaal 380.000 kubieke meter opslagcapaciteit beschikt. Maar eind dit jaar komt de vijfde tank met 180.000 kubieke meter in gebruik waardoor Zeebrugge bijna even groot wordt als Duinkerke.
Kleinschalig LNG-gebruik
Als kernaandeelhouder heeft Fluxys zich voorgenomen om ook de terminal in Duinkerke te laten groeien in de distributie van kleinschalig LNG-gebruik in met name het weg- en maritieme transport. Een eerste actie is al uitgevoerd met de ingebruikname deze zomer van een trucklaadstation met een jaarlijkse capaciteit van 3000 truckladingen per jaar. Een tweede actie is de aanpassing van de laadsteiger waardoor deze ook geschikt wordt voor het aanmeren en laden van LNG-bunkerschepen.
Begin volgend jaar moeten hier ook bunkerschepen met een maximum laadcapaciteit van 5000 m3 kunnen aanlopen, wat precies de capaciteit is van de ook in Zeebrugge actieve LNG-bunkertanker ENGIE Zeebrugge. De Cardissa van Shell die ook in Zeebrugge laadt heeft een capaciteit van 6500 kubieke meter. De door Bodewes gebouwde Coralius van Skangas kan 5800 kubieke meter aan LNG in haar tanks meenemen. Ook de snelheid waarmee deze bunkerschepen kunnen worden geladen, wordt door Fluxys verhoogd zodat deze bunkerschepen optimaal hun diensten kunnen aanbieden aan het gestaag groeiende aantal op LNG varende schepen. Binnenkort gaat vanuit het Normandische Caen de nieuwe veerboot van Brittany Ferries, de Honfleur, op LNG varen. Grote kans dat dit schip vanuit Duinkerke van brandstof zal worden voorzien. Daarnaast zijn er steeds meer cruiseschepen in aanbouw die op LNG gaan varen.
LNG in wegtransport
In het wegtransport lijkt zelfs sprake van een regelrechte doorbraak in het gebruik van LNG. Naast de eerste lichtere truckmotoren die op LNG konden draaien, bieden de truckfabrikanten (o.a. IVECO, Volvo, Scania) nu ook vrachtwagens aan met de grotere vermogens. Anders dan met de lagere vermogens kunnen de nieuwe, zwaardere trucks op LNG nu ook de lange hellingen in bergachtige gebieden aan. Fluxys heeft dit gebruik van LNG in het wegtransport gestimuleerd door samen met wegtransporteur Mattheeuws twee tankstations voor LNG op te zetten, een eerste in 2014 in het West-Vlaamse Veurne en dit jaar een bij La Louvière in Wallonië.
Deze belangrijke stap werd genomen om LNG op de kaart te zetten als alternatieve brandstof voor vrachtwagens in België. Het is inderdaad zo dat LNG zowel in het vrachtvervoer als in de scheepvaart een veelbelovende toekomst heeft door zijn gunstige emissieprofiel. Vergeleken met diesel of zware stookolie heeft aardgas immers de kleinste voetafdruk voor koolstof en overschakelen naar aardgas heeft ook een onmiddellijke impact op de luchtkwaliteit en de gezondheid.
Fluxys gaat volgens woordvoerder Laurent Remy de groei van het LNG-gebruik in het wegtransport nu overlaten aan de markt. Die is nu heel wel in staat die groei zelf op te pakken. Shell telt bijvoorbeeld al drie LNG-tankstations in België en naast Mattheeuws investeren nu ook andere transporteurs (o.a. Remitrans in Ninove) in aanschaf van op LNG-rijdende trucks en de opening van LNG-tankstations. Volgens de Fluxys-woordvoerder zijn er in België nu een tiental LNG-tankstations al in gebruik, en minstens vijf bijkomende LNG-tankstations zullen zeker binnen twaalf maanden in dienst genomen worden.
Bunkerponton in de haven
Voor het stimuleren van het LNG-gebruik door de zee- en binnenvaart in de haven van Antwerpen is Fluxys een samenwerking aangegaan met Titan LNG. Die bouwt een LNG-bunkerponton voor het bedienen van klanten met hun schepen in de haven van Antwerpen. Titan heeft al een bunkerponton in gebruik in de havens van Amsterdam en Rotterdam. Momenteel kunnen schepen in de haven van Antwerpen wel al LNG bunkeren maar dat gebeurt vanuit trucks op een speciaal hiervoor aangewezen kade. Dit soort truck-to-ship operaties heeft inmiddels zo’n zestien keer plaatsgevonden in 2019 alleen. Zo’n truck-to-ship operatie is echter logistiek omslachtig omdat een schip voor of na het laden en lossen apart naar deze kade op en neer moet varen. Een door een sleepbootje voortgedreven LNG-bunkerponton komt gewoon langszij tijdens het laden of lossen zoals nu ook gebruikelijk is met het bunkeren van stookolie of gasolie. Overigens wil Fluxys in de haven van Antwerpen ook zelf een vast LNG-bunkerstation voor schepen bouwen met daarbij een LNG-tankstation voor trucks in samenwerking met het bedrijf G&V.
Goede perspectieven
Fluxys ziet voor zowel kortere als langere termijn goede perspectieven voor een groei in het gebruik van LNG in het wegtransport en de maritieme sector. Dat wordt ook volledig gesteund door de bewegingen in de markt. De volledige capaciteit op de terminal in Zeebrugge is tot 2044 volgeboekt. Op termijn moeten er ook emissieloze schone schepen in de vaart komen die volledig op batterijen of een combinatie van duurzame wind- en of zonne-energie of op waterstof kunnen varen maar vooralsnog is gas voor het overgrote deel van de scheepvaart de schoonste brandstof en is er voor Fluxys dus genoeg te doen.
