Voor vrijwel alle havens dus ook voor Port of Moerdijk was 2020 een turbulent jaar, met tegenstellingen waarin sommige ontwikkelingen ineens stil stonden en andere ook weer keihard doorgingen. Maar als directeur Ferdinand van den Oever van Havenbedrijf Moerdijk één ding is bijgebleven is dat ‘de haven altijd doorgaat’, zowel in de industrie als in de logistiek. ‘’Het was bizar. Vooral tijdens de eerste lockdown was het doodstil op de uitgestorven snelweg als ik naar Moerdijk reed. Maar zodra je het haventerrein opreed, functioneerde alles doodnormaal, de industrie werkte, uit de schoorsteen kwam stoom, de trucks en treinen reden af en aan en de schepen bleven varen,” vertelt Van den Oever.
Qua resultaten was 2020 voor Port of Moerdijk dan ook niet eens zo’n slecht jaar. Wat betreft de overslag daalde het aantal zeeschepen dat in Moerdijk aanlegde met 5,7 procent tot 1951 maar daar stond tegenover dat het aantal binnenvaartschepen met 5,2 procent groeide tot 11.544. De totale overslag kon daardoor afgelopen jaar nagenoeg gelijk blijven. Tegelijkertijd groeide het aantal overgeslagen containers met 17 procent tot 691.131 en steeg het aantal goederentreinen licht met 0,7 procent tot 2.920. Verder werd er 13 hectare grond opnieuw uitgegeven, kon Port of Moerdijk vijf nieuwe bedrijven verwelkomen waardoor de werkgelegenheid nagenoeg volledig op peil kon blijven met slechts 9.972 banen (-0,6%).
Van den Oever: “Met die recordoverslag in containers zijn we zelfs de tweede containerhaven na Rotterdam.” En met de lichte groei in het vervoer per spoor is Van den Oever erg blij: “We kregen zelfs een compliment van ProRail omdat we vorig jaar het enige gebied in Nederland waren waar het spoorvervoer groeide en waarmee wij het in de ogen van ProRail gewoon erg goed hebben gedaan.” De in april vorig jaar gestarte verbinding tussen Moerdijk en Rail Terminal Chemelot Geleen vormt een flinke stimulans voor het vervoer per spoor van en naar Moerdijk. Dit alles moet uiteindelijk ook weer leiden tot een groei in werkgelegenheid. “Met alle onzekerheid als gevolg van corona en de Brexit hebben bedrijven het aantal tijdelijke contracten iets verminderd maar wat ik hoor is dat ondernemers eerder weer meer mensen nodig hebben,” zegt Van den Oever.
Stormen en Brexit
Dat het uiteindelijk toch een heel redelijk jaar is geworden voor Port of Moerdijk daar zag het aanvankelijk niet naar uit. De zeescheepvaart van en naar Moerdijk had veel last van het vele stormweer begin vorig jaar. Daarnaast had het vervoer op het Verenigd Koninkrijk veel last van de mogelijkheid dat de slepende onderhandelingen tussen het VK en de EU uiteindelijk zouden uitdraaien op een harde Brexit. Van den Oever: ‘’De onzekerheid daarvan is natuurlijk lang boven de markt blijven hangen. Eind 2019 was er in het VK al veel gehamsterd waardoor het vervoer begin vorig jaar alleen maar kon achterblijven. En daar kwam aan het eind van dat eerste kwartaal corona overheen waardoor de export naar het VK alleen maar kon afnemen.”
Dat dan uiteindelijk het effect van de Brexit op de overslag als geheel beperkt is gebleven is volgens de havenbedrijf-directeur vooral te danken aan de bedrijven die slagvaardig op zoek zijn gegaan naar andere afzetmarkten. “Shell-Moerdijk is daar bijvoorbeeld heel goed in geslaagd. De zeevaart heeft wel minder natte en droge bulk aan-en afgevoerd maar de vermindering daarin is dus gecompenseerd door een groei in containers en in de binnenvaart,” aldus Van den Oever. Tegelijkertijd blijven er altijd bedrijven last houden van de corona en Brexit in de handel in bouwstoffen of de belevering van de horeca en detailhandel maar die laatste zijn er op Moerdijk naar verhouding weinig.
