Om de haven van Rotterdam (2015- 12,2 miljoen TEU) als grootste in de Europese containeroverslag te verslaan, zou Antwerpen (2015-9,7 miljoen TEU) nog een paar miljoen laadkisten extra moeten overslaan. Maar dat Antwerpen hierin vorig jaar met maar liefst 7,9 procent groeide waar Rotterdam een 0,5 procent verlies boekte, doet aan de Maas toch pijn.
“Mij steekt het enorm,” zei Allard Castelein, CEO van het Havenbedrijf Rotterdam op 15 januari tijdens de presentatie van de jaarcijfers van de overslag in de Rotterdamse haven. Belangrijkste oorzaak voor het achterblijven van de groei in Rotterdam is dat Antwerpen vooral meer diensten met de grote Azië-Noordwest-Europa-megacarriers (18.000-20.000 TEU) van de rederijalliantie 2M van MSC en Maersk wist binnen te halen. Die kunnen dus kennelijk wel probleemloos bij de containerterminals in Antwerpen laden en lossen waar de twee nieuwe terminals op Maasvlakte 2 in Rotterdam nog steeds opstartproblemen hebben. Volgens de oorspronkelijke planning hadden die al in 2014 open moeten gaan wat uiteindelijk pas medio 2015 is gebeurd. Tegelijkertijd draaien de beide grote terminals van MSC-PSA European Terminal en Antwerp Gateway (DP World) aan het Deurganckdok wel al goed. Voor Maersk en MSC was dat reden om een aantal 2M-diensten naar Antwerpen af te geleiden. Bij Antwerp Gateway meren vooral CMA CGM en een aantal Aziatische rederijen aan. Daar komt nog bij dat vorig jaar in Rotterdam het al langer slepende conflict tussen werkgevers en vakbonden over de mogelijke toekomstige afvloeiing van overtollig personeel op de terminals steeds dreigender proporties aannam. Uiteindelijk is na een 24-uursstaking begin januari besloten opnieuw met elkaar om tafel te gaan. Het wachten is nog steeds op een voor alle partijen aanvaardbare oplossing. Zolang dit conflict niet wordt opgelost, zullen rederijen voor het minste of geringste signaal van sociale onrust blijven uitwijken naar Antwerpen. Het conflict in de haven van Rotterdam heeft alles te maken met de zeer ver doorgevoerde automatisering op de nieuwe containerterminals van APMT (Maersk) en Rotterdam World Gateway (DP World en de rederijen MOL, Hyundai Marine Merchants, Neptune Orient Lines/APL en CMA CGM). Door de grootte en hoogte van de voor het laden en lossen van de megacarriers benodigde kranen is het niet meer mogelijk een kraanmachinist naar boven te sturen. Het werken op zo’n grote hoogte boven een schip is fysiek onwenselijk. Dus moet dat gebeuren vanachter beeldschermen en computerterminals. Bij de terminal van APMT op Maasvlakte 2, worden de kranen nog steeds vanachter het scherm bediend door een kraanmachinist. Bij die van Rotterdam World Gateway daarentegen is de kraanmachinist volledig weg geautomatiseerd. Maar voor die automatische processen wordt gebruik gemaakt van volledig nieuwe softwareprogramma’s die nog volledig in de praktijk moet worden uitgetest en waar alle bugs nog moeten worden uitgehaald. En dit proces gaat langzamer dan veel betrokkenen waarschijnlijk hadden gehoopt en waardoor dus de nieuwe terminals in Rotterdam nog steeds niet volledig draaien. Zouden ze dat wel doen dan zouden ze elk meer dan 2 miljoen TEU aan overslagcapaciteit aan de bestaande containeroverslag in de haven van Rotterdam toevoegen. De Rotterdamse havendirecteur wacht met smart op het moment dat de nieuwe terminals hun opstartproblemen oplossen. Als dat gebeurt dan moet de haven van Rotterdam ook weer marktaandeel in de containeroverslag in het gebied tussen Le Havre en Hamburg kunnen winnen. “Daar ben ik van overtuigd,” aldus Castelein. Overigens heeft de haven van Rotterdam ondanks de terugval van 12,3 naar 12,2 miljoen TEU toch nog zijn marktaandeel in de containeroverslag in de Le Havre-Hamburg-range kunnen uitbouwen tot 30,3 procent. Maar dat komt vooral door de sterke terugval van Hamburg waar vorig jaar maar liefst 9 procent minder containers over de kade gingen wat resulteerde in een marktaandeel van 21,9 procent. Ook Bremerhaven viel terug naar 13,7 procent. En ook Zeebrugge moest inleveren en zag zijn marktaandeel slinken tot 3,9 procent, nog achter Le Havre dat licht won en 6,3 procent aandeel scoorde. En de grote winnaar is dus Antwerpen dat flink uitliep op Hamburg en zijn marktaandeel tot 23,9 procent zag groeien.
