Voor het Havenbedrijf Moerdijk moet 2019 het jaar van de doorbraak worden want het huidige haventerrein groeit op alle mogelijke manieren uit zijn jasje. Het havenbedrijf staat te popelen om dit jaar te kunnen beginnen met het uitgeven van de gronden op het in totaal netto 142 hectare omvattende Logistiek Park Moerdijk (LPM). Volgens directeur Ferdinand van den Oever staan bedrijven in de rij voor vestiging op de 33,5 hectare tellende eerste fase van het LPM.
‘We willen in 2019 gaan starten met uitgeven. Daar hebben we heel veel bedrijven voor, zowel nieuwkomers als bedrijven die op ons huidige haventerrein zitten maar nu bijvoorbeeld hun werk over drie, vier locaties hebben moeten verdelen. Die willen dat dan op het LPM weer samen kunnen brengen. Op het bestaande haventerrein kan dat, wat betreft logistiek, nu niet want daar is alle reserve weg. We hebben nu echt niets meer om uit te geven,’ zegt Van den Oever twee dagen voor de gebruikelijke nieuwjaarsreceptie op 11 januari.
Wat dat betreft hoopt hij dat de Raad van State het eerste kwartaal opnieuw het inpassingsplan in behandeling gaat nemen, nu het Europese hof van Justitie een uitspraak heeft gedaan over diverse andere PAS-zaken. ‘In 2016 zijn alle bezwaren tegen het plan al ongegrond verklaard maar er zat een vormfout in waardoor het toch niet kon worden goedgekeurd. Inhoudelijk is er dus niets mis mee,’ aldus de havendirecteur.
Grootste bananenrijperij
Als een van de laatste grote uitbreidingen op het bestaande haventerrein en tekenend voor de grote belangstelling voor vestiging op Moerdijk noemt Van den Oever de opening in maart vorig jaar van een nieuw Europees distributiecentrum van supermarktconcern Lidl. Die heeft op Moerdijk een rijperij in gebruik genomen, in het bijzonder voor bananen die in Europa groen aankomen. ‘Daarmee hebben wij de grootste fruitrijperij van Europa,’ zegt Van den Oever met gepaste trots.
In totaal heeft het Havenbedrijf Moerdijk vorig jaar 10 hectare aan grond uitgegeven. Ook verwelkomde het Havenbedrijf Moerdijk acht nieuwe bedrijven. Op het voormalige Tetrapak-terrein is nu tijdelijk de Pyrolyseproeftuin Zuid-Nederland gevestigd. Pyrolyse, ook wel kraken genoemd, is volgens Wikipedia een proces waarbij organisch materiaal wordt ontleed door het te verhitten tot hoge temperaturen zonder dat er zuurstof bij kan komen, waardoor grote moleculen worden afgebroken tot kleinere.
Op het Tetrapak-terrein zijn nu proefinstallaties voor het pyrolyse-cluster geplaatst. Het cluster bevindt zich volgens de havendirecteur nu van ‘start-up’ in de ‘scale-up-fase’. Van den Oever: ‘Uiteindelijk hoort dit natuurlijk thuis op het Industrial Park. Voor het Tetrapak-terrein hebben we veel partijen die hier in de toekomst graag gebruik van willen maken. Het is een watergebonden terrein dus bedrijven die hier willen gaan zitten, moeten passen in dit deel van de haven. Ze moeten sowieso een miljoen ton overslag genereren.’
Op zoek naar toevoegingen
Dat passend zijn geldt ook voor het soort overslag. Met het grote aantal bulkoverslagbedrijven als buren kan er op het Tetrapak-terrein geen overslag van voedselproducten plaatsvinden. Havenbedrijf Moerdijk laat zich bij de keuze van kandidaten bijstaan door gerenommeerde adviseurs. Daarnaast is Havenbedrijf Moerdijk altijd op zoek naar toevoeging van nieuwe activiteiten. Zo zou Van den Oever nog wel graag kandidaten voor opslag en onderhoud van reefercontainers willen binnenhalen om daarmee de koel-vriesactiviteiten op Moerdijk te kunnen versterken.
Qua overslag heeft het Havenbedrijf Moerdijk weer een goed jaar achter de rug met bezoek van 4 procent meer zeeschepen (2.135) en ook 4 procent binnenvaartschepen (12.186). Alleen omdat de binnenvaart vorig jaar met de lage waterstanden minder kon vervoeren, kwam de totale overslag 2 procent lager uit op 18.115.000 ton. Van deze nog altijd respectabele ruim 18 miljoen ton is in volume gerekend circa 30 procent containers, circa 30 procent natte bulk en circa 25 procent droge bulk. Moerdijk is na Rotterdam, Amsterdam en het Zeeuws-Vlaamse North Sea Port de vierde zeehaven van Nederland.