Investeringen gaan door
Financieel heeft Port of Moerdijk zelfs iets beter gepresteerd dan begroot. Inkomsten bleven nagenoeg gelijk terwijl er minder kosten hoefden te worden gemaakt. Tegelijkertijd zijn de investeringen in bijvoorbeeld het spoor op Moerdijk wel doorgegaan en gaan die ook dit jaar door. Spoorwegovergangen worden beveiligd en als onderdeel van een verkeersmonitoringssysteem is met ProRail is een pilot gestart om met camera’s en sensoren alle in- en uitgaande treinen vast te leggen en te herkennen. Ook is op de in- en uitgangen van het haven- en industrieterrein een weeg- en tellussen netwerk aangebracht. Verder is er vorig jaar in het kader van het streven naar verduurzaming op het haventerrein een zonnepark aangelegd. Daarmee wordt het haven- en industrieterrein Moerdijk energieneutraal voor het eigen gebruik.
En anders dan gedacht, ziet Van den Oever voor de shortsea-verbindingen op het Verenigd Koninkrijk alleen maar kansen. Van den Oever: “In onze shortsea kennen we uitsluitend onbemand vervoer dat minder last heeft van douanecontroles op bestuurde trucks. In en rapport van de Rabobank wordt erop gewezen dat Moerdijk wat dat betreft wel eens een winnaar zou kunnen zijn in het vervoer op het VK.” Port of Moerdijk heeft nu een stuk over zes operators van shortsea-verbindingen op naast de Engelse havens ook die in Spanje (Bilbao) en Scandinavië.
Kansen voor shortsea
Met de komst van Frigo Breda, die dit jaar een groot koelvrieshuis gaat bouwen in Moerdijk, verwacht Van den Oever een behoorlijkje uitbreiding van de shortsea op met name Scandinavië. Ook het distributiecentrum van Lidl breidt uit en er is een nieuwe treinverbinding op Antwerpen gestart. A2B-online, de belangrijkste shortsea-operator op het VK onderzoekt de mogelijkheid om vanuit Moerdijk ook op Ierland te gaan varen. Het Noorse Northsea Container Line, dat nu Moerdijk met Noorse havens verbindt heeft vergelijkbare plannen. De havenbedrijf-directeur kan wat dat betreft alleen maar positief zijn over de kansen voor 2021 en de verwachting dat de containeroverslag in de haven van Moerdijk ook dit jaar verder gaat groeien.
Logistiek Park Moerdijk
Dat optimisme is natuurlijk niet in de laatste plaats mede ingegeven door het feit dat Port of Moerdijk vorig jaar september na jarenlang gesteggel eindelijk groen licht kreeg van de Raad van State voor de ontwikkeling van het Logistiek Park Moerdijk (LPM). Dit betreft een in totaal 200 hectare groot bedrijventerrein in de oksel van de autosnelwegen A16 en A17 waar 142 uitgeefbare hectare grond beschikbaar komt voor grootschalige distributiecentra. Het terrein is al opgespoten en Van den Oever verwacht binnenkort te kunnen beginnen met het bouwrijp maken van de eerste fase van 33 ha. ‘’De belangstelling voor vestiging op het Logistiek Park Moerdijk is overweldigend maar wij willen vooral bedrijven aantrekken die met hun activiteiten ondersteunend zijn voor onze haven. De vraag is niet hoe snel we het terrein vol kunnen krijgen maar hoe snel we het terrein bouwrijp kunnen krijgen. Daar hoort ook de interne baan bij waardoor alle verkeer van en naar de haven hierover kan worden afgewikkeld en dit geen extra belasting voor het hoofd of het onderliggende wegennet oplevert,” aldus Van den Oever.
Een brede groenstrook rond het hele terrein moet zorgen voor een goede landschappelijke inpassing waardoor het zicht op de distributiecentra zoveel mogelijk wordt afgeschermd. Zowel aan de A16 en A17 komen twee grote, beveiligde truckparkeerplaatsen die ook als toegang/uitgang van het Logistiek Park Moerdijk dienen. De EU verleent subsidie om deze truckparkeerplaatsen ook te kunnen bewaken om zo de veiligheid van goederen en truckers te kunnen garanderen. Van den Oever verwacht nog in het eerste kwartaal de definitieve handtekeningen te kunnen zetten onder de contracten met de eerste bedrijven. ‘’Wij verwachten hiervan een enorme boost voor de containeroverslag in de haven van Moerdijk,” aldus Van den Oever.
Ondertussen blijft Port of Moerdijk ook investeren in de digitalisering van de haven. Op korte termijn wordt het gehele bedrijventerrein voorzien van glasvezel en zend- en ontvangstapparatuur voor 5G-verbindingen.