Voor 2019 wordt weer een stijging van de overslag verwacht met name nu Port of Moerdijk vorig jaar door grote broer Havenbedrijf Antwerpen is aangewezen als een van negen zogeheten consolidatiehubs. Port of Antwerp is op 5 november een pilotproject gestart waarbij binnenvaartschepen de grote deepsea-containerterminals alleen nog rechtstreeks mogen aandoen als ze goed zijn voor minimaal dertig ‘moves’ van te brengen of op te halen containers. Hiermee wil de Antwerpse haven de congestie in de haven tegengaan en de logistiek op de containerterminals stroomlijnen.
Extended gate komt tot wasdom
Het Havenbedrijf van Antwerpen volgt hiermee de haven van Rotterdam waar de grote deepsea-terminals ook al een dergelijke regeling hebben ingevoerd. Voor havens als Moerdijk is dit gunstig omdat verladers worden gedwongen hun containers aan te leveren of op te halen bij havens als Moerdijk. ‘Als extended gate liggen wij precies middenin tussen twee grote zeehavens. Met die regelingen met Rotterdam en Antwerpen komt onze rol als extended gate nu tot wasdom. Dat is voor beide goed,’ benadrukt Van den Oever. Het bundelen van lading draagt tevens bij aan verduurzaming van de logistiek, wat ook een van de peilers van de havenstrategie van Moerdijk is.
Daarnaast profileert Moerdijk zich vooral als meest landinwaarts gelegen zeehaven waardoor het relatief dichtbij veel bedrijven ligt die lading im- en/of exporteren. Moerdijk heeft vorig jaar afscheid genomen van Gerard de Groot als directeur van A2B online. Met A2B online heeft hij op Moerdijk de shortsea een enorme impuls gegeven met momenteel 21 afvaarten per week op Engeland. Verder kent Moerdijk geregelde lijndiensten op Portugal, Spanje, Noorwegen en de Baltische Staten.
Naast aanvoer via de binnenvaart worden deze shortsea-verbindingen voor een flink deel gevoed door railverbindingen van geregelde goederentreinen van en naar het Europese achterland. In 2017 groeide het spoorvervoer van en naar de Haven van Moerdijk met 7,5 procent tot 3000 treinen waar dat in 2017 nog 60 procent was. Moerdijk zit qua spoorvervoer nu aan de max van zijn capaciteit. Het Havenbedrijf Moerdijk was er volgens Van den Oever en de zijnen dan ook heel blij mee dat ProRail in 2017 voor het spoorvervoer op Moerdijk een overbelastverklaring heeft afgegeven.
Optimalisatie van het spoor
Daardoor kwam het Havenbedrijf Moerdijk bij het Rijk in aanmerking voor een bijdrage van € 7 miljoen voor optimalisatie van het spoorgoederenvervoer. Daarmee krijgt het emplacement op het haventerrein een extra opstelspoor van 740 meter, de lengte die nodig is voor het samenstellen van een goederentrein. In 2017 liep het Havenbedrijf Moerdijk de hiervoor aangevraagde Europese TEN-T-subsidie nog mis. ‘We scoorden veel punten maar vielen bij de verdeling van de subsidiegelden net buiten de boot. Maar met de overbelastverklaring van ProRail en de bijdrage van het rijk kunnen we nu toch verder werken aan de optimalisatie van ons emplacement,’ zegt Van den Oever.
De volgende stap is de uitbreiding van de sporen op de haventerminal waar de containerschepen aanleggen. Ook daar wil het Havenbedrijf Moerdijk graag een opstelspoor van 740 meter realiseren zodat goederentreinen niet alleen op het emplacement maar ook op de overslagterminal kunnen worden samengesteld. Dat klinkt eenvoudiger en goedkoper dan het lijkt want met de aanleg van de nieuwe sporen moeten ook nieuwe wissels en de huidige onbewaakte en nieuwe spoorwegovergangen worden beveiligd. Extra langere opstelsporen betekenen dat er minder hoeft te worden gerangeerd en daardoor het spoorvervoer sneller kan verlopen.
Nieuwe spoorverbindingen
Voor de verdere toekomst hoopt Havenbedrijf Moerdijk ook nog op de aanleg van een extra passeerspoor bij Lage Zwaluwe. Daarmee kunnen er ook weer meer treinen rechtstreeks van en naar Moerdijk komen. Na de komst van veel nieuwe spoorverbindingen is het aantal vorig jaar geconsolideerd. Maar voor dit jaar staan er wel weer pilots op de planning voor nieuwe spoorverbindingen van en naar de haven van Moerdijk.
Van den Oever is er vooral trots op dat alle uitbreiding van activiteiten in de haven van Moerdijk zoveel mogelijk in balans met de natuur en de omgeving kunnen plaatsvinden. Als eerste in Nederland mocht Moerdijk vorig jaar het certificaat BREEAM-NL Gebied in ontvangst nemen, een duurzaamheidscertificering voor bestaande gebieden. De internationale duurzaamheidscertificering PERS (Ports Environment Review System) van Ecoports is voor de zesde maal aan Moerdijk toegekend. En verder kijkt Van den Oever uit naar het jaar 2021 als de film De Nieuwe Wildernis 2 in de bios komt. Daarvoor worden nu opnamen in de havens van Rotterdam en Moerdijk gemaakt.
